به گزارش الف،"استفان ورسیم" محقق و پژوهشگر در "اندیشکده کوئینسی" و همچنین "اندیشکده جنگ و صلح در دانشگاه کلمبیای آمریکا"، در مقاله ای برای پایگاه خبری "فارین افِرز"، پیگیری دستورکار احیای برتری نظامی آمریکا در جهان از سوی دولت بایدن را پوچ و بی اساس دانسته و از وی خواسته در دوره کاری خود، بیش از آنکه معطوف به خارج از آمریکا باشد، به داخل این کشور و چالش های آن توجه کند. وی در این رابطه می نویسد: 

«چهار سال قبل هنگامی که "جو بایدن" به عنوان معاون رئیس جمهور وقتِ آمریکا(معاون اوباما)، در حال ترک قدرت بود در مجمع جهانی اقتصاد گفت: "ایالات متحده آمریکا همچنان رهبرِ نظام بین المللی لیبرال خواهد بود و به وظایف و مسوولیت های خود به عنوان یک قدرت و کشورِ متمایز، ادامه خواهد داد". با این حال، حضور دونالد ترامپ در قدرت و سیاست های وی به وضوح نشان داد که پیش بینی بایدن، درست نبوده است. ترامپ در دوره ریاست جمهوری خود عملا بنیان های نظم لیبرال را کنار گذاشت و با تاکید بر شعارهایی نظیر "اول آمریکا/ First America" و تاکید بر ملی گرایی افراطی، کاری کرد که آمریکا فرسنگ ها از ادعای اصلی خود مبنی بر رهبری نظم لیبرالِ جهانی، فاصله بگیرد و حتی متحدان نزدیکش را هم آزرده خاطر کند. ترامپ عملا با چالش آفرینی های گسترده بین المللی، در مسیر مخالف با اهداف و منافع ملی آمریکا حرکت کرد. 

شاید به همین دلیل باشد که اکنون بایدن، چندان از نظم بین المللی لیبرال و جایگاه و موقعیت خاص آمریکا در عرصه جهانی سخن نمی گوید. بایدن در مراسم تحلیف خود که به تازگی برگزار شده بر التیام بخشیدن به زخم های ایالات متحده آمریکا تاکید کرد و گفت: "آمریکا صرفا نباید به دلیلِ قدرت خود الگو باشد، این کشور باید با الگو بودنِ خود نیز تولید قدرت کند". 

جو بایدن بایستی بداند که وی دولت آمریکا را در شرایطی به ارث می برد که با چالش های جدی مواجه است. برای حدودا سه دهه، روسای جمهور آمریکا(که ترامپ هم جزو آن هاست)، به طور مداوم جنگ های خارجی و تعهدات نظامی آمریکا را در اقصی نقاط جهان بسط و گسترش داده اند تا از این رهگذر بتوانند برتری و تفوق نظامی آمریکا در جهان را محقق کنند. با این حال، بهایی که آمریکا در این مسیر و برای محقق کردن این هدف پرداخت کرده، حقیقتا گزاف بوده است. تلاش های آمریکا در دهه های اخیر جهت کسب برتری نظامی در جهان(به جای سرمایه گذاری روی دفاع از خود)، سیلی از مخالفان و دشمنان خارجی را برای این کشور ایجاد کرده است. این مخالفان و دشمنان، هزینه ها و خطراتِ دستورکار برتری جویی آمریکا را به شدت بالا برده اند. در این چهارچوب است که باید گفت سیاست خارجی آمریکا در تامین ابتدایی‌ترین هدف خود یعنی تامین امنیت برای این کشور شکست خورده و اکنون مردم آمریکا کمتر از هر زمانی احساس امنیت می کنند. 

