مدت زمان زیادی از سقوط نظام سیاسی سوریه به ریاست جمهوری بشار اسد نمی گذرد. رویدادی که با کنشگری میدانی گروهک تکفیری تحریر الشام و البته همکاری طیف های متنوعی از گروه های معارض مسلح با آن، در کنار حمایت های موثر خارجی از آن ها، رنگ واقعیت به خود گرفته است. در این راستا، ابومحمد الجولانی یا همان احمد الشرع فرمانده سابق گروه تروریستی جبهه النصره و رهبر فعلی تحریر الشام، در مقام رئیس موقت دولت سوریه ظاهر شده و سازوکارهای مطلوب خود را در هماهنگی با حامیان خارجی اش در سوریه مستقر می‌سازد. 

او لباس و ظاهر تروریستها را نیز کنار گذاشته و با پوشیدن کت و شلوار و البته زدنِ کراوات و طرح برخی مواضع عامه پسند، سعی در ایجاد مشروعیت برای خود داشته است. منابع نزدیک به الجولانی اعلام کرده اند که او قصد دارد نامزد انتخابات ریاست جمهوری سوریه نیز شود. در وضعیت کنونی، الجولانی عینا سازوکارهای حکمرانی هفت ساله خود در شهر ادلب که تماما توسط مهره های نزدیک به او مدیریت می شدند را در کلیت سازوکارهای جدید حکمرانی در سوریه منصوب کرده است. 

با این همه، رصد رسانه های منطقه ای و بین المللی که گزارش های مختلفی را از تحولات سوریه به صورت میدانی مخابره می کنند، از 3 چالش بزرگ برای مردم این کشور در مواجهه با حاکمان جدید سوریه حکایت دارد. موضوعاتی که در آینده ای نه چندان دور می توانند محرک تحولات بزرگی در سوریه باشند. 

اول اینکه از همان روز سقوط بشار اسد تا به امروز، بارها و بارها گزارش های مختلفی از خودسری نیروهای تحریر‌الشام و البته دیگر گروه های معارض و تروریستِ متحد با آن ها در بخش های مختلف سوریه و بازداشت شهروندان سوری منتشر و مطرح شده است. روزی نیست که در شبکه های اجتماعی یورش تروریست ها و شبه‌نظامیان مسلح به شهرهای مختلف سوریه و مناطق مسکونی و متعاقبا بازداشت خشونت‌آمیز افراد انعکاس پیدا نکند. 

برخی گزارش ها حاکی از این هستند که تروریست ها، اقدامات خشونت آمیز زیادی را علیه شیعیان و علویان سوریه انجام می دهند و حتی بعضا دست به اعدام های خیابانی نیز می زنند. عجیب اینکه حتی گزارش هایی از غارت منازل مردم در سوریه نیز به گوش می رسد. ورای همه این ها، اینکه مثلا نیروهای گروه تروریستی داعش این فرصت را دارند تا در شهرهای مختلف سوریه به صورت آزادانه تردد کنند و اِعمال زور نمایند، از ناامنی فراگیر در سوریه خبر می دهد. 

مجموع این مسائل سبب شده تا برخی شیوخ کشور سوریه در بخش های مختف این کشور نظیر حمص تهدید کنند که عدم اعاده امنیت توسط حاکمان فعلی سوریه سبب خواهد شد تا آن ها خود وارد میدان شوند و امور را به دست بگیرند. 

نکته دوم اینکه ادارات و دستگاه بوروکراسی سوریه نیز برخلاف تبلیغات تروریست ها و جریان های رسانه ای متحد آن ها، هنوز فلج هستند و بسیاری از کارهای مردم روی هوا مانده است. در عین حال، هیچ چشم انداز روشنی نیز در مورد بازگشت وضعیت به حالت عادی وجود ندارد. 

به تازگی شاهد بودیم که تنها یک روز بازگشت فعالیت عابر بانک ها در دمشق سوریه به حالت عادی سبب شد تا سیلی از مردم به آن ها هجوم ببرند و بار دیگر وضعیت به هم بریزد. به نظر می رسد سوریه کنونی با چالش های جدی از حیث کمبود نیروهای تکنوکرات و فنی که از تخصص لازم برای اداره کشور برخوردارند، مواجه است. 

و در نهایت سوم اینکه در سطحی کلان، غرور و هویت ملی سوری ها نیز تا حد زیادی خدشه دار شده است. اکنون صهیونیست ها بخش های زیادی از جنوب سوریه را اشغال کرده اند و حتی به نزدیکی دمشق رسیده اند.  آن ها تاسیسات راهبردی دفاعی و امنیتی سوریه را نیز تا حد زیادی از بین برده اند. اخبار مختلفی نیز می رسد که تاکید دارند ترکیه در جوار مرزهای مشترک خود با سوریه به دنبال ایجاد منطقه حائل و یا حتی تجزیه خاک سوریه است. کُردهای دموکراتیک سوریه با حمایت آمریکا نیز به دنبال تامین منافع خود هستند.  طیفی از کشورهای عربی نظیر اردن، امارات، مصر و عربستان نیز به دنبال کنشگری با محوریت آینده سوریه هستند. 

مسائلی از این دست همه و همه سوریه را به کشوری چند تکه تبدیل کرده اند که به هیچ عنوان مورد پذیرش مردمش نیست. از این رو، به نظر می رسد که هرج و مرج کنونی در سوریه دیری نخواهد پایید که با واکنش جدی مردم این کشور و رقم خوردن تحولاتی تازه رو به رو خواهد شد.