با شیوع ویروس کرونا در جهان، دولت‌ها رویکرد یکسان با سیاست‌های متفاوت برای مهار این بیماری در پیش گرفتند. با توجه به قدرت سرایت بالای این ویروس، عمده تمرکز دولت‌ها در وهله اول جلوگیری از انتشار این ویروس با محدودیت حضور افراد در جامعه بود. اما این رویکرد مشترک با سیاست‌های متفاوتی اجرا شد.
دولت‌های مختلف در یک طیف وسیع برای رسیدن به این هدف سیاستگذاری کردند. برخی مانند چین با اعمال قرنطینه شدید در کانون بیماری و برخی دیگر از کشورها با محدودیت‌های کمتر تلاش کردند مانع حضور افراد در جامعه و به‌تبع آن انتشار کرونا شوند.
دولت ایران از ابتدا با قرنطینه مخالفت کرد و در هفته‌های اول فقط مدارس، دانشگاه‌ها و بعدتر مراکز خرید و اماکن مذهبی را تعطیل کرد. در ادامه با صعود آمار ابتلا در روزهای اول فروردین طرح فاصله‌گذاری اجتماعی از ۸ فروردین اجرا شد و اعلام شداجرای این طرح تا ۲۰ فروردین ادامه خواهد یافت. با اجرای این طرح، محدودیت‌ها بیشتر شد. ممنوعیت تردد بین‌شهری و ممنوعیت فعالیت مشاغل و اصناف از جمله محدودیت‌های اعمال‌شده در این طرح بود.
اما با پایان یافتن تعطیلات نوروزی وضعیت تردد و حضور مردم در محیط‌های عمومی شکل دیگری به‌خود گرفت. تصاویر، ویدئوها و مشاهدات عینی نشان می‌دهد علی‌رغم ادامه طرح فاصله‌گذاری اجتماعی، خیابان‌های شهرهای بزرگ به‌خصوص تهران شلوغ است.
این اتفاق باعث شد دکتر علیرضا زالی، فرمانده مقابله با کرونا در تهران به این وضعیت اعتراض کند. زالی در شامگاه ۱۷ فروردین به رسانه‌ها گفت: با وجود همه همراهی‌هایی که مردم در روز طبیعت داشتند، اما در بیشتر استان‌های کشور به ویژه در استان تهران شاهد تغییر بسیار جدی در حضور و تردد افراد در شهرها بودیم و متأسفانه در زمانی شاهد این افزایش ترددها هستیم که آمارها در بیمارستان‌های تهران کماکان رو به افزایش است.
وی گفت: در بخش بستری عادی در مقایسه با روز گذشته ۲۵ درصد افزایش و در بخش مراقبت‌های ویژه با ۱۵ درصد افزایش روبرو بودیم و مراجعان عمومی به بیمارستان‌ها در مقایسه با روز گذشته ۲۸ درصد افزایش داشته است و در نهایت همه آمارهای ما در مقایسه با دیروز افزایش داشت.
بیشتر بخوانید:
زالی؛ هشدار می دهم وضع تهران به لحاظ کنترل کرونا مطلوب نیست
اما ظاهرا دولت چندان با سخنان زالی موافق نبود. چراکه در جلسه روز ۱۷ فروردین ستاد کلی مقابله با کرونا تصویب شد طرح فاصله‌گذاری اجتماعی دیگر اجرا نشود و به‌جای آن فاصله‌گذاری هوشمند اجرا شود. در طرح فاصله‌گذاری هوشمند محدودیت‌ها کمتر شد.
رئیس‌جمهور درباره این طرح در همان جلسه گفت: « از ۲۳ فروردین، استان‌های کشور می توانند کسب و کارها را آغاز کنند. کسب و کارهای متوسط و کم‌ریسک، اما کسب و کارهای پرریسک فعلاً تا پایان فرودین همچنان ممنوع باقی می‌ماند تا بعداً برایش تصمیم‌گیری کنیم.»
