یکی از موثرترین سلاح‌ها در میدان‌های نبرد که توانایی ضربات سنگین و مهلک در زمین، هوا و دریا را دارند موشک‌ها هستند و یکی از اعضای این خانواده موشک‌های بالستیک هستند.

موشک بالستیک نوعی موشک است که بخش اعظمی از مسیر خود را به صورت منحنی و یا به شکل توپ طی می‌کند که به این    یا همان توپ نیز به همین علت است. مهم‌‌ترین مولفه موشک‌های بالستیک، پیشرانه آنهاست که میزان برد را مشخص می‌کند. موشک های بالستیک می‌توانند بردی از 150 تا 5 هزار کیلومتر داشته باشند، نمونه‌های برد بلند این موشک‌ها توانایی خروج از جو را دارد که پس از رسیدن به ارتفاع مناسب با سقوط آزاد و با هدایت صحیح به داخل جو بازمی‌گردند.

تقسیم بندی موشک‌های بالستیک براساس برد آن‌ها انجام می‌شود. مهم‌‌ترین مولفه موشک‌های بالستیک پیشرانه آن است که میزان برد را مشخص می‌کند که می‌تواند بردی از 150 تا 5 هزار کیلومتر داشته باشد، نمونه‌های برد بلند این موشک‌ها توانایی خروج از جو را دارد که پس از رسیدن به ارتفاع مناسب با سقوط آزاد و با هدایت صحیح به داخل جو بازمی‌گرند.

روز ۳۱ شهریورماه سال ۹۵ و مصادف با رژه نیروهای مسلح، موشک جدیدی در بندرعباس رونمایی شد. این موشک از نسل فاتح و نمونه ارتقایافته فاتح ۳۱۳ بود. این موشک که ذوالفقار نام داشت، ویژگی‌های  بیشتری از موشک نسل فاتح را دارا است.  

موشک ذوالفقار نسبت به کلاس فاتح تغییرات مهمی کرده است. طول این موشک نسبت به نسل فاتح به خصوص در قسمت موتور و پیشران موشک افزایش داشته‌، این تغییرات به نحو محسوسی در بالک های کنترلی نیز به چشم می خورد. طراحی فیزیکی این بالک ها از شکل مثلثی به ذوزنقه ای تغییر یافته و به بخش عقبی در قسمت هدایت موشک انتقال یافته است.

سازمان صنایع دفاع شکل دماغه و نوک موشک ذوالفقار را متفاوت از موشک فاتح طراحی کرده و آن را به شکل محدب و مدور بازطراحی کرده و این در حالی است که نوک موشک فاتح شکل سوزنی دارد.

سرعت، از مهم‌ترین فاکتورهایی است که در ساخت موشک‌ها به آن توجه می‌شود؛ سرعت از دو زاویه در موشک اهمیت دارد؛ یکی از آنها زمان آماده سازی برای شلیک می‌باشد که  از اهمیت زیادی در رزم نظامی برخوردار است؛ گاه در جنگ‌ها شرایطی بوجود می‌آید که موشک‌ها باید به سرعت آماده شلیک شوند؛  سردار دهقان وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح وقت در مراسم رونمایی از این موشک، زمان آماده سازی آن را بسیار سریع اعلام کرد و این قابلیت موشک ذوالفقار را بسیار تاکتیکی و مهم خواند.

سرعت پرواز تا هدف، معیار دیگری از قدرت موشک‌هاست. ذوالفقار دارای یک موتور تک مرحله‌ای است که به کمک سوخت جامد، سرعتی بیش از ۱٫۵ کیلومتر بر ثانیه (نزدیک به ۵ برابر سرعت صوت) دارد. سرعت مافوق صوت، این امکان را به موشک ذوالفقار می‌دهد که حرکت خود را تا هدف، بدون آنکه توسط رادار‌ها شناسایی شوند؛ ادامه داده و بر سیستم‌های ضد موشکی دشمن فائق آید. این موشک به دلیل ابعاد کوچکش می‌تواند بر روی پرتابگرهای دو فروندی هم قرار گیرد و این یعنی یک سامانه موشکی چالاک که در زمان بسیار کمی آماده پرتاب می‌شود.

موشک ذوالفقار با دارابودن سر جنگی جداشونده نسبت به سایر سامانه‌های کوتاه برد و متوسط  مزیت و توانایی بیشتری دارد. جداشدن سر جنگی موشک‌ها فوایدی چون افزایش برد موشک، کاهش امکان ردیابی و کاهش احتمال اصابت موشک‌های پدافندی دشمن را دارد که در ذوالفقار همه این ویژگی ها به روز شده است؛ همچنین کلاهک این موشک وزنی در حدود۴۵۰ کیلوگرم دارد. برد موثر موشک ذوالفقار در حدود 700 تا 750 کیلومتر به ثبت رسیده و بر همین اساس می‌توان ذوالفقار را در زمره  موشک‌های برد متوسط قرار داد.

موشک ذوالفقار  در دو مقطع زمانی عملیاتی شد؛ عملیات لیلهالقدر و عملیات ضربت محرم. عملیات هایی که در آن تروریست آمدند که ضربه بزنند و فرار کنند، اما یکی زدند و بر خلاف پیش‌بینی هایشان ده تا خوردند.

نیروی هوافضای سپاه پاسداران  شامگاه یکشنبه ۲۸ خرداد ۹۶ و در آخرین شب قدرماه رمضان، در عملیات لیلهالقدر، ۶ فروند موشک ذوالفقار را به سوی مواضع داعش شلیک کرد. این موشک ها مواضع داعش در استان دیرالزور سوریه که مراکز فرماندهی بودند را منهدم کردند. در ابتدا ۶۰ هدف توسط نیروی قدس سپاه در اختیار نیروی هوا فضا قرار گرفت که با توجه به تاکید شفاهی و ابلاغ کتبی مقام معظم رهبری مبنی بر مراقبت نسبت به عدم آسیب رسیدن به افراد غیرنظامی، در نهایت بر روی سه هدف اصلی انتخاب شده در دیرالزور ۶ موشک شلیک شد.

