روز 16 آذر پایگاه اطلاع رسانی وزارت کشور در اطلاعیه‌ای از سوی کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا جزییاتی از طرح «مدیریت هوشمند بیماری کرونا در بستر امید» را بر روی خروجی سایت خود قرار داد. بنابر مفاد این طرح که زمان اجرای آن 29 آذر امسال بود قرار شد مدیریت، کنترل و نظارت هوشمند بیماری کرونا از طریق تبادل اطلاعات بر خط در بستر سامانه امید به منظور ایجاد تعادل در زندگی روزانه شهروندان و صیانت از سلامت آنان صورت گیرد.
همچنین بنابر ارکان مدیریت هوشمند اجرای این طرح مقرر شد برای واکسیناسیون و انجام تست غربالگری و پیوند آنها به زندگی روزانه شهروندان با استفاده از سامانه مدیریت هوشمند بیماری اقداماتی صورت بگیرد.
قرنطینه هوشمند امیکرون را ندیده بود!
از نظر تقویمی امروز 30 آذر اولین روز اجرای طرح مذکور است، اما به نظر می‌رسد شیوع سویه «امیکرون» از ویروس کووید 19 در ایران پیش‌بینی نشده بود. سویه‌ای که به گفته کارشناسان تا فراگیر شدن آن در ایران فقط 17 روز فرصت باقی است و سرعت واکسیناسیون برای دز سوم چندان مطلوب نیست و حداقل 13 درصد جمعیت کشور اقدام به تزریق دز دوم واکسن کرونا نکرده‌اند.
در آخرین جلسه از ستاد ملی کرونا که به شکل فوق‌العاده در یکشنبه شب به ریاست ابراهیم رئيسی برگزار شد ضرورت استفاده از ماسک در معابر عمومی و حتی میهمانی‌های خانوادگی مورد تاکید قرار گرفت.
توصیه علمی: حتما واکسن بزنید
بنابر گزارشی که وزارت بهداشت از جلسه مذکور منتشر کرد آمده است افرادی که دوز اول واکسن خود را تزریق کرده اند به سرعت دوز دوم را هم دریافت کنند و تمامی شهروندانی که حداقل سه ماه از دریافت دوز دوم آنها گذشته جهت دریافت دوز سوم به مراکز واکسیناسیون مراجعه کنند. همچنین در این جلسه مقرر شد از روز دوشنبه مراکز واکسیناسیون به منظور سهولت در روند دریافت واکسن فعالیت خود را مانند ماه های گذشته از سر گیرند.
تصمیماتی که ستاد ملی کرونا در جلسه فوق‌العاده یکشنبه اتخاذ کرد از نگاه منتقدان جنبه انفعالی داشت و تنها بر چند توصیه مانند استفاده از ماسک و مراقبت در مراسم شب یلدا (امشب) تاکید شد. البته روز دوشنبه صبح (دیروز) مقامات رسمی اعلام کردند برای تزریق واکسن دز سوم افراد بالای 18 سال بدون محدودیت می‌توانند مراجعه کنند.
موضوع برگزاری کنسرت‌ها می‌تواند جدی شود؟
درحالی که در همین جلسه فوق‌العاده ستاد ملی کرونا موضوع تعطیلی سالن‌های پذیرایی و کنسرت‌ها هم مطرح شد، اظهارات وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم که به تازگی اعلام کرد کنسرت‌ها در کشور از اول دی‌ماه از سر گرفته می‌شود موضوع دیگری است که می‌تواند مورد توجه منتقدان قرار گیرد.
خوشبینی نسبی در مقامات وزارت بهداشت
در هفته جاری اولین مورد ابتلای یک شهروند ایرانی به سویه امیکرون بعد از بازگشت از سفر امارات شناسایی شد. کمال حیدری معاون وزیر بهداشت در اینباره به روزنامه همشهری گفته است: این سویه جدید در یک ایرانی ساکن تهران که از امارات وارد کشور شده، شناسایی شد. البته اقدامات لازم برای قرنطینه این بیمار و پیگیری افراد در ارتباط با او از همان ابتدا انجام شد.»
