مدیر پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید با بیان اینکه تل آجری، دروازه شهر پارسه پایتخت گمشده هخامنشیان است، ابراز کرد:کاوش‌ها در این مجموعه ظرفیت‌های گردشگری تاریخی فارس را افزایش می‌دهد و از رازهای این تمدن سربرمی‌دارد.
به گزارش ایرنا، حمید فدایی شامگاه پنجشنبه در جمع خبرنگاران با بیان اینکه سایت موزه‌ای موسوم به تل آجری مهمترین سند وجود شهر باستانی پارسه است، اظهار کرد: پارسه، شهری گمشده است که آن را پایتخت اصلی هخامنشیان می‌دانند و تل آجری، در حقیقت بازمانده دروازه این شهر است.
تُل آجری دروازه‌ای است که پیش از تخت‌جمشید و برای کاخ فیروزی که امروز به طور کامل تخریب شده، در محوطه شهر باستانی پارسه ساخته شده بود.
فدایی تخت‌جمشید را درواقع تختگاه شاهان هخامنشی دانست و بیان داشت: تخت‌جمشید بخشی از شهر پارسه بوده است و این شهر امروز دیگر وجود ندارد.
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید با بیان اینکه نام اصلی این ویرانه‌های تاریخی نه تخت‌جمشید است و نه پرسپولیس، ادامه داد: در کتیبه‌ها تنها، از پارسه نام برده شده است که در دشت مرودشت قرار داشته است و کوشک شاهی در پیشانی شهر و خانه‌ها نیز در اطراف آن ساخته شده بود.
او با اشاره به اینکه کوه مشرف به دشت پارسه با عنوان کوه مهر یا رحمت شناخته می‌شود، بیان کرد: این کوه از نظر آیینی برای زرتشتیان عصر هخامنشی اهمیت ویژه‌ای داشته است.
فدایی محدوده حریم سایت تخت‌جمشید را ۸۰ هزار هکتار برشمرد و بیان داشت: این محدوده تقریب باستان‌شناسان از شهر گمشده پارسه است و متاسفانه طی چند دهه اخیر، کشاورزی و راه‌سازی مانع انجام پژوهش‌های باستان شناختی در این عرصه شده است.
کشف دروازه ورودی پارسه سندی برای وسعت مجموعه تخت‌جمشید است
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید افزود: در سال‌های گذشته بسیاری از اشخاص حقیقی و حقوقی به وسعت این حریم ایراد می‌گرفتند؛ چراکه بزرگی آن، ممنوعیت ساخت‌وساز در اطراف را تا شعاع بزرگی دربر می‌گیرد؛ اما امروز که دروازه ورودی پارسه کشف شده، سند محکمی برای میزان وسعت این مجموعه در دست است.
وی ابراز امیدواری کرد راه‌اندازی سایت موزه تل آجری در تقویت اقتصاد گردشگری استان موثر باشد و گفت: هر سال صدها پروژه باستان‌شناسی انجام می‌شود، اما شاید تنها یک‌درصد آن‌ها به نتیجه‌ای ختم شود که جاذب گردشگران باشد.
فدایی ابراز داشت:کاوش تل آجری طی یک دهه گذشته با همکاری باستان شناسان ایتالیایی دانشگاه بولونیا انجام شده و به دلیل روابط حسنه ایران و ایتالیا، تحریم‌ها مانعی بر سر راه این کاوش مشترک ایجاد نکرده است.
بیستم بهمن ماه ۱۳۹۹، هیات باستان‌شناسی مشترک ایرانی‌ـ‌ایتالیایی به سرپرستی مشترک پی یر فرانچسکو کالیری از دانشگاه بولونیا و علیرضا عسکری چاوردی از دانشگاه شیراز که از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹، ۱۰ فصل کاوش باستان‌شناسی را در تل آجری صورت دادند، اعلام کردند براساس مجموعه اسناد و مدارک گسترده باستان شناسی محل دقیق دروازه کوروش در محوطه تل آجری واقع در سه کیلومتری شمال‌غرب تختگاه تخت‌جمشید قرار دارد.
این دروازه بنایی به ابعاد ۳۰ در ۴۰ متر به ارتفاع تقریبی ۱۲متر بوده است. بنا دارای کریدوری در مرکز بوده که آن را اتاقی مستطیل‌شکل به ابعاد هشت در ۱۲ متر تشکیل می‌داده است و در دورن این اتاق مرکزی چهار صندلی نشیمن وجود داشته است. راهروی مرکزی از دو طرف به سوی پردیس هخامنشی باز می‌شده است.
این دروازه از مواد و مصالح خشت و آجر بنا شده است و سرتاسر نمای داخلی و بیرونی آن مزین به آجرهای رنگین بوده است. بخش پایین و ازاره دیوارها مزین به گل‌های لوتوس، بدنه و نمای دیوارها مزین به انواع پنل‌های رنگین از حیوانات اسطوره‌ای، نمادها و سمبل‌های اعتقادی ایران باستان، هخامنشیان، عیلامیان و اهالی بین‌النهرین بوده است؛ مهم‌تر اینکه در اتاق مرکزی کتیبه‌هایی به خط و نگارش بابلی و عیلامی وجود داشته است.
در فصل های گذشته، عملیات باستان شناسی در منطقه تل آجری، چندین اثر و بناهای تاریخی، دارای آجرهای لعاب دار با تصاویری از اسطوره های ایران که قابل مقایسه با بین النهرین و شوش است، کشف شد.
محوطه تاریخی تل آجری در نزدیکی تخت جمشید قرار دارد و یکی از بناهای متعلق به دوران هخامنشیان است که به ثبت ملی رسیده و به لحاظ ارزش های تاریخی و هویت محتوایی، میراثی ارزشمند است.
بناهایی که در این محوطه کشف شده به احتمال زیاد پیش از بنای تختگاه تخت جمشید ساخته شده و در واقع کشفیات اخیر، خلاء های تاریخی شهر پارسه به ویژه در دوره حکومت کوروش و کمبوجیه و پیش از به قدرت رسیدن داریوش هخامنشی در سال ۵۲۱ پیش از میلاد را پر می کند.
آثار تاریخی تخت جمشید حدود ۵۵ کیلومتری شمال شیراز در محدوده شهرستان مرودشت واقع شده است.
