به گزارش الف، روزهای پایانی اردیبهشت ماه امسال جهان منتظر تصمیم گیری مهمی از سوی آمریکا خواهد بود، در مورد ماندن یا خروج از برجام و اینکه واکنشایران به این اقدام است. آیا آمریکا برجام را زیر پا خواهد گذاشت؟ پاسخ ایران در صورت رد برجام از سوی آمریکا چه خواهد بود؟ این سوالاتی است که امروز فکر سیاسمتداران دنیا را به خود مشغول کرده است که با واکنش های مختلفی همراه است.

محمد جواد ظریف وزیرامورخارجه کشورمان در سفری که به آمریکا داشت در طی چند مصاحبه که با رسانه های خارجی داشته اعلام کرده است که مواضع جمهوری اسلامی در قبال رد برجام از سوی آمریکا، اتخاذ شده است.

ظریف در گفت‌وگو با نشریه نیویورکر در پاسخ به سوالی درباره هشدار رئیس‌جمهور آمریکا برای خروج از برجام در صورت اصلاح نشدن این توافق تا روز ۱۲ مه گفت که اگر آن‌ها می‌خواهند توافق را نابود کنند و گزینه‌هایی آماده دارند، باید با پیامدهای آن نیز مواجه شوند.

ظریف ادامه داد: اگر ترامپ از توافق خارج شود، ایران سه انتخاب دارد، اول اینکه می‌تواند توافق را کنار بگذارد، از پایبندی دست بکشد و غنی‌سازی اورانیوم خود را از سر بگیرد و یا حتی آن را افزایش دهد، گزینه دوم ایران این است که از ساز و کار موجود در توافق استفاده کند که به هر یک از طرف‌ها اجازه می‌دهد که تا یک شکایت رسمی در کمیسیونی که برای رسیدگی به نقض توافق ایجاد شده است، مطرح کند. به گفته ظریف، انتخاب سوم ایران این است که این کشور می‌تواند تصمیم به خروج از معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای بگیرد، اما تهران هنوز تصمیمی درباره اینکه باید کدام یک از گزینه‌ها را انتخاب کند را نگرفته است.

*تایمز: هشدار ظریف محاسبات ترامپ را پیچیده کرد

در همین ارتباط،روزنامه «تایمز» چاپ لندن هم در گزارشی با اشاره به هشدار اخیر وزیر امور خارجه کشورمان درباره خروج آمریکا از برجام تصریح کرد که این مساله محاسبات رئیس‌جمهوری آمریکا در مذاکره با کره شمالی را دشوار کرده است. تایمز نوشت: ایران اعلام آمادگی کرده است که برنامه هسته‌ای خود را در صورت خروج آمریکا از برجام "با جدیت دنبال کند". به نظر می‌رسد این اظهارات به‌ گونه‌ای حساب‌ شده مطرح گردیده تا کار رئیس‌جمهوری آمریکا که خود را برای گفت‌وگو با کیم جونگ اون درباره برنامه هسته‌ای کره شمالی آماده می‌کند دشوار کند.

این نشریه افزود: محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران گفته است که تهدید آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌هایی که در سال 2015 لغو شد پیام خطرناکی را ارسال می‌کند که نمی‌توان به سخنان آمریکا اعتماد کرد. این امر همچنین سبب می‌شود که کره شمالی دست از توقف برنامه هسته‌ای خود بکشد.

وزیر امور خارجه ایران می‌گوید "شما هرگز نباید سراغ توافقی با آمریکا بروید چراکه در نهایت اصلی که آمریکا به آن اعتقاد دارد این است که آنچه برای من است، برای من است و آنچه برای توست قابل‌مذاکره است."

ظریف افزود: تصمیم نهایی ایران هر چه باشد برای آمریکایی‌ها چندان خوشایند نخواهند بود. در این باره اتفاق نظر وجود دارد.