محمد هاشمی سرپرست مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم روز یکشنبه ۲۸ آذر ماه مشاهده سویه اومیکرون کرونا در ایران را تایید کرد. محمدمهدی گویا رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز گفت، به جز یک موردی که نتیجه آزمایش او بامداد روز یکشنبه ۲۸ آذر ماه مثبت بود، دو مورد مشکوک به ابتلا به سویه جدید اومیکرون نیز در ایران وجود دارد.
حیدری می‌گوید: «اومیکرون سرایت بالایی دارد و تمام اقدامات برای کاهش کمترین آسیب به جامعه انجام می‌شود. امیدواریم با همراهی مردم و اقدامات تمام همکاران درباره این سویه جدید مدیریت خوبی انجام شود، چرا که پس از اطلاع‌رسانی از شیوع این ویروس در کشورها، نظارت‌ها در ورودی‌های مرزی کشور تشدید شده و تمام مسافران باید کارت واکسن و تست پی‌سی‌آر منفی داشته باشند. البته افراد دارای علائم مشکوک شناسایی و از آنها تست دوباره گرفته می‌شود.
پیام منتقدان: سیاست‌گذاری ها رخوت دارد
اما به غیر از موضوعات فوق و حتی خوشبینی که به نظر می‌رسد در وزارت بهداشت وجود دارد، منتقدان از نگاه انفعالی در مقامات اجرایی برای مقابله با سویه امیکرون گلایه مند هستند. موضوعی که این روزها در بین برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی هم مورد توجه است. آنها معتقد هستند شاهد یک نوع رخوت در سیاست‌گذاری‌های قرنطینه‌ای هستیم و دولت بعد از تزریق گسترده واکسن کرونا در کشور (برآورد تزریق 130 میلیون دز واکسن درکل کشور) و کاهش محسوس و البته خوشحال کننده آمار فوتی‌ها چندان تمایلی ندارد نظارت‌های سخت‌گیرانه را اعمال کند.
درحالی که واقعیت نشان می‌دهد ویروس کرونا با سویه امیکرون طی 23 روز از قاره آفریقا به ایران رسید، کارشناسان معتقدند این سویه می‌تواند طی 17 روز در کشور فراگیر شود.
محدودیت‌ها را بازگردانید
حمیدرضا جماعتی، دبیر کمیته علمی کشوری کنترل و مقابله با ویروس کووید-19 کاهش رعایت پروتکل‌ها را چالش جدی در مقابله با سویه اومیکرون می‌داند و در این رابطه به روزنامه همشهری می‌گوید: «توصیه می‌شود که محدودیت‌های کرونایی برای مدارس، دانشگاه‌ها، رستوران‌ها، کنسرت‌ها و سایر مراکز تجمعی دوباره اجرا شود.»
شرایط شبیه بهمن 98
دکتر پیام طبرس، متخصص بیماری های عفونی به خبرگزاری ایرنا می‌گوید: شرایط ما شبیه به بهمن ۹۸ و ورود کرونا به کشور شده است، زیرا با ویروس جدیدی با انتقال بالا طرف هستیم که ممکن است از سد ایمنی ناشی از ابتلای قبلی عبور کند و درباره میزان تاثیر واکسن‌ها در برابر این سویه اطلاع نداریم.
وی با تاکید بر ضرورت رعایت پروتکل های بهداشتی و قرنطینه محدود با جلوگیری از تجمعات در مدارس، دانشگاه‌ها، کنسرت‌ها و غیره گفت: باید از هرگونه تجمع غیرضروری خودداری شود و افرادی که واکسن نزده اند هرچه سریعتر باید واکسینه شوند.
طبرسی حتی با لحنی خواهشی از مردم ایران خواسته نه به سفر بروند نه ایرانیان خارج از کشور وارد خاک ایران شوند، چرا که هرگونه جا به جایی باعث افزایش انتقال ویروس خواهد شد.
محدودیت هوشمند دیگر معنا ندارد
معاون آموزشی مرکز درمانی مسیح دانشوری هم با بیان اینکه هم‌اکنون محدودیت هوشمند در اومیکرون معنا ندارد به طرح این موضوع می‌پردازد که اومیکرون به‌طور کلی با سویه‌های گذشته فرق دارد و سرعت، قدرت انتقال و شدت درگیری آن با سویه‌های قبلی قابل مقایسه نیست. هم‌اکنون با اینکه ورود این سویه به کشور تأیید شده همچنان در وضعیت خوبی هستیم و نیاز به اقدامات پیشگیرانه داریم تا دوباره به پیک نرسیم.
