به گزارش الف، روز پنجشنبه 13 اکتبر بلاخره بعد از گذشت بیش از یک سال از زمان انتخابات پارلمانی عراق که در پی آن یک بحران سیاسی پیچیده در این کشور به وجود آمده و با رویدادهای گوناگونی همچون حوادث خونین و خشونتبار چند ماه گذشته در مناطق مختلف از جمله بغداد همراه بود، نمایندگان پارلمان عراق موفق شدند «عبداللطیف رشید» را به عنوان رئیس جمهور جدید این کشور انتخاب کنند. او از اعضای سابق حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی کردستان در دهه 60 بوده و بعد از سرنگونی رژیم صدام، دیکتاتور معدوم عراق در سال 2003 به شکل جدی وارد عرصه سیاسی این کشور شد ودر وزارتخانههای عراق مشغول به کار بوده است. عبداللطیف رشید که اتفاقا باجناق مرحوم «جلال طالبانی» نخستین رئیس جمهور عراق بعد از سقوط رژیم صدام نیز هست از سال 2010 تاکنون مشاور «برهم صالح» رئیس جمهور سابق عراق بوده است.
رئیس جمهور جدید عراق بعد از انتصاب به این پست «محمد شیاع السودانی» نامزد مورد نظر ائتلاف چارچوب هماهنگی شیعیان را که جریان صدر جنجال بزرگی بر سر معرفی او به راه انداخته بود، به عنوان نخستوزیر جدید این کشور معرفی کرد و به این ترتیب بنبست سیاسی یک ساله عراق به پایان رسید.
در بررسی ابعاد خروج عراق از بحران سیاسی، کارشناسان با استناد به شواهد و قرائن معتقدند که این امر با ابتکار چارچوب هماهنگی شیعیان حاصل شده و در مقابل جریان صدر در پیشبرد برنامههای خود علیرغم حواشی زیادی که به وجود آورد، ناکام ماند. البته چارچوب هماهنگی تلاش داشت مسئله انتخاب رئیس جمهور و نخستوزیر را در هماهنگی با جریان صدر حل کند اما بعد از کنارهگیری این جریان از عرصه سیاست و حاضر نشدن مقتدی صدر و نمایندگانش در نشست پارلمان، چارچوب هماهنگی شیعیان تصمیم گرفت بحران سیاسی عراق بیش از این طولانی نشود.
اما بعد از حل و فصل چالش سیاسی عراق در مرحله فعلی علامت سوالهایی درباره چشمانداز سیاسی آینده این کشور و ابعاد داخلی و منطقهای آن مطرح میگردد و اینکه آیا جریان صدر شرایط سیاسی جدید این کشور را خواهد پذیرفت؟ همچنین آیا آمریکاییها میپذیرند که بر خلاف دوره قبلی دولتی در عراق روی کار بیاید که مخالف سیاستهای ایالات متحده باشد؟
در وهله نخست جریان صدر از زبان «محمد صالح عراقی» که از نزدیکان مقتدی صدر است اعلام کرد که در دولت آینده مشارکت نخواهد کرد و هر یک از اعضای جریان صدر که بخواهند وارد کابینه شوند از این جریان اخراج خواهند شد.
تحلیلگران بر این باورند که نارضایتی جریان صدر از حل بحران سیاسی عراق به این شکل قابل درک است؛ چرا که صدریها احساس میکنند با وجود پیروزی در انتخابات پارلمانی سال گذشته اما اکنون به عنوان طرف بازنده معرفی شدهاند.
در این بین جریان صدر 2 گزینه پیش روی خود دارد: اول اینکه بایستد و فروپاشی ائتلافهای خود را تماشا کند یا اینکه مجدد نارضایتی خود را به داخل خیابانها کشانده و سناریو حوادث خشونتبار ماههای گذشته را تکرار کند. شلیک 9 موشک به محل ساختمان پارلمان عراق پیش از برگزاری نشست برای انتخاب رئیس جمهور و نخستوزیر که 5 مجروح به جا گذاشت شاید زنگ هشداری برای تکرار آشوبها بود؛ اما حتی اگر حامیان جریان صدر یا دیگر گروهها به دنبال ازسرگرفتن ناآرامیها باشند به نظر نمیرسد که این تحرکات به شدت قبل ادامه پیدا کند.
در مورد مداخلات خارجی از جمله آمریکا در آینده سیاسی عراق نیز میتوان گفت با ترکیب کابینه و رئیس جمهور جدید این کشور طبیعتا آمریکاییها به اندازه دوره دولت مصطفی الکاظمی قادر به جولان دادن در امور عراق نخواهند بود اما روشن است که این مداخلات قطع نمیشود.
اما در هر صورت با انتخابهای جدیدی که در سطح رئیس جمهور و رئیس دولت عراق صورت گرفته بخش عمدهای از نگرانیهای سیاسی و امنیتی مردم این کشور حل میگردد. به ویژه اینکه محمد شیاع السودانی به عنوان نخستوزیر جدید عراق از شخصیتهای نزدیک به مرجعیت و شیعیان و نیز مورد قبول سنیها و کردهاست و بر همین اساس عراقیها امیدوارند که او بتواند دولت وحدت ملی را تشکیل دهد. همانطور که گفته شد السودانی برعکس مصطفی الکاظمی سیاست همسو با ایالات متحده ندارد و نارضایتی آمریکا از انتخاب او را میتوان در رفتار «جو بایدن» رئیس جمهوری این کشور دید؛ جایی که بایدن بعد از انتخاب عبداللطیف شریف به عنوان رئیس جمهور جدید عراق به او تبریک گفت اما واکنشی به نخستوزیری السودانی نشان نداد.
آمریکاییها السودانی را یک شخصیت نزدیک به مقاومت و ایران میدانند که میتواند برای پروژههای واشنگتن در عراق چالشآفرین باشد. بر همین اساس احتمال اینکه ایالات متحده از طریق مهرههای خود به دنبال سنگاندازی در مسیر دولت آینده عراق باشد وجود دارد.
اما در مجموع با روی کار آمدن رئیس جمهور و نخستوزیر جدید در عراق این کشور از یک مرحله خطرناک سیاسی که میتوانست یک بحران امنیتی بزرگ در پی داشته باشد و زمینه لازم را برای خودنمایی گروههای تروریستی فراهم کند خارج شد و هرچند که مسیر دشواری پیش رو دارد اما امیدها در عراق برای حرکت به سمت پایداری و ثبات سیاسی بیشتر شده است.