آمریکایِ پساترامپ، حاملِ چالش های داخلی و بین المللی فراوانی برای جو بایدن و دولت آتی او خواهد بود. میراثِ سراسر آشفته ترامپ برای سیاست داخلی و خارجی آمریکا، مشکلات و خسارات زیادی را برای دولت بعدی این کشور ایجاد خواهد کرد. امری که وقت و انرژی زیادی را از آن خواهد گرفت و می تواند منافع ملی آمریکا را نیز عمیقا تحت الشعاع قرار دهد.

 بر اساس گزارش های منتشره، "امیلی مورفی" رئیس اداره کل خدمات آمریکا(جی اس ای)، به طو رسمی، جو بایدن را پیروز انتخابات ریاست جمهوری این کشور معرفی کرده و به وی اطلاع داده که تیم او باید خود را آماده تحویل گرفتن قدرت از دولت دونالد ترامپ کنند. ترامپ نیز در یک پیام توئیتری نوشته است که بیش از این نخواسته مورفی تحت فشار باشد و خودِ وی از او خواسته تا مقدمات و اقدامات لازم را جهت انتقال قدرت، هر چه سریع تر فراهم سازد. این اقدام ترامپ را باید به نوعی، تایید ضمنی شکستش در انتخابات ریاست جمهوری 2020 آمریکا دانست. انتخاباتی که وی در روزهای اخیر، به کرات آن را فاسدترین انتخابات در کل تاریخ سیاسی آمریکا ارزیابی کرده و بارها و بارها، از وقوع تقلب در آن سخن گفته است. 

با این همه، سوالی که اکنون ذهن بسیاری از کارشناسان، تحلیلگران و حتی افکار عمومی را به خود درگیر کرده این است که آیا جو بایدن رئیس جمهور جدید آمریکا خواهد توانست رویه های و اقدامات جنجالی را که به مدت چهار سال(در دوره ترامپ) بر کاخ سفید حاکم بودند و عمیقا سیاست داخلی و خارجی این کشور را تحت تاثیر قرار داده اند، منسوخ سازد؟ آیا وی می تواند بر بحران های داخلی و خارجی که ترامپ برای آمریکا ایجاد کرده، غلبه کرده و دوره جدیدی را در این کشور ایجاد کند؟ این سوال ها در نوع خود حاکی از این هستند که جو بایدن، کار چندان آسانی را در ادامه راه ندارد و باید هزینه و انرژی زیادی را جهت زدودن افکار و سیاست های هزینه زایِ ترامپ برای آمریکا، صرف کند. در ادامه، این مساله در دو بعد داخلی و خارجیِ آمریکا مورد بررسی قرار می گیرد. 

*ترامپ و سیاست ایجاد شکاف و انشاق داخلی در جامعه آمریکا