به گزارش فارس، طبق آمار موسسات معتبر خارجی، صادرات نفت ایران با روی کارآمدن دولت سیزدهم بیش از 2 برابر شده است. تغییر رویکرد فروش نفت به بازارسازی و گسترش تعاملات با چین و معطل نماندن برای به سرانجام رسیدن یا نرسیدن مذاکرات از جمله دلایل موفقیت در این حوزه بوده است.

طبق آخرین گزارش موسسه کپلر و ورتکسا، میزان صادرات نفت ایران در ابتدای دولت سیزدهم حدود ۶۰۰ الی ۷۰۰ هزار بشکه در روز بوده است و این عدد در ماه می سال ۲۰۲۳ به ۱.۶ میلیون بشکه در روز افزایش یافته است.

طبق آمار تانکر ترکرز نیز صادرات نفت و میعانات گازی ایران در 20 روز ابتدای ماه گذشته میلادی به  2.2 میلیون بشکه در روز افزایش یافته است. البته تانکر ترکرز در پایان ماه آگوست (تصویر 3) رقم صادرات نفت ایران در این ماه را بیش از 1.85 میلیون بشکه در روز اعلام کرد.

در مجموع طبق آخرین گزارش تانکر ترکرز، میانگین صادرات نفت ایران در سال جاری میلادی به بیش از ۱.۴ میلیون بشکه در روز رسیده است.

*  صادرات نفت ایران به چین با امضای سند همکاری 25 ساله 3 برابر شد

افزایش رقم نقطه‌ای و میانگین صادرات نفت ایران به خوبی در آمار میزان فروش نفت به چین به عنوان بزرگترین واردکننده نفت جهان نیز مشخص است. بلومبرگ با انتشار نموداری از موسسه کپلر (تصویر 4) نوشت ایران امسال صادرات نفت خود را افزایش داده زیرا از نظر ژئوپلیتیکی قوی‌تر شده است و بیشتر محموله‌ها به چین می‌روند. طبق آمار کپلر، بزرگترین واردکننده نفت جهان در ماه گذشته حدود ۱.۵ میلیون بشکه در روز نفت خام از ایران وارد کرده است.

بررسی میانگین صادرات نفت ایران به چین طبق آمار کپلر (تصویر 5) نشان می‌دهد که میزان فروش نفت به این کشور به حدود یک میلیون بشکه در روز در سال 2023 رسیده است که این رقم بیش از 3 برابر سال 2020 بوده و 300 هزار بشکه از میزان فروش نفت به چین در دوره اجرای برجام بیشتر است.

آژانس بین‌المللی انرژی نیز در گزارش خود با عنوان «نفت 2023» در ژوئن سال جاری نوشت: با وجود محدودیت‌های مالی سخت، ایران موفق شد تولید نفت خام خود را حدود 140 هزار بشکه در روز افزایش دهد و به نظر می‌رسد تهران فروش سریع نفت به چین را که از سه ماهه سوم سال گذشته حدود 1 میلیون بشکه در روز بوده، حفظ کرده است.

نمودار صادرات نفت ایران به چین (تصویر 5) به خوبی نشان می‌دهد که بعد از امضای سند همکاری 25 ساله با چینی‌ها، رقم فروش نفت ایران افزایش چشمگیری داشته و از 324 هزار بشکه در روز در سال 2020 به 991 هزار بشکه (حدودا یک میلیون بشکه) در 2023 افزایش یافته است.

*دست رد چین به درخواست آمریکایی‌ها برای ممانعت از خرید نفت ایران

دولت چین درحالی مجددا به خریدار اصلی نفت ایران تبدیل شده است که آمریکایی‌ها فشارهای مختلفی برای جلوگیری از صادرات نفت ایران به چین انجام داده و می‌دهند. رابرت مالی، نماینده ویژه سابق ایالات متحده آمریکا در امور ایران (تصویر 6) بهمن‌ماه گذشته در مصاحبه‌ای با بلومبرگ گفته بود: «چین مقصد اصلی صادرات غیرقانونی ایران است و گفت‌وگوها برای منصرف کردن پکن از خریدها تشدید خواهد شد».

