انتشار ویژه نامه «پژوهشی درباره راهبری پژوهش»

سیاسی،   3991025055

ویژه نامه «پژوهشی درباره راهبری پژوهش» به همت حلقه حکمرانی علوم اجتماعی مرکز رشد منتشر شد. این پرونده ویژه مشتمل بر مقالاتی از اعضای اصلی و شبکه پژوهشگران حلقه است که برخی از آن ها همزمان با هفته پژوهش امسال در رسانه های داخلی منتشر شدند.

انتشار ویژه نامه «پژوهشی درباره راهبری پژوهش»

ویژه نامه «پژوهشی درباره راهبری پژوهش» به همت حلقه حکمرانی علوم اجتماعی مرکز رشد منتشر شد. این پرونده ویژه مشتمل بر مقالاتی از اعضای اصلی و شبکه پژوهشگران حلقه است که برخی از آن ها همزمان با هفته پژوهش امسال در رسانه های داخلی منتشر شدند. جهت آشنایی بیشتر با ویژه نامه ، سرمقاله آن در ادامه تقدیم می شود.

مرگ مغزی جامعه

شاید عنوان کتاب«فقر احمق می کند!» را شنیده باشید. طبق ایده اصلی این کتاب، فقرا به خاطر فقیر بودنشان تصمیم های بدی می گیرند نه اینکه به خاطر تصمیم های بدشان فقیر شده باشند. به عبارتی دیگر، شخص فقیر آنقدر مغز خود را درگیر نیازهای روزمره و اساسی مثل خوراک و پوشاک روزانه می کند که این کار او را از تفکّر به تصمیم های خوب و گام های پیشرفت باز می دارد. بالأخره مغز و ذهن انسان محدود است و به طور همزمان می تواند به موارد معدودی توجه کند. سایر قوا هم تابع مغز و تصمیم های آن عمل می کنند. اگر مغز عمل نکند یا بد عمل کند، کل بدن تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.پژوهش نیز به مثابه مغز در بدن است که فرمان عمل را صادر می کند.

فکر و اندیشه در انسان به مثابه پژوهش و پژوهشگری در جامعه است. شخصی را فرض کنید که بی اندیشه عمل می کند و فرصتی برای تفکر ندارد یا اصلا تفکر را به رسمیت نمی شناسد. این شخص بیش از اینکه اصلاح کند، افساد خواهد کرد. طبق هوا و هوس، گفته های دیگران، بافته های ذهنی و ... عمل خواهد کرد. این امتناع اندیشه ممکن است او را به سمت نیازهای کاذب یا هر تصمیم بدی سوق دهد. پژوهش برای جامعه نیز تجلی همان اندیشیدن برای یک شخص است. جامعه ای که پژوهش و تفکّر در آن مهم نیست و دیده نمی شود، بی شک به سوی هوا و هوس ها، رسانه ها و امیال و ... خواهد رفت. در چنین جامعه ای افراد زیادی با یک سوت به یک سمت متمایل خواهند شد و با سوتی دیگر به سمت دیگر. پژوهش ها ناظر به مسائل اصلی نخواهد بود و ادای پژوهش درآوردن از خود پژوهش مهم می شود. نظام محاسباتی جامعه دچار اختلال می شود. اوج این امتناع اندیشه هم ممکن است مرگ مغزی(مرگ پژوهش و دانشگاه) باشد که آنگاه بدن (جامعه) را به اجزای آن تقسیم می کنند و قلب و ریه و کبد و ... را در بدن انسانی دیگر به کار می گیرند. مخلَص کلام اینکه اگر پژوهش به صورت ارگانیک در جامعه حاضر نباشد، جامعه و نظام اداره آن احمقانه عمل خواهد کرد و اوج این فقدان هم استثمار و استعمار و استحمار توسط یاغی ها و مستکبران روزگار خواهد بود. 

امّا ریشه عملکرد صحیح یا غلط مغز در تصمیم گیری ها مربوط به چیست؟ چه می شود که مغز درگیر مسائل خاصی می شود و برخی مسائل دیگر را از دایره توجّه خودش خارج می کند؟ شاید بتوان پاسخ این سؤالات را از مباحث روان شناسان در زمینه کنترل ذهن و ... یافت. این سؤال را در گستره جامعه نیز می توان پرسید: چه می شود که پژوهش ها درگیر مسائل خاصّی می شوند و برخی مسائل دیگر را از دایره توجّه خویش خارج می کنند؟ پاسخ این سؤال را می توان در مباحث راهبری پژوهش یافت. مباحثی که اصلی ترین ویژگی آن مقابله با استثمار و غارت ظرفیت های جامعه توسط مستکبران عالَم است. بنابراین بهره مندی از ظرفیت های جامعه (به مثابه قوای یک بدن) منوط به عملکرد و جهت صحیح پژوهش ها (به مثابه مغز و قوه عاقله) و به تبع از آن راهبری پژوهش (به مثابه کنترل ذهن و اندیشه) است و این امر یکی از حیاتی ترین نیازهای انقلاب اسلامی برای امروز است. 