این در حالی است که روسیه و چین مخالف بازنگری در برجام هستند و بار‌‌‌ها نسبت به فشارهای آمریکا برای اصلاح مفاد آن هشدار داده‌اند. روسیه پیش‌تر گفته بود که مسکو، با تحرکات اروپا و امریکا علیه برجام همراهی نخواهد کرد.سخنگوی کاخ کرملین روز دو‌‌‌شنبه با حمایت از توافق هسته‌ای ایران اعلام کرد:«توافق هسته‌ای ایران را نمی‌توان جایگزین کرد و باید تمام طرف‌‌‌‌ها بر آن نظارت کنند. رئیس‌جمهور پوتین نیز برنامه‌ای برای دیدار با امریکا در خصوص برجام ندارد.»

همچنین  در هفته‌های اخیر کشورهای اروپایی از جمله فرانسه، انگلیس و آلمان تلاش کرده‌اند با همراه کردن دیگر اعضای اتحادیه اروپا برای اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران، ترامپ را به ماندن در برجام متقاعد کنند.

ماکرون که به آمریکا سفر کرده در دیدار با ترامپ رییس جمهور آمریکا حفظ برجام را کلی حفظ ثبات منطقه ارزیابی کرد و گفت: «باید آن (توافق هسته‌ای) را بخشی از تصویر بزرگتر امنیت آن منطقه در نظر بگیریم. ما وضعیت سوریه را داریم، انتخابات پیش رو در عراق را داریم، باید ثبات متحدانمان در آن منطقه را حفظ کنیم.»

در همین راستا، هادی شوشتری عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار سیاست خارجی در مورد اینکه تصمیم مجلس در مورد اینکه اگر آمریکا از برجام خروج پیدا کند، چیست.اظهار داشت: قبل سفر آقای ظریف به آمریکا، ما جلسه ای در کمیسیون امنیت ملی داشتیم که آقای عراقچی در آن حضور پیدا کردند و در مورد مواردی که آقای ظریف مطرح کردند در آنجا بحث و گفتگو شد.همچنین آقای شمخانی نیز در این خصوص اظهاراتی را مطرح کردند و عنوان کردند که جمهوری اسلامی ایران ابتکار عمل و سناریوهایی را در این خصوص اتخاذ کرده که در صورت خروج آمریکا از برجام آن را انجام خواهد داد.

 وی تصریح کرد: اظهارات آقای دکتر ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان در مورد برجام موضع جمهوری اسلامی ایران است که مجلس شورای اسلامی هم آن را قبول دارد و قطعا سه گزینه ای را که ایشان مطرح کردند را در دستور کار قرار داد و آن را اجرایی خواهد کرد و اظهارات آقای ظریف مواضع جمهوری اسلامی ایران است که مجلس هم آن را اجرا خواهد کرد.

در ادامه حسن بهشتی پور کارشناس مسایل هسته ای در گفتگو با خبرنگار سیاست خارجی الف، در مورد ماندن یا خروج آمریکا از برجام و اظهارات وزیر امورخارجه کشورمان اظهار داشت: در ابتدا باید بگویم که ترامپ رییس جمهور آمریکا بازرگان است تا سیاستمدار، رفتارهایی که نشان میدهد تاجر مسلک است و میخواهد با چانه زنی و گران فروشی به حداکثر منافع برسد و شرط هایی را که برای ایران گذاشته است، اصلا منطقی نیست چراکه در گذشته نیز اوباما و جان کری چانه زنی های خودشان را در این زمینه ها انجام دادند، اما به نتیجه نرسیدند. در این توافق هسته ای همه طرف های مختلف از خواسته های خود کم کرده و به حداقل خواسته هایشان رسیدند تا توافقی شکل گرفت لذا شروط ترامپ اصلا منطقی و درست نیست.

