در این روزها شاید شما هم حداقل یکی از اقدامات مؤسسه خیریه محک جهت اطلاع‌رسانی و آگاهسازی جامعه در مورد سرطان کودک را دیده باشید: ساختمان‌هایی همچون برج میلاد و میدان آزادی که با نورپردازی به رنگ نارنجی درآمدهاند یا مطلب و عکسی در شبکه‌های اجتماعی که به همین موضوع اشاره دارد و یا نویسندگان، هنرمندان و نامدارانی که به شکلی پیوستن‌شان به کمپین محک را اعلام کردهاند. از آنجا که هدف نهایی تمامی این اقدامات افزایش آگاهی جامعه درباره سرطان کودک است، به مناسبت این کمپین که توسط محک به عنوان عضو رسمی انجمن کنترل جهانی سرطان (UICC) برگزار می‌شود، پای صحبت‌‌های دکتر علی نادری آنکولوژیست بیمارستان فوق‌تخصصی محک نشستیم تا پاسخ رایجترین پرسش‌ها در مورد سرطان کودکان را از ایشان جویا شویم. اولین پرسش ما در مورد دلیل ابتلای کودکان به سرطان بود.
«در بزرگسالان، سبک زندگی یکی از دلایل ثابت شدهایست که احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد ولی درخصوص سرطان کودکان به دلیل آنکه موضوع سبک زندگی چندان معنا نمی‌دهد دلایل قطعی در زمینه ابتلا وجود ندارد. اما عواملی مانند ژنتیک و وراثت خانوادگی، سو تغذیه، استرس و بیماری‌های روحی و افسردگی والدین، آب شرب ناسالم و هوای آلوده می‌تواند در ابتلا به سرطان در کودکان مؤثر باشد.»
دکتر نادری در ادامه نشانه‌های سرطان در کودکان را چنین بیان کردند: «وجود توده در هر نقطه از بدن، ضعف، تب، بیحالی، کبودی، سرگیجه و عدم تعادل، سردرد دائمی، دوبینی، تهوع دائمی و بزرگی غددلنفاوی در گردن یا کشاله ران کودک می‌تواند دلیلی بر وجود سرطان باشد. ذکر این نکته بسیار مهم است که وجود هر کدام از این علائم الزاماً به معنای ابتلا به سرطان نیست ولی با مشاهده آنها در کودک، جهت بررسی به پزشک متخصص مراجعه کنید. هر چه این علائم زودتر در کودک تشخیص داده شود احتمال بهبودی او بیشتر و سیر درمان او آسانتر خواهد بود.»
بهترین راه تشخیص زودهنگام این بیماری – چه در کودکان و چه در بزرگسالان – انجام آزمایشات و معاینات دوره‌ای مرتب است: «فاصله زمانی بین آزمایش با توجه به سن کودک متفاوت است. در سال اول زندگی ماهی یکبار، در سال دوم هر دو ماه و در سال سوم هر سه ماه یکبار صورت می‌گیرد. بعد از آن هر 6 ماه یا یک سال یکبار انجام می‌شود. اهمیت این معاینات وقتی بیشتر می‌شود که بدانیم گاهی سرطان بدون علائم مشخصه بدن را درگیر می‌کند و تنها از راه معاینه و آزمایش می‌توان به وجود آن پی برد.»
شایع‌ترین سرطان‌ها در کودکان کدامند؟
علی نادری در خصوص شایع‌ترین سرطان‌ها در کودکان گفت: «سازمان بهداشت جهانی در قالب پروژه Global Initiative for Childhood Cancer 6 سرطان شایع کودک را معرفی کرده است. بر این اساس سرطان خون، تومور کلیه، تومور مغزی، تومور چشمی، تومور غدد لنفاوی و تومور سیستم لنفاوی شایع‌ترین سرطان‌ها در کودکان است.»
بسیاری از مردم سرطان را حاصل وراثت می‌دانند. آیا سرطان بیماری ارثی به حساب میآید؟ دکتر نادری چنین پاسخ می‌دهد: «وراثت و ژنتیک در ابتلا به بعضی از انواع سرطان مانند رتینوبلاستوم مؤثر است. در کل اگر خانواده‌ای ابتلا به سرطان بیماری شایعی باشد، احتمال اینکه فرزندان نیز به سرطان مبتلا شوند بیشتر می‌شود اما هیچ تست و آزمایش تشخیصی دقیقی برای پیش‌بینی این موضوع در حال حاضر در هیچ کجای جهان وجود ندارد..»
دکتر نادری ضمن آرزوی بهبودی برای تمام کودکان مبتلا به سرطان، با تأکید بر اهمیت تشخیص زودهنگام بیماری در پایان گفت: «برای تشخیص هر نو ع سرطان نیاز به انجام آزمایش‌هایی خاص است. این آزمایش‌ها با توجه به علائمی که در کودک ظاهر می‌شود متفاوت است. بنابراین نمی‌توان یک آزمایش خاص را برای تمام کودکان در نظر گرفت و نوع آزمایش باید توسط پزشک متخصص تعیین شود. پس مراجعه به پزشک در زمان مشاهده هر گونه علائم برای تشخیص زودهنگام بسیار ضروری است.»
محک در طی 30 سال فعالیت خود با همکاری تمامی اعضای این خانواده بزرگ و سازمان‌های بین‌المللی، اقداماتی را به منظور افزایش آگاهی‌رسانی و دغدغه‌مندی افراد جامعه نسبت به سرطان کودکان پیش‌بینی و اجرا کرده است که اطلاع‌رسانی در خصوص سرطان‌های شایع کودکان یکی از این اقدامات به شمار می‌رود. این سازمان می‌کوشد تا علاوه بر ارائه خدمات حمایتی و درمانی به کودکان مبتلا به سرطان در چارچوب استانداردهاي ملي و بين‌المللي، از طريق گسترش همکاري با مؤسسات تحقيقاتي و درماني ملي و بين‌المللي فعال در زمينه سرطان، به کاهش نرخ ابتلا به سرطان در کودکان و روش‌هاي مؤثر درمان دست یابد. آگاهی‌رسانی درخصوص علائم سرطان کودک منجر به تشخیص زودهنگام می‌شود که این موضوع در درمانی کم‌دردتر، مؤثرتر و کم‌هزینه‌تر نقش مهمی را ایفا می‌کند.