وبگاه اعلام الحربی درباره پرتاب موشک های بالستیک ذوالفقار نوشت که موشک های سطح به سطح ذوالفقار با طی مسافتی بیش از 600 کیلومتری، اهداف مورد نظر در استان دیرالزور را مورد اصابت قرار دادند.

پایگاه مطالعات استراتژیک فرانسه،  یک اندیشکده فرانسوی است که توسط  "پی یر ژاک" وزیر دفاع سابق فرانسه تشکیل شده و صرفا در امور صرفا نظامی و دفاعی، به تحقیقات و ارائه تحلیل های راهبردی می پردازد. این پایگاه درباره حمله موشکی سپاه پاسداران به مراکز تجمع تروریست ها در دیرالزور می نویسد به نظر می رسد سپاه پاسداران به یک سلاح با دقت بالا برای هدف قرار دادن عمق دشمن در حالت تاکتیکی دست پیدا کرده است.

این نشریه فرانسوی با تاکید بر اینکه بین محل پرتاب تا نقطه برخورد، فاصله ای در حدود ۶۵۰ کیلومتر وجود داشته نوشت: این افزایش شدید برد در صورتی که با کاهش میزان وزن سر جنگی بدست نیامده باشد، نشانه استفاده از مواد سبک وزن پیشرفته در حجم بالا در ساخت موشک و همچنین ارتقاء سیستم پیشران است.

 این پایگاه در تحلیل هود آورده است که جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر از پیشرانه های کامپوزیتی در خانواده موشک های فاتح ۱۱۰ استفاده می کند که نسبت به مدل های اولیه پیشرفت فوق العاده ای محسوب می شود. به نظر می رسد که مهندسان ایرانی در بخش پیشران های سوخت جامد به پیشرفت های مهمی دست یافته اند. اگر موشک های سری فاتح و ذوالفقار در تعداد بالا شلیک شوند می توانند دست برتر را در بخش تاکتیکی و عملیاتی به ایرانی ها اعطا کنند.

عملیات ضربت محرم، ۳۱ شهریورماه سال 97 همزمان با آغاز هفته دفاع مقدس بود که  تروریست ها مراسم رژه نیروهای مسلح در اهواز را مورد حمله قرار دادند که در آن تعدادی از هموطنانمان مجروح و شهید شدند. به همین مناسبت مقام معظم رهبری در دیدار خود با جمعی از ورزشکاران مدال آور بازی های آسیایی به این موضوع واکنش نشان دادند. ایشان در بیانات خود با اشاره به این حادثه تروریستی فرمودند که این حادثه تلخ بار دیگر نشان داد که ملت ایران در راه پر افتخار پیشرفت و اعتلاء، دشمنان زیادی دارد. ما به تروریست ها یک گوشمالی سخت خواهیم داد و باید منتظر پاسخ کوبنده ما باشند.

عملیات موشکی با نام ضربت محرم برای نابودی مقر تروریست ها با دستور فرمانده کل قوا از سوی نیروی هوافضای سپاه طراحی و انجام شد. این عملیات با رمز مبارک یا حسین(ع) و با شلیک ۶ فروند موشک از پایگاه‌های موشکی نیروی هوافضای سپاه پاسداران در غرب کشور آغاز شد. مشخصات موشک ها پس از شلیک در این عملیات اعلام شد که نام ۴ فروند موشک ذوالفقار نیز در این لیست به چشم می خورد.

پایگاه خبری MDAA نزدیک به دولت ایالات متحده بعد از سیلی محکم سپاه به تروریست ها در گزارشی به بررسی این موشک پرداخته و آن را نسل پیشرفته موشک فاتح 110 نامید. در گزارش این پایگاه آمده که ایران با افزایش برد موشک های خود به دنبال تثبیت خود به عنوان قدرت منطقه ای است؛ موشک ذوالفقار یک هشدار و تهدید جدی برای متجاوزان به ایران است. یک دیگر از اهمیت های این موشک نشان دادن قدرت بالیستیک ایران است، البته هنوز مشخص نیست که آیا این موشک به تولید انبوه می رسد یا خیر؟

کشور ما طی سال‌های اخیر توانسته‌  است طیف‌ متنوعی از موشک‌های بالستیک با ویژگی‌های متفاوت برای مقابله با انواع تهدیدات را طراحی و تولید کند که به همین سبب به یکی از قدرت‌های موشکی جهان و منطقه غرب آسیا تبدیل شده است. توانمندی نظامی و دفاعی کشور، بدون شک یکی از مهم ‏ترین محورهای راهبرد نظامی جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با تهدیدات است. همینطور بر اساس مولفه‌های قدرت، توان موشکی به عنوان یکی از مهمترین عامل بازدارنده تهاجم نظامی قرار دارد که کشور ما به خوبی از آن برخوردار است.

تولید موشک بالستیک ذوالفقار می تواند این پیام را به آمریکا ارسال کند که اگر قصد استفاده از پایگاه های نظامی منطقه علیه ایران را دارید؛ منتظر پاسخ موشکی ایران با ذوالفقار باشید، زیرا همه این پایگاه ها در تیررس موشک ذوالفقار قرار دارند. قطعا تصور کردن ایران به عنوان کشوری که نیازمند تکنولوژی خارجی برای موشک های خود است یک اشتباه وحشتناک خواهد بود که در صورت رخ دادن از سوی دشمنان می تواند تاوان سختی برای آنها داشته باشد.