وی تصریح کرد: بنده فکر میکنم که در 22 اردیبهشت ترامپ فرصتی دوباره به ایران خواهد داد و دور از ذهن است که از برجام خارج شود. ترامپ عملا تلاش می کند که ایران را تحت فشار قرار دهد، اما اگر آمریکا از برجام خارج شود همه طرف ها ضرر خواهند کرد و توافق به بن بست رسیده و فصل جدیدی آغاز خواهد شد. همان طور که ظریف وزیر امورخارجه کشورمان اعلام کرد ایران در این صورت از برجام و همچنین در نهایت از ان پی تی خارج می شود، اما ایران هم معتقد است که آمریکا از برجام خارج نمی شود. اما اگر خلاف این تصور به وجود بیاید و آمریکا از برجام خارج شود، وضعیت مطلوب برای ایران این است که اجرای برجام را به حالت تعلیق در بیاورد نه اینکه از برجام به طور کلی خارج شود چراکه خروج از برجام به معنای خاتمه دادن به توافقی است که بیش از دوسال برای آن زحمت کشیده شده و بی فایده بوده است. اما اگر برجام را به حالت تعلیق در بیاورد به این معنی است که برجام را اجرا نمیکند و طرف مقابل وادار به تجدید نظر میکند.به طور مثال/ مثلا در بجام ما غنی سازی 20 درصد را آغاز کنیم و اینکه غنی سازی در نطنز را هم آغاز کرده یا ذخایر اورانیوم خود را افزایش دهیم که همه اینها برخلاف برجام بوده و بدون اینکه از آن خارج شویم.

این کارشناس مسایل هسته ای تاکید کرد: بیرون رفتن از برجام به معنای مذاکره مجدد و توافق جدید است لذا طرف مقابل نباید احساس کند که  چک سفیدی دارد که میتواند با آن هر کاری که میخواهد انجام دهد.

بهشتی پور با بیان اینکه ایران باید در قبال این اقدام آمریکا چه واکنشی نشان دهد، اظهار داشت: نکته بعدی که بسیار مهم است اینکه ایران باید توافق خود با آژانس را حفظ کند و فعالیت های خود را زیر نظر آژانس را ادامه دهد، حتی اگر از ان پی تی خارج شود، همانند اسراییل، هند و پاکستان که از ان پی تی خارج شده اند اما عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی هستند. جمهوری اسلامی ایران در خصوص دستش بسته نبوده و راهکارهای متعددی دارد.

وی افزود: بازگشت به گذشته سیاست شکست خورده ای برای آمریکایی ها به حساب می آید،جان کری گفت که در سال 2003، فقط 163 سانتریفیوژ داشت یعنی زمانی که دولت قبلی آمریکا با ایران درباره همین مسئله درگیر بود اما الان بعد از گذشت ده سال با ایرانی مواجه هستیم که 19 هزار سانتریفیوژ رسید و این یعنی در این سیاست به نتیجه نرسیدیم، پیام جان کری در واقع این بود که مخالفت با ایران موجی شد که رشد کند و غنی سازی را افزایش داده و در واقع این علم را بومی سازی کنند.

این کارشناس هسته ای با بیان اینکه تحریم ها بر روی ایران تاثیرگذاشته است، گفت: تحریم ها به ایران فشار وارد کرده بود، اما این واقعیت را در نظر بگیرید اگر ایران در سال 91 به غنی سازی نرسیده بود چنین توافقی حاصل نمیشد، جمهوری اسلامی ایران این مسیر را ادامه میدهد اگر چه هزینه های هم بپردازد اما هزینه های هرکدام از این کشورها مختلف خواهد بود، اما ایران همواره به مسیر خود ادامه خواهد داد.

به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، آمریکا همین حالا هم خارج از برجام قرار دارد، مقامات پیشین واشنگتن قول داده بودند که با اجرای برجام، روند سرمایه گذاری و تجارت خارجی در ایران را تسهیل کنند این در حالی است که با سیاست های مقامات فعلی آمریکا نه تنها این امر محقق نشد و تحریم ها علیه ایران گسترش پیدا کرد و  با روش دلال منشانه ترامپ نسبت به کسب امتیازات بیشتر همان هایی که هستند هم در یک حالت دودلی به سر می برند. برای همین است که می گویم رئیس جمهور آمریکا تنها به دنبال دستیابی به اهداف مالی خود از برجام است و با وجود اینکه رایزنی و مذاکره میان طرفین فعلا در جریان است؛ امریکایی‌ها به شدت خواستار اصلاح برجام از طریق اعمال فشار به اروپایی‌ها هستند ولی به نظر می‌رسد که اروپا تن به چنین خواسته‌ای ندهند. به نظر می رسد امریکا احتمالا در برجام باقی می‌ماند اما فشارهای غیربرجامی خود را با طرح ادعاهایی نظیر برنامه دفاعی موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران افزایش می‌دهد.