به گزارش ایسنا، زمین‌لرزه رودبار _منجیل، طارم در ساعت ۳۰ دقیقه بامداد روز پنج‌شنبه ۳۱ خردادماه ۱۳۶۹ (برابر با ۲۰ ژوئن ۱۹۹۰) در نزدیکی شهر رودبار و روستاهای تابعه در استان گیلان و شمال شرق استان زنجان در شهرستان طارم رخ داد و تا شعاع ۱۰۰ کیلومتری از مرکز زمین‌لرزه موجب خسارات جانی و مالی فراوان و ارتعاشات حاصل از امواج لرزه‌ای در استان‌های زنجان و گیلان شد و در بخش‌هایی از استان‌های آذربایجان شرقی، تهران، مرکزی، مازندران، سمنان، همدان، قزوین و کردستان به مدت حدود ۶۰ ثانیه احساس شد.

در این زمین‌لرزه علاوه بر این‌که حدود ۳۷ هزار نفر جان خود را از دست دادند، بیش از ۲۰۰ هزار واحد مسکونی تخریب شد و خسارات عمده‌ای به تأسیسات و اماکن عمومی در استان‌های گیلان و زنجان که متأثر از این زمین‌لرزه بودند، وارد آمد.

از نظر زمین‌ساخت صفحه‌ای، محل رویداد زمین‌لرزه در رشته کوه‌های البرز در شمال غرب ایران قرار داشت. این ناحیه در شمال با بلوک خزر و در جنوب با پهنه ایران مرکزی مواجه است. در بخش غربی این ناحیه محور ساختارهای زمین‌شناسی دارای یک روند شمال‌غربی-جنوب‌شرقی بوده که تقریباً با بخش شمالی کمربند چین خورده فعال زاگرس موازی است. گسل‌های مهم در پهنه لرزه زمین‌ساختی البرز به‌ویژه در منطقه زلزله‌زده، عموماً روند خاوری باختری با اندکی تمایل به سوی شمال باختری دارند و اکثراً از نوع گسل‌های فشاری هستند.

این ایالت از نظر لرزه‌خیزی یکی از لرزه‌خیزترین مناطق ایران به شمار می‌رود و در گذشته زمین‌لرزه‌های بزرگی در آن روی داده که استان‌های گیلان و مازندران را متأثر کرده‌است. مهم‌ترین گسل‌های شناخته شده آن منطقه عبارت‌اند از:

گسل شمال البرز با روند شمال غرب جنوب شرق با شیب زیاد به سمت جنوب غرب
گسل لاهیجان با روند شمال شرق جنوب غرب
گسل ماسوله با روند شمال غرب جنوب شرق
گسل رودبار با روند شرق غرب با شیب زیاد به سمت شمال
گسل کولور با روند شمال غرب جنوب شرق
گسل آستارا با روند شمال جنوب

به مناسبت بیست و نهمین سالروز زلزله ٣١خرداد ٦٩ منجیل از سوی دکتر مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، یادداشتی به خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) ارسال شد که به این شرح است:

ایران در گذشته و اکنون یکی از منابع خطر برای زیستگاه‌های انسان در بیشتر نقاط فلات ایران بوده است و گسل‌های مشخصی در راستای رشته کوه‌های زاگرس در جنوب و جنوب باختری ایران، کپه داغ- قفقاز در شمال شرق- شمال ایران، رشته کوه‌های البرز و شمال لوت و همچنین در شرق ایران با تمرکز زلزله‌های تاریخی و دستگاهی وجود دارند.

لرزه‌خیزی فلات ایران نسبت به سرزمین‌های مجاور (آسیای میانه و شبه جزیره عربی) بیشتر است و مهمترین زلزله‌های ۴۴ سال اخیر ایران در حد فاصله زمانی ۱۹۷۵ تا ۲۰۱۹ به این شرح است:

زلزله باستانی در شمال رودبار

زارع با اشاره به زلزله‌های تاریخی رودبار، اظهار کرد: تپه مارلیک، در منطقه رحمت‌آباد رودبار در استان گیلان واقع شده است. این تپه بقایای یکی از قبرستان‌های سلطنتی گذشته ایران را که حدود اواخر هزاره دوم تا اوایل هزاره اول پیش از میلاد در این نواحی حکومت می‌کردند، در بر دارد. تپه مارلیک یکی از تپه‌های پنج‌گانه‌ای است که در دره "گوهر رود" قرار دارد.

وی با بیان اینکه این تپه در سال‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۴۱ به وسیله هیأت حفاری مشترک اداره کل باستان‌شناسی و دانشگاه تهران مورد حفاری قرار گرفت، یادآور شد: آثار باستانی این تپه در ضمن یک بررسی علمی که در نواحی منطقه رحمت‌آباد رودبار انجام می‌شد، بررسی و پس از آگاهی از اهمیت آثار مدفون در دل این تپه عملیات حفاری در آن شروع شد.

استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی، تپه مارلیک را شامل یک تپه طبیعی سنگی دانست که در بالای آن و سطح تپه در منطقه‌ای که حدود ۱۳۵ متر طول و ۸۰ متر عرض دارد، ادامه داد: در این منطقه تعداد ۵۳ آرامگاه ساخته‌شده از سنگ و ملات گل در یک لایه باستانی قرار گرفته بود و به نظر می‌رسد که اقوام مارلیک یکی از گروه‌های اولیه هند و ایرانی بودند که بعدها در مدارک تاریخی از آنها به نام "ماردها" یا "اماردها" ذکری آمده است.

زارع اضافه کرد: این اقوام به نظر می‌رسد در نیمه دوم هزاره دوم پیش از میلاد مسیح به ارتفاعات دامنه‌های شمالی البرز در حوزه جنوبی دریای کاسپین وارد شده و در مناطق کوهستانی مستقر شدند. این اقوام حکومت مقتدر و پیشرفته‌ای را از نظر هنر و صنایع تشکیل داده و از تپه مارلیک به عنوان محل آرامگاه سلاطین خود، از قرن چهاردهم تا قرن دهم پیش از میلاد استفاده کردند.

وی تاکید کرد: زنده‌یاد استاد دکتر عزت الله نگهبان نابودی تمدن مارلیک را به رخداد زمین‌لرزه‌ای در ابتدای هزاره اول قبل از میلاد (حدود ٣٠٠٠ سال قبل) نسبت داده است. از این رو می‌توان رخداد زلزله ٣١ خرداد ٦٩ منجیل، با بزرگای٧.٣ را به احتمال به بازگشت زمین‌لرزه‌ای در همان منطقه با بزرگای مشابه نسبت داد.