کمیته اطلاع‌رسانی ستاد مبارزه با کرونا هم در اطلاعیه‌ای همه جوانب این طرح جدید را توضیح داد که مطابق آن علاوه بر فعالیت مشاغل «غیر پر ریسک»، ادارات دولتی هم با دو سوم کارمندان به کار خود ادامه خواهند داد که در طرح قبلی یک‌سوم بود.
به نظر می‌رسد مهمترین دلیل دولت برای فعالیت مجدد مشاغل و اصناف، جلوگیری از ضرر اقتصادی بیشتر به کشور است. با دقت در سخنان دولتمردان می‌فهمیم دغدغه ایشان علاوه بر سلامت مردم جلوگیری از ضربه به اقتصاد کشور است.
روحانی در ۱۷ فروردین گفته است: «هم فعالیت اقتصادی و هم پروتکل‌های بهداشتی هر دو در کنار هم قابل اجرا و قابل پیاده کردن است. هم فعالیت اداری، هم فعالیت تولیدی و بقیه فعالیت های اقتصادی همه باید برقرار باشد، منتها همه اصول و پروتکل‌هایی که وزارت بهداشت و درمان اعلام میکند نیز باید مراعات شود.»
علی ربیعی، سخنگوی دولت در نشست خبری گفت: «کانون سیاستگذاری ما سلامت و حفظ جان مردم و در کنار آن جاری کردن زندگی اقتصادی و اجتماعی مردم با رعایت پروتکل و توصیه های بهداشت محور است. تناقض بین سلامت و تصمیمات نداریم، اساس تصمیمات بحث سلامت است و لذا دوگانه‌ای در این تصمیمات وجود ندارد.»
ربیعی یک جمله کلیدی در این نشست بیان کرد: «اگر اقتصاد رها شود و تولید و درآمدی نباشد زندگی نیست و جان مردم به خطر می‌افتد بنابراین ما هنوز آثار ثانوی این تعطیلی‌ها را بررسی نکردیم.»
سعید نمکی، وزیر بهداشت در جلسه علنی مجلس هم با ادبیاتی مشابه گفت: « نکته قابل توجه دیگر آن است که ما با جنگ اقتصادی روبرو هستیم و بر این اساس نمی‌توانیم تولید و صنعت را تعطیل کنیم و به همین دلیل فاصله‌گذاری هوشمند را تدوین و به همه دستگاه‌ها ابلاغ کردیم تا هم کرونا مدیریت شود و هم از لحاظ اقتصادی دچار فروپاشی نشویم.»
با همه این احوال به نظر می‌رسد در هر دوگانه‌ای که یک سر آن جان مردم باشد، باید حیات مردم در اولویت قرار گیرد. به‌علاوه ممکن است با شیوع بیشتر کرونا هزینه‌هایی که به نظام سلامت کشور وارد میشود بیشتر از ضرری باشد که با تعطیلی مشاغل متحمل می‌شویم.
نکته‌ای که دکتر زالی هم در جلسه شورای شهر به آن اشاره کرده و گفته است: «زمان ریشه کن شدن این ویروس متناسب با مداخلات سخت گیرانه تصمیم گیران خواهد بود اینکه مداخلات کم، متوسط یا سخت گیرانه باشد و سرعت عمل در کنار آن می‌تواند به ریشه کن کردن سریعتر این بیماری در کشور کمک کند. تاکنون میزان مداخلات در کشور متوسط بوده و نتوانستیم تصمیمات سختگیرانه ای بگیریم. برخی دلیل آن را نگرانی‌های اقتصادی و اجتماعی عنوان کردند اما پاسخ آن روشن است، هر چه زمان این بیماری در تهران طولانی‌تر شود وضعیت فعلی که در اقتصاد تأثیر زیادی دارد نیز ادامه دار خواهد شد.»