ایران درگیر تعداد زیادی مبتلا می‌شود؟
محمد جزایری، ویروس‌شناس و رئیس شبکه تحقیقات بیماری‌های ویروسی کشور به تازگی هشدار داده که ایران درگیر تعداد بیشتری از مبتلایان به ویروس امیکرون می‌شود. وی به روزنامه همشهری می‌گوید: «هم‌اکنون تنها دو کار می‌توان انجام داد، بالا بردن پوشش واکسیناسیون و توجه بیشتر به رعایت پروتکل‌ها و جلوگیری از تجمعات.»
او درباره تأثیرگذاری واکسن‌ها بر سویه جدید کرونا هم عنوان می‌کند: «هم‌اکنون غیر از واکسن کروناواک چینی، در سایر موارد، اومیکرون مقاومت صددرصدی در برابر سایر واکسن‌ها ندارد و این به معنای آن است که واکسن‌ها توانسته‌اند مانع از ابتلا به سویه جدید شوند اما باید اطلاعات بیشتری از کشورهای دیگر برسد تا بتوان در مورد میزان مقاومت واکسن‌ها نظر قطعی‌تری داد. در هر صورت این واریانت تهدیدی برای واکسیناسیون است و شاید بتوان نتیجه گرفت باید فکری به حال تکرار دوزهای بعدی واکسیناسیون کرد.»
امیکرون قبلا به ایران رسیده بود!
مجید مختاری عضو کمیته علمی کشوری کنترل و مقابله با ویروس کووید-19 هم می‌گوید: حتی پیش از اعلام رسمی از سوی وزارت بهداشت مبنی بر شناسایی نخستین مورد ابتلا به اومیکرون منطقی نبود که فکر کنیم با وجود ورود سریع این ویروس به بسیاری از کشورها، این سویه هنوز وارد کشور نشده باشد.
وی با بیان اینکه دلتا هنوز سویه غالب دنیاست که هم‌اکنون کشندگی بیشتری دارد، می‌گوید: اما بررسی رفتارهای اومیکرون با جهش‌های زیادش هم می‌تواند درصورت ترکیب این جهش‌ها باعث کشندگی بیشتر شود. هم‌اکنون مقایسه آمار جهانی دلتا و اومیکرون در دوره‌های مشابه حکایت از کشندگی و بستری کمتر سویه جدید در کشور آفریقای جنوبی دارد، اما اومیکرون در انگلیس متفاوت عمل کرده و تعداد موارد ابتلا و بستری زیادی در این کشور گزارش شده است. به همین دلیل فارغ از نوع ابتلا با هر سویه جدیدی از کرونا نیاز به رعایت جدی پروتکل‌ها داریم.
شب یلدا خیلی مراقب باشید
این ویروس شناس تصریح می‌کند: عدم استفاده از ماسک و تجمعات، عامل اصلی انتقال آلودگی در افراد است و باید به این مسئله توجه کنیم که ما دورهمی‌های شب یلدا را پیش رو داریم و این مسئله می‌تواند منجر به افزایش موارد ابتلا شود.
به‌گفته مختاری، تصمیمات گرفته شده از سوی کمیته علمی کرونا به ستاد ملی مقابله با کرونا ارائه می‌شود و تصمیم‌گیری نهایی از سوی این ستاد انجام می‌شود، بر این اساس توصیه کمیته علمی، تعطیلی مدارس است و اگر وزارت آموزش و پرورش و ستاد ملی کرونا موافق باشند، دانش‌آموزان حداقل سه هفته کلاس‌های حضوری نداشته باشند.
تجهیزات برای شناسایی وجود داشت
این ویروس شناس البته تشخیص دیرهنگام ویروس امیکرون به دلیل نبود تجهیزات را رد می‌کند و می‌گوید: ایران در این زمینه پیشرفت کافی دارد و اینکه گفته می‌شود ما کیت و تجهیزات تشخیص سویه‌های جدید ویروس کرونا نداریم به هیچ وجه درست نیست. کیت‌های جدید از سوی انستیتوپاستور تامین شده و تعداد بسیار زیادی نمونه برای تعیین توالی ویروس از سوی آزمایشگاه‌های مرکزی در حال ارزیابی است.