اکنون جو بایدن به قدرت رسیده و دستورکارهایی نظیر ترمیم دموکراسی در داخل آمریکا، پایان دادن به بحران مرگبار شیوع ویروس کرونا در این کشور، احیای هرج و مرج ها در حوزه تغییرات اقلیمی و تجدید قوای دستگاه دیپلماسی آمریکا را در چهارچوب اهداف اصلی خود تعریف کرده است. با این همه، نگاهی عمیق تر نشان می دهد که اساسا دستورکارهای کنونی بایدن(از هرمنظری که نگریسته شود)، با دستورکار کلان ترِ وی مبنی بر احیای برتری و تفوق جهانی آمریکا در تضاد هستند.  

*بایدن و چالش کنارگذاشتنِ یک چرخه معیوب

بایدن در ابتدای ریاست جمهوری خود باید تصمیماتی اساسی بگیرد و چرخه معیوبی را که ترامپ بنیان گذاشته به نوعی کنار بگذارد و بشکند. اگر وی چنین نکند، بدون تردید در همان مسیر معیوبِ ترامپ گرفتار خواهد شد. برای محقق شدن این مساله، وی در 100 روز نخست ریاست جمهوری خود بایستی اقدام عاجل انجام دهد: اولا وی باید بار دیگر به توافق "برجام" بازگردد و روند فشارها علیه ایران، آن هم در آستانه انتخابات ریاست جمهوری این کشور را معکوس سازد. ثانیا، او باید از توافق دوحه با  طالبان تبعیت کند و کلیه نیروهای آمریکایی مستقر در افغانستان را تا ماه می سال جاری میلادی، از این کشور خارج کند. اگر در این دو مورد، وی قاطع و درست رفتار نکند باید بداند که امکان شکست خوردنش در آینده نزدیک، بسیار بالاست. 

بدون تردید بازگشت دولت بایدن به توافق برجام آن هم پس از خرابکاری های گسترده ترامپ، کار آسانی نیست. با این حال، بایدن باید از روندِ اشتباه اقدامات و سیاست های ترامپ درس بگیرد. بایدن نه تنها باید فورا به برجام بازگردد بلکه باید استفاده ابزاری از اعمال تحریم علیه ایران را (همان کاری که ترامپ در آن استاد بود) کنار بگذارد و به دنبال آغازِ فصل جدیدی از روابط با تهران باشد. بایدن باید به حمایت های آمریکا از جنایات عربستان در یمن خاتمه دهد، روند فروش سلاح به آن را متوقف کند، و تا جای ممکن کمک های آمریکا به اسرائیل را نیز متوقف سازد. انجام این اقدامات در نوع خود مقدمه ای برای نجات سیاست خارجی و دیپلماسی آمریکا در قبال منطقه خاورمیانه است. دولت بایدن بایستی در اقدامی ضروری، استراتژی کلان آمریکا در منطقه خاورمیانه را که به اتکا به برخی از کشورهای خاص و دشمنی با عده ای دیگر استوار است، فورا تغییر دهد. 

از سویی در افعانستان نیز بایدن باید در چهارچوب توافق ترامپ با طالبان، هر چه سریع تر نیروهای آمریکایی را از افغانستان خارج کند و با این لطف ناخواسته ترامپ، عملا به جنگ افغانستان(طولانی ترین جنگ در تاریخ آمریکا) خاتمه دهد. آمریکا می تواند به ترتیبات ضدتروریسم در افغانستان کمک های قابل توجهی انجام دهد و باید در نظر داشت که عدم خروج آمریکا از افغانستان، مذاکرات آن با طالبان را خدشه دار خواهد کرد و موجب تشدید تشن ها در این کشور ودر ادامه، ایجاد بحران برای آمریکا خواهد شد. 

*بایدن و اتخاذ یک منطقِ راهبردی جدید

اگر بایدن در شش ماه اول حضور خود در قدرت قاطعانه رفتار کند، عملا منطقِ پوسیده ترامپ را که به دنبال استقرار هژمونی و برتریِ بی فایده و پوچ آمریکا در جهان بود را کنار گذاشته و یک منطق جدید را که برای ملت آمریکا مفیدتر است، جایگزین آن کرده است. 