البته اخبار متعددی از فشار آمریکا بری جلوگیری از خرید نفت ایران توسط چین در رسانه‌ها وجود دارد. مهر ماه سال 1400 رویترز در خبری اختصاصی به نقل از مقام‌های آمریکایی و اروپایی گزارش داده که ایالات متحده به صورت دیپلماتیک در خصوص کاهش خرید نفت خام ایران با چین تماس گرفته است. یک مقام ارشد آمریکایی که به دلیل حساسیت این موضوع خواست نامش فاش نشود، گفت: ما از خریدهای نفتی شرکت‌های چینی از ایران آگاه هستیم. با این حال، ما به صورت دیپلماتیک با چینی‌ها به عنوان بخشی از گفت‌وگوی خود در خصوص سیاست ایران برخورد کرده‌ایم و فکر می‌کنیم به طور کلی، این روش موثرتری برای رسیدگی به نگرانی‌های ما است.

در پاسخ به این اظهارات مقامات آمریکایی برای جلوگیری از همکاری چین با ایران در موضوع صادرات نفت، هوآ چوانیینگ سخنگوی وزارت خارجه چین اظهار داشت: چین و ایران همواره با رعایت اصول برابری و منفعت متقابل، رابطه برد-برد و تجاری‌سازی همکاری کرده‌اند. چین قاطعانه با هرگونه تحریم یک جانبه مخالف است و از ایالات متحده می‌خواهد تا در اسرع وقت از اعمال قوانین داخلی خود در خصوص تحریم‌های یکجانبه ایران بر نهادها و اشخاص طرف ثالث دست بردارد.

*وقتی رسانه‌های اصلاح‌طلب نیز ادعاهای شاذ زنگنه را رد می‌کنند

اما روز گذشته بیژن نامدار زنگنه وزیر سابق نفت در اولین مصاحبه خود بعد از واگذاری سکان وزارت نفت در اظهارنظری عجیب درباره اعداد و ارقام ارائه‌شده توسط دولت سیزدهم و اینکه درآمد نفتی در حال حاضر در سقف خود قرار دارد گفت: گویا دروغ برای مسئولان دولت سیزدهم مالیات ندارد. این دروغ‌ها هر چقدر هم بزرگ باشند، باز هم مالیات ندارند. اکنون در مورد آمار مربوط به فروش و صادرات نفت ایران هم فقط دروغ می‌شنویم. بدون احیای برجام هم می‌توان صادارت نفت را بالا برد، اما بدون توافق با آمریکا این امر شدنی نیست.

وزیر سابق نفت در این مصاحبه عنوان می‌کند که اعداد و ارقام اعلام شده درباره افزایش صادرات نفت ایران، دروغ‌هایی است که توسط دولتمردان فعلی عنوان می‌شود، درحالیکه گزارشات متعدد خارجی خبر از جهش تولید و صادرات نفت ایران داده‌اند و نمی‌توان همه موسسات خارجی از جمله کپلر، ورتکسا، تانکر ترکرز، آژانس بین‌المللی انرژی، اداره اطلاعات انرژی آمریکا، اویل پرایس، بلومبرگ، رویترز، موسسه SVB و پترولجستیک را متهم به دروغ‌گویی کرد.