13 درصد تهرانی‌ها واکسن نزده‌اند
دکتر علیرضا اولیایی منش که در زمینه بیماری کرونا مطالعه کرده نیز در گفت‌وگو با ایسنا ضمن درخواست از مردم برای تزریق واکسن کرونا می‌گوید: تحقیقی در سطح شهر تهران انجام دادیم و مشخص شد حدود ۱۳ درصد جمعیت تهران برای تزریق واکسن مراجعه نکردند و خیلی از مردم می‌گویند می‌ترسیم واکسن بزنیم در حالی که از واکسن نزدن باید بترسند که خدایی نکرده دچار ابتلا و مرگ ومیر کرونا شوند.
وی با اشاره به اهمیت تزریق دز سوم واکسن کرونا، تصریح کرد: اکنون دنیا به این نتیجه رسیده است که علاوه بر مراعات بهداشتی، فقط دز سوم می‌تواند جلوی ابتلا به امیکرون را بگیرد. اکنون کشور ما در کف جایی قرار دارد که کشورهای غربی قبلا در آن قرار داشتند و اکنون تنها چیزی که می‌تواند ضامن موفقیت ما باشد، واکسیناسیون است. از طرفی استفاده از ماسک در تجمعات و اماکن سرپوشیده بسیار ضروری است.
غربی‌ها دوباره محدودیت‌ها را بازگرداندند
وی درباره شیوع امیکرون در ایران، گفت: تجربه جهانی می‌گوید هیچ کشوری نمی تواند خود را از سویه‌های جدید کرونا دور کند و قطعا به آن دچار می‌شود. سرعت انتقال امیکرون چندین برابر سویه دلتا است و آمارها می‌گوید سرعت انتقالی بیشتر و بین ۲ تا ۱۰ برابر دلتا دارد؛ به همین دلیل در برخی کشورها ظرف چند ساعت آمارها دارد دوبرابر می‌شود. چون فرصت کافی نیست که تزریق دز سوم را به سرعت به عدد بالایی برسانیم، بیشترین کاری که در مورد امیکرون می‌توان کرد این است که پروتکل‌ها را رعایت کنیم.
این کارشناس با بیان اینکه در کشورهای غربی علی‌رغم بازگشایی‌ها مجددا محدودیت‌های کرونایی اعمال شده است، می‌گوید: کانادا از چند روز قبل لاک داون مدارس را آغاز کرده است؛ یعنی مواجهه با یک وضعیت جدید خواهیم داشت و بدون تعارف ممکن است خیلی از محدودیت‌ها به کشور ما هم بازگردد. با چرخش امیکرون در کشور احتمالا برای حضوری شدن مدارس و دانشگاه‌ها تجدید نظر شود چون سویه خطرناکی پیش روی ما است. پیش‌تر تصور می‌شد که سویه امیکرون کشندگی پایینی دارد اما اکنون می‌گویند ممکن است چنین نباشد. آماری از یکی از کشورها دیدم که نشان دهنده کشندگی پایین نبود البته فراموش نکنید مرگ و میر در واکسن زده‌ها پایین است؛ اما در افرادی که واکسن نزدند حتی بدتر از سویه دلتا عمل می‌کند. با وجود کرونا و سویه‌های جدید از آن باید به رعایت موازین بهداشتی عادت کنیم و با آنها زندگی کنیم.
سیستم می‌تواند به زودی شکننده شود
وی با بیان اینکه در انگلستان هیچ وقت آمار روزانه ابتلا ۱۰۰ هزار نفر نبود گفت: این آمار تکرار می‌شود و سیستم هم به شدت شکننده می‌شود، خواهش می‌کنم مردم پروتکل‌ها را جدی بگیرند. اگر اتفاقی مشابه آنچه که در انگلستان رخ داد در ایران رخ دهد ما آمادگی مقابله در این حجم بیمار را نخواهیم داشت چون فراتر از ظرفیت سیستم درمانی است.