همزمان با تلاش های بایدن جهت تعامل با ایران و خاتمه دادن به جنگ افغانستان، به احتمال زیاد، افراد زیادی وی را به جسورتر کردن دشمنان آمریکا در عرصه بین المللی متهم خواهند کرد. کما اینکه به تازگی "ریچارد مک مستر" مشاور امنیت ملی سابق آمریکا در دوره ترامپ تاکید کرده که خروج نیروهای آمریکایی از منطقه خاورمیانه و به طور خاص افغانستان، موجب قدرت گیری بیشتر طالبان و ایران خواهد شد. با این حال، دولت بایدن باید قاطعانه توجهات را به این مساله جلب کند که می خواهد بهانه ها را از دشمنان خود در اقصی نقاط جهان جهت هدف قراردادن آمریکایی ها بگیرد و سپس با انجام اقدامات سیاسی و حمایت از مردم کشورهای منطقه، پیشبرد اهداف و منافع خود را دنبال کند. 

در رابطه با کره شمالی نیز بایستی همین منطق دنبال شود. بایدن باید بپذیرد که دولت کره شمالی یک دولت اتمی است و باید از طریق تعامل سازنده با آن و حتی خروج نیروهای آمریکایی از شبه جزیره کره(در زمانِ مناسب)، عملا بهانه رقبای آمریکا جهت مقابله با آن را از آن ها سلب و منافع خود را در قبال آن ها به پیش برد. به طور کلی، بایدن باید از چشم‌انداز کلی حاکم بر سیاست های آمریکا در موضوعات مختلف مخصوصا در عرصه سیاست خارجی این کشور، که در دوره ترامپ حاکم بود فاصله بگیرد و رویکردهای هوشمندانه تر را جایگزین آن ها کند. اینکه آمریکا بخواهد با این استدلال که قدرت برتر جهان است، علیه دیگر کشورها دست به اقدامات و رفتارهای تهاجمی بزند، عملا آمریکا را به عقب خواهد راند کما اینکه نمونه آن را در زمان ترامپ به وضوح شاهد بوده ایم.

*ترامپ و چالش دموکراسی در داخل آمریکا

باید پذیرفت که آمریکا در برهه کنونی در داخل مرزهای خود با چالش های حیاتی رو به رو است. "جیک سالیوان" مشاور امنیت ملی بایدن قول داده که دولت جدید آمریکا هر سیاستی را با یک پرسش اساسی قضاوت خواهد کرد: "آیا این سیاست، شرایط آمریکا را بهتر و امن تر می کند؟" مردم آمریکا انتظار دارند که هر عضوی از دولتشان در راستای رفاه آن‌ها اقدام کند و دموکراسی را در کشورشان تقویت کند. با این همه، اینکه راهبردی مبتنی بر پیشبرد دستورکار برتری‌نظامی جهانی آمریکا دنبال شود عملا با این مساله در تضاد است. بدون تردید پیشبرد دستورکار برتری نظامی آمریکا در جهان از سوی دولت بایدن، آمریکا را از شرایط فعلی آن، ناامن تر و از نظر اقتصادی بی ثبات تر و ضعیف تر خواهد کرد. 

بایدن می تواند با خارج کردن نظامیان آمریکایی از اقصی نقاط جهان، دستورکار ایجاد وحدت در آمریکا را با جدیت دنبال کند. بایدن بایدن نظامیان آمریکایی را از عراق و افغانستان خارج کند. آمریکای کنونی به جای پیشبرد دستورکار ملت‌سازی در خارج از آمریکا، اکنون باید معطوف به داخل این کشور باشد و این دستور کار را قویا در داخل آمریکا دنبال کند. دولت جدیدِ آمریکا تنها در صورتی که اول به مردمِ خود خدمت کند و در خدمت آن ها باشد می تواند بازیگری موثر و قابل توجه در عرصه معادلات بین المللی باشد». 

***نویسنده: استفان ورسیم، وی پژوهشگر اندیشکده کوئینسی و همچنین محقق اندیشکده جنگ و صلح در دانشگاه کلمبیای آمریکا است. 

*لینک: 

https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2021-01-25/delusions-dominance