روحانی در سخنرانی مراسم 22 بهمن گفت: «قانون اساسی بن بستها را برداشته؛ اگر جایی بحثی دارد به اصل 59 قانون اساسی مراجعه کنیم. اصل 59 قانونی درباره رفراندوم است؛ یعنی صندوق بیاوریم و هر چه مردم گفتند عمل کنیم». پیشنهادی که رئیس جمهور قبلا و درست سه سال پیش و یک سال پس از رویکارآمدن دولت یازدهم هم آن را مطرح کرده بود. رئیس جمهور سه سال پیش بازهم در یک سخنرانی گفته بود: « برای یک بار هم که شده، درباره مسئله بسیار مهم که ممکن است اختلافی هم باشد... [مسئلهای که] برای همه اهمیت دارد و در زندگی همه تاثیرگذار است، نظر مستقیم مردم پرسیده شود».
این سخنان موجب واکنش هایی از طرف افراد سیاسی جناح های مختلف شد که در ادامه به آنها اشاره شده است.
پیشنهاد رفراندوم اهانت رئیسجمهور به دهها میلیون شرکتکننده راهپیمائی ۲۲ بهمن است
حسین شریعتمداری, مدیر مسئول کیهان در پاسخ به سئوالی پیرامون پیشنهاد رفراندوم که از سوی رئیس جمهور در راهپیمائی حماسی 22 بهمن مطرح شده بود گفت: پیشنهاد رفراندوم از سوی رئیس جمهور در سخنرانی روز 22 بهمن , میتواند نشانه ناخشنودی ایشان از حضور دهها میلیونی مردم در این راهپیمائی با شکوه و تماشائی 22 بهمن تلقی شود, چرا که مردم با حضور دهها میلیونی خود در راهپیمائی 22 بهمن , بر اصول و مبانی انقلاب و نظام اسلامی تاکید کردهاند و این به تنهائی یک رفراندوم گسترده با پیام دهها میلیونی «آری» به نظام است, بنابراین پیشنهاد رفراندوم غیر از نفی این حضور و ناشنیده گرفتن پیام آن هیچ مفهوم و ترجمه دیگری نمیتواند داشته باشد.
شریعتمداری گفت: همه پرسی که در اصل 59 قانون اساسی آمده است مربوط به مواردی است که قانون درباره آن گویا و صریح نیست که در آن صورت با تصویب دو سوم نمایندگان مجلس درباره آن همه پرسی صورت میگیرد , اما وظایف قانونی رئیس جمهور به صراحت در قانون اساسی و قوانین جاری آمده است و رئیسجمهور ملزم به اجرای آن است از این جهت پیشنهاد رفراندوم تنها در قالب یک حاشیه سازی قابل تعریف است که انشاءالله برای فرار از وظایف برزمین مانده ایشان نباشد!
فرار به جلو با مطرح کردن بحث رفراندوم
رضا سراج تحلیلگر مسایل سیاسی نیز با اشاره به سخنان روحانی در کانال تلگرامی خود نوشت: آقای روحانی از کدام بن بست صحبت میکند که برای برداشتن آن، نیاز به همه پرسی باشد؟ باید از ایشان پرسید؛ نظام به بن بست رسیده یا ایده مرکزی دولت شما در اعتماد و تعامل با آمریکا؟ آقای روحانی، این رفتار ناجوانمردانه است؛ صنعت هستهای و هوا فضا را برای اعتماد سازی، متوقف کنید، اقتصاد کشور را معطل خارجیها و نگاه به بیرون کنید، به مردم وعده پشتِ وعده بدهید و حالا که با بدعهدی و افزونه طلبی آمریکا مواجه شدهاید؛ به جای پاسخگویی به مطالبات اقتصادی و معیشتی مردم، بخواهید با رفراندوم به جلو فرار کنید.
برای اجرای اصل 59 قانون اساسی اجماع حاکمیتی لازم است
عبدالله ناصری، فعال سیاسی اصلاحطلب نیز گفت: برگزاری همهپرسی که ذیل اصل 59 قانون اساسی قرار می گیرد، میتواند امیدواری را به جامعه مدنی بازگرداند، اما همانند موضوع برجام اجرای این موضوع نیز نیازمند اجماع در تمام سطوح حاکمیتی است. وی ادامه داد: باید توجه کرد بحث رفراندوم امروز یک بحث مابه التوافق در حاکمیت نیست. برخی ها برخلاف نظر آقای روحانی نظرشان بر این نیست که کشور در شرایط بحرانی است و دچار پیچیدگیهایی شده که باید با اصل 59 به آن رسیدگی کرد.
این فعال سیاسی اصلاحطلب با بیان اینکه« اجرای این اصل با پارادوکسهایی هم روبرو است»، خاطر نشان کرد: طبق قانون اگر دو- سوم مجلس برای تصویب موضوعی رای دهند و قانون رفراندوم در موضوع خاصی تصویب شود، شورای نگهبان باید به موضوع ورود پیدا کند. من به عنوان کنشگر سیاسی معتقد هستم که یکی از بحثهایی که برای جامعه مدنی بسیار راهگشا خواهد بود و فاصله جامعه مدنی با حاکمیت را کمتر می کند، بحث برگزاری همهپرسی در مورد موضوع نظارت استصوابی است. با توجه به تفسیری که خود آقایان از این موضوع دارند، این پارادوکس ایجاد می شود که آیا شورای نگهبان که خودش یک طرف ماجرا است همه پرسی در مورد این موضوع را اجرا می کند یا خیر.
کنایه توئیتری ضرغامی به روحانی با هشتگ رفراندوم
عزت الله ضرغامی رئیس اسبق صدا و سیما با کنایه به صحبت های روز گذشته حسن روحانی با هشتگ رفراندوم در صفحه توئیترش نوشت: در برابر حضور ده ها میلیون ایرانی غیرتمند در کف خیابان های ایران و اعلام موضع صریح در مقابل دشمن، حرف از رفراندوم زدن نه تدبیر است و نه حتی سلیقه! هرچند که اصل حرف هم خیلی مورد اعتنا نیست.