نکته دیگر اینکه، بیژن نامدار زنگنه بعد از دروغ خواندن افزایش صادرات نفت ایران در ادامه می‌گوید که بدون توافق با آمریکا امکان افزایش صادرات وجود ندارد. جهش صادرات نفت ایران به قدری موضوع روشنی است که رسانه بامداد نو (نزدیک به اصلاحات) در ادامه می‌نویسد: با توجه به توضیحات زنگنه، اکنون از دولت انتظار می‌رود در کنار طرح ادعاهای بزرگ، به این پرسش هم پاسخ دهد که آیا توافق پنهانی با آمریکا صورت گرفته است؟

یعنی این رسانه اطلاح‌طلب در ادامه، ادعای نخست زنگنه مبنی بر دروغ بودن جهش صادرات نفت را رد می‌کند! و سعی کرده این اتفاق را به توافقی خیالی بین ایران و آمریکا نسبت دهد. در واقع ادعای وزیر سابق نفت به قدری دور از واقعیت بود که رسانه‌های جریان اصلاحات نیز آن را تکذیب کرده‌اند.

*فراموشی زنگنه از افزایش صادرات نفت ایران بدون توافق در اواخر دولت دوازدهم

اما درباره ادعای دوم وزیر سابق نفت مبنی بر عدم امکان صادرات نفت بدون توافق با آمریکا چند نکته مطرح است. طبق آمار موسسه کپلر (تصویر 8) قبل از شروع به کار دولت سیزدهم، در دوره وزارت بیژن زنگنه نیز با ایجاد زیرساخت و شبکه ضدتحریمی فروش، صادرات نفت ایران افزایش یافت و از حدود 250 هزار بشکه در ژوئن 2020 به 850 هزار بشکه در مارس 2021 رسید و سپس با رقم 650 هزار بشکه تحویل دولت سیزدهم شد.

سوال اینجاست که اگر بدون توافق با آمریکا نمی‌توان نفت فروخت، پس چگونه در اواخر دولت قبل و در دوران وزارت شخص آقای زنگنه این اتفاق رقم خورده است؟ افزایش صادرات نفت در اواخر دولت قبل و بدون توافق با آمریکا، ادعای وزیر سابق نفت را رد می‌کند.

*با وجود 223 تحریم نفتی جدید، صادرات نفت 4 برابر شد

در دولت سیزدهم نیز تاکنون نه تنها تحریمی علیه ایران در حوزه صادرات نفت برداشته نشده است بلکه طبق گزارش وزارت خزانه‌داری آمریکا (تصویر 9) از ماه می سال گذشته میلادی تا ژوئن امسال، دولت بایدن 223 تحریم نفتی جدید علیه شبکه فروش نفت ایران شامل شرکت‌ها، افراد و نفتکش‌ها اعمال کرده است.

با وجود این 223 تحریم جدید نفتی، رقم صادرات نفت ایران طبق آمار کپلر به صورت نقطه‌ای در بازه زمانی اعلام شده از حدود 400 هزار بشکه در روز به 1.6 میلیون بشکه در روز افزایش یافته و 4 برابر شده است.

جواد اوجی وزیر نفت از افتتاحیه هفدمین نمایشگاه بین‌المللی ایران‌پلاست با اشاره به تداوم تحریم‌های آمریکا می‌گوید: ادعا می‌کنند که آمریکا به ایران برای فروش محصولات نفتی چراغ سبز نشان داده، اگر اینطور است پس چرا مدام نفتکش‌های ایران را توقیف می‌کنند و شرکت‌های ایرانی را تحریم می‌کنند تا نفت نفروشیم. نخیر دوستان؛ آمریکایی‌ها نمی‌توانند جلوی مهندسان نفت ایران را بگیرند. یک زمانی آنها تعیین تکلیف می‌کردند که ایران چقدر نفت تولید کند ولی آن دوران دیگر گذشته است.

در مجموع به نظر می‌رسد اظهار نظر وزیر سابق نفت در رد افزایش صادرات نفت ایران و دروغ‌گو خواندن همه رسانه‌ها و موسسات خارجی بیشتر ناشی از کارنامه ضعیف وی در موضوع صادرات نفت باشد، وزیری که در دوران خود حتی در برخی روزها رقم صادرات نفت کشور را با عدم انتخاب راهبرد درست به صفر رساند.