مجموعه مقالات موجود در پرونده حاضر نیز به مناسبت هفته پژوهش سال 1399 تهیه شده اند و رویکرد اصلی آن ها تبیین مباحثی در حوزه راهبری پژوهش است. این پرونده ویژه توسط پژوهشگران و اعضای شبکه پژوهشگران حلقه حکمرانی علوم اجتماعی مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیه السلام نگاشته شده است. این پرونده مشتمل بر 8 مقاله و 2یادداشت شفاهی است و موضوعاتی که در آن مورد توجه قرار گرفته اند عبارتند از: معنای حکمرانی و اداره پژوهش، چیستی حکمرانی علوم اجتماعی، اقتصاد پژوهش و پژوهشگران، حکمرانی دانش علمی، تاریخ و فرهنگ پژوهش. 

مقاله اول با استفاده از مفهوم «جعبه سیاه» و تشبیه آن به مفهوم تحول علمی، نگاه های رایج به موضوع تحول علوم انسانی را به نقد کشیده و رویکرد نوینی را برای رقم زدن این تحول بنیادین طرح کرده است. در ادامه این مقاله، یادداشت شفاهی اول به ارائه تعریفی جامع از «حکمرانی علوم اجتماعی» پرداخته است و البته علاوه بر چیستی حکمرانی علوم اجتماعی، چرایی آن و نحوه مواجهه با جبهه باطل در این زمینه مورد توجه قرار گرفته است. 

سه مقاله بعدی از نقطه نظر فرهنگی و تاریخی به امر پژوهش پرداخته اند. مقاله ای با عنوان «آیا جای درستی ایستاده ایم؟» با تبیین دغدغه پژوهش و پژوهشگری در بستر انقلاب اسلامی و با بذل توجه به شهید عزیز فخری زاده، رنگ و بوی شهید و شهادت در راه علم را در این پرونده وارد کرده است. مقاله بعدی با روایت تاریخی پژوهش در آمریکا، کوشش کرده است که «راز گذر از پژوهش لوکس به پژوهش ضروری» را بیان کند. سپس مقاله چهارم تحت عنوان «ملک زاده ها عارضه اند، علت را دریاب!»با تمرکز روی مسئله استعفای دکتر ملک زاده از معاونت تحقیقات وزارت بهداشت، ساخت جدیدی به این مسئله داده و ضرورت توجه به بنیان های علمی را تبیین کرده است. 

دو مقاله بعدی «حکمرانی دانش علمی» را مطمح نظر خود قرار داده اند. «قصه روستای چشمه سار» با بیانی استعاری و داستانی، حکمرانی دانش را در قالب یک قصه سامان داده است. مقاله بعدی نیز با طرح ایده «همسوسازی حکمرانی دانش با مدیریت دانش»، مسیری برای بهبود عملکرد شبکه های پژوهشی ارائه کرده است. 

آخرین موضوع پرداخته شده در این پرونده، «اقتصاد علم» است. «آیا نقطه آغاز، افزایش بودجه و اعتبارات پژوهشی است؟» سؤالی است که عنوان یکی از مقالات این بخش بوده و شبیه به استفهام انکاری است. این مقاله با نقد نگاه های رایج درباره بودجه پژوهشی، رویکردی برای افزایش و اثربخشی بودجه و اعتبارات پژوهشی ارائه کرده است. مقاله بعدی نیز به «ضرورت تنوع مکانیسم های تأمین مالی پژوهش» می پردازد. پژوهش در حوزه های مختلف و پژوهش توسط پژوهشگران مختلف نیازمند سازوکارهای مختلفی برای تأمین و تخصیص مالی است و این امر در این مقاله تبیین شده است. در نهایت نیز یک یادداشت شفاهی در زمینه معرفی «سازوکار گرنت در دنیا» ارائه شده است. سازوکاری که به صورت ناقص وارد ایران شده است و ظرافت های آن مورد توجه واقع نشده است. 

امید است با کنار هم گذاشتن این موضوعات و حوزه های نظری بتوان سهم یاری مفیدی در جهت نحوه عملیاتی سازی تحول علوم انسانی و نیل به مرجعیت علمی ارائه داد و یکی از ضروری ترین نیازهای انقلاب اسلامی را تا حدودی برطرف کرد. 

با توجه به شرایط کرونایی و عدم دسترسی آسان به نسخه کاغذی این پرونده ویژه و همچنین به جهت استفاده بیشتر پژوهشگران و خط مشی گذاران حوزه حکمرانی پژوهش،نسخه مجازی آن از  اینجا قابل دانلود است.

yektanetتریبونخرید ارز دیجیتال از والکس

پربحث‌های هفته

  1. نظرات برگزیده مخاطبان الف: باید نگران دوقطبی حجاب در جامعه باشیم/ امربه معروف و نهی از منکر شرایط و مراتب دارد/ در ایران با یک جامعه یکدست و یکرنگ مواجه نیستیم

  2. فایل صوتی لو رفته از «عبدالله مهتدی» درباره آرزوی تجزیه ایران

  3. سکوت عقل و فریاد هشتگ ها!

