خبرگزاری مهر نوشت:
این روزها اگر سری به بعضی از کافههای شهر بزنید یا نگاهی به فیلم و ویدئوهای آن در فضای مجازی و شبکههای اجتماعی بیندازید میتوانید پوششهایی را ببینید که فارغ از قانونی یا غیرقانونی بودن و مذهبی و غیرمذهبی بودن، پوششهایی تلقی میشوند که به راحتی میشود آنها را ناهنجار و خارج از عرف دانست. اتفاقی که رفته رفته حالا به یکی از چالشهای فرهنگی جامعه ما تبدیل شده. پوشش و لباس پدیدهای است که بسیاری معتقدند تنها یک انتخاب شخصی نیست بلکه مثل زبان بدن، میتواند حامل پیام باشد پیامی که بسته به کیفیتش احترام، هویت و فرهنگ یک جامعه را تقویت کند یا برعکس میتواند باعث تضعیف آن شود. شاید برای همین است که در واکنش به اوضاع برخی از کافهها باید گفت پوشیدن لباسهای ناهنجار و خارج از عرف، فقط یک مسئله ظاهری نیست؛ چون این پوشش در درازمدت اثرات اجتماعی و روانی مختلفی به جا میگذارد که در گذر زمان میتواند پیامدهای جبران ناپذیری را به بار بیاورد. وقتی لباسهایی که با فرهنگ عمومی و ارزشهای جامعه همخوانی ندارند، رواج پیدا کنند، آهسته آهسته شما شاهد این خواهید بود که مرز میان «آزادی» و «بیقیدی» کمرنگ و این دو واژه به اشتباه جای یکدیگر استفاده میشوند. برای همین باید سروقت این موضوع رفت که این اتفاق دقیقاً چه آسیبهایی را رقم خواهد زد.
وقتی حس امنیت روانی در فضای عمومی قربانی میشود
داشتن پوششهای خارج از عرف و نامتعارف در هر محفلی ممکن است موجب جلب توجه نادرست، قضاوتهای منفی یا حتی آسیبهای اجتماعی برای خود فرد شود و خود او اولین قربانی این نوع از نابهنجاری باشد. در جامعهای که هنوز مردمش پایبند به معیارهای سنتی و اخلاقی با قدمت چندهزارساله هستند، نوع پوشش ناهماهنگ میتواند باعث سوءتفاهم، برخوردهای تند یا احساس طرد شدن شود. این در حالی است که یکی از کارکردهای پوشش در جامعه داشتن امنیت روانی و آرامش در فضای عمومی است. برای همین وقتی لباسها بیش از حد جلب توجه میکنند با واکنشهای منفی رو به رو شده و دقیقاً همان حس امنیت روانی در جامعه را نشانه میگیرند.
خطر رنگ باختن یک هویت فرهنگی چندهزار ساله
این اقتضای دوران نوجوانی و جوانی است که آدمها به سمت تنوع و متفاوت بودن گرایش پیدا میکنند. ولی مشکل از جایی شروع میشود که این تمایل طبیعی، به دلیل تأثیر رسانهها یا تبلیغات افراطی در زمینه مد، به تقلید کورکورانه از سبکهایی تبدیل میشود که هیچ نسبتی با فرهنگ ما ندارند. در چنین شرایطی، آرامآرام هویت فرهنگی جامعه رنگ میبازد و لباس به جای پوشش، فقط به ابزاری برای نمایش، خودنمایی و رقابت تبدیل میشود.
به دو قطبی بودن سلام کن!
وقتی هیچ نظارت و تبلیغات درست و حساب شدهای در حوزه فرهنگ اتفاق نمیافتد به مرور ولنگاری در حوزه لباس و داشتن پوششهای ناهنجار وخارج از عرف یک حفره و خلا بزرگ را در دل یک جامع رقم میزند که هیچ جوره پر نخواهد شد. چون در چنین شرایطی وقتی گروهی به سمت پوششهای نامتعارف غربی میروند که هیچ سنخیتی با اتمسفر فرهنگ ایرانی ندارد و گروهی دیگر همچنان به اصول و عرف جامعه خود پایبند باقی میمانند. این دو طیف ممکن است در گذر زمان همدیگر را مدام نقد یا حتی طرد کنند تاجایی که یکی دیگری را «عقب مانده» و طرف مقابل او را «بیقید و بند» بداند و در نهایت این شکاف اجتماعی و دو قطبی فرهنگی درک متقابل را روز به روز دشوارتر کند. چون یکی دیگر از کارکردهای پوشش ملی ایجاد حس همهویتی و احساس تعلق است و این کار باعث از بین رفتن مفهومی به نام «وحدت» میشود؛ چون نشانههای ظاهری «ما» بودن را روز به روز بیرمقتر میکند.
از کشورهای دیگر چه خبر؟
برخلاف تصورات ما که فکر میکنیم فقط ایران دارای قوانین پوشش است بد نیست بدانیم که کشورهای مختلف دنیا بر اساس عرف و فرهنگ جامعه خودشان دارای چارچوبهای مختص خودشان هستند مثلاً واتیکان که کشور و محل زندگی پاپ محسوب میشود رعایت حجاب برای زن و مرد الزامی است و آنها باید هنگام ورود به آنجا سرخود را پوشانده باشند یا درکشورهای عربی مثل امارات برهنگی زانو و شانه در اماکن عمومی ممنوع است یا در قطر که حتی خبرهایش را در برگزاری جام جهانی میشنیدیم برای رعایت عرف پوشش در کشور خودش قوانین جالبی دارد تا جایی که آنها در جام جهانی صریحاً به گردشگران ابلاغ کرده بودند: «اگر شما در قطر هستید، در واقع یکی از ما محسوب میشوید، پس لطفاً در اماکن عمومی به اندازه کافی لباس بپوشید» یا نوشته بودند: «ساپورت، شلوار محسوب نمیشود.» یا درکشوری مثل استرالیا پوشیدن لباس زنانه برای مردان ممنوع است و جرم محسوب میشود یا در کشوری مثل کره جنوبی اگر کسی در مکانهای عمومی پوشش و برهنگی خارج از عرف داشته باشد جرم مرتکب شده و مشمول مجازات خواهد شد.
شما مسئولید آقای دولت!
یکی از مهمترین وظایف حاکمیت هدایت فرهنگی جامعه است. برای کنترل چنین وضعی که بدون نظارت صحیح رواج پوششهای نامتعارف را در بخشهای مختلف جامعه مثل کافهها و پارکها را روز به روز پررنگتر میکند مدیران اجرایی و فرهنگی کشور به جای واکنشهای قهری و صفر وصدی در برخورد اول (به جای آخرین گزینه) میتوانند با سیاستگذاریهای فرهنگی مثل تقویت آموزش در مدارس و رسانهها یا حمایت از صنعت مد و پوشاک بومی در کشور خودمان به تنظیم برنامههای کاربردی و قابل اجرایی دست پیدا کنند که هم سو و همراه با فرهنگ جامعه ایرانی است.