  4. تنها راه پیش پای اقتصاد ایران

  5. بیانیه حوزه علمیه امام خمینی (ره) درباره حواشی انتقال مالکیت یک باغ به آیت‌الله صدیقی

  6. فقر، بزرگی ما را می‌بلعد!

  7. پیشنهاد عجیب افزایش ۲۲درصدی دستمزد کارگران برای ۱۴۰۳ از سوی وزیر کار

  8. پاسخ روابط عمومی مجلس به علم‌الهدی درباره لایحه حجاب/ آیا نیکزاد با قالیباف رقابت می‌کند؟/ روایت کیهان از فایل صوتی جدید ظریف

  9. درخواست صدیقی از دادستانی درباره زمین‌خواری در ازگل/ واکنش دولت به شایعه برکناری مخبر

  10. دیر اما قابل‌توجه ...

  11. هدف قراردادن کشتی اسرائیلی و ناوشکن آمریکایی توسط ارتش یمن

  12. به زودی در این زمین مسکن ملی احداث می شود !

  13. تمجید «عبدالحمید» از حکومت طالبان!

  14. دستگیری عاملان انتشار فیلم درمانگاه قم | نخستین اعترافات متهمان

  15. انتقاد روزنامه دولت از زیباکلام/ پیش‌بینی علی مطهری از فراکسیون‌های مجلس آینده

  16. آزمونی بزرگ برای دولت رئیسی

  17. قبور لاکچری

  18. المیرای ۷ ساله کجاست؟!

  19. تورم نقطه به نقطه نسبت به اول سال ۲۲ درصد کم شد/ رشد اقتصادی به ۴.۵ درصد رسید

  20. پشت پرده ادعای جدید گروه «هفت» علیه ایران چیست؟

  21. حکایت چرخی که هزاران بار اختراع می شود!..

  22. آخرین وضعیت مذاکره نمایندگان کارگری و کارفرمایی

  23. افشاگری، تایید و واکنش‌ها

  24. یمنی ها فراتر از تصور !

  25. واکنش صدیقی به موضوع زمین‌خواری در حوزه‌علمیه ازگل: امضا‌یم جعل شده؛ دادستان ورود کند

پربحث‌های اخیر

    پربحث‌های هفته

    1. نظرات برگزیده مخاطبان الف: باید نگران دوقطبی حجاب در جامعه باشیم/ امربه معروف و نهی از منکر شرایط و مراتب دارد/ در ایران با یک جامعه یکدست و یکرنگ مواجه نیستیم

    2. سکوت عقل و فریاد هشتگ ها!

    3. بیانیه حوزه علمیه امام خمینی (ره) درباره حواشی انتقال مالکیت یک باغ به آیت‌الله صدیقی

    4. پاسخ روابط عمومی مجلس به علم‌الهدی درباره لایحه حجاب/ آیا نیکزاد با قالیباف رقابت می‌کند؟/ روایت کیهان از فایل صوتی جدید ظریف

    5. درخواست صدیقی از دادستانی درباره زمین‌خواری در ازگل/ واکنش دولت به شایعه برکناری مخبر

    6. تمجید «عبدالحمید» از حکومت طالبان!

    7. انتقاد روزنامه دولت از زیباکلام/ پیش‌بینی علی مطهری از فراکسیون‌های مجلس آینده

    8. افشاگری، تایید و واکنش‌ها

    9. واکنش صدیقی به موضوع زمین‌خواری در حوزه‌علمیه ازگل: امضا‌یم جعل شده؛ دادستان ورود کند

    10. چراغ سبز دوباره دولت به بازگشت معین

    11. یک استعفا و مبارزه سیستمی با فساد

    12. تتلو توبه‌نامه نوشت | می‌خواهم ازدواج کنم و پدر شوم!

    13. بی‌حجابی ارزان نشان‌دادن ارزش‌های بانوان است/ مشارکت ۴۱ درصدی، جهاد مقبول بود

    14. سید نظام موسوی: قرار نیست بچه‌های انقلابی در مجلس آینده ساختارشکنی کنند

    15. پذیرش استعفای معاون اول قوه قضاییه به دلیل پرونده قضایی فرزندانش

    16. مدودف: اوکراین باید بخشی از روسیه شود

    17. قدردانی رهبر انقلاب از بانوی کارشناس اورژانس بابل

    18. واشنگتن: کانال‌های ارتباطی با تهران داریم؛ ایران مانع گسترش تنش‌ها شود!

    19. علم ‎الهدی: مردم باید لذت مهار تورم را در سفره‌هایشان بچشند

    20. واگذاری استقلال و پرسپولیس به بانک‌های غیردولتی در روزهای آینده

    21. گزارش هیات به اصطلاح حقیقت‌یاب فاقد وجاهت حقوقی و قانونی بوده و از اعتبار خارج است

    22. دولت متعهد به حمایت از فعالین اقتصاد دیجیتال است

    23. ایران بر انتخابات ریاست جمهوری روسیه نظارت دارد

    24. ایران و آمریکا به «جنگ سخت» نزدیک شده‌اند؟

    25. اظهارات پزشکیان درباره رئیس احتمالی مجلس آینده

    آخرین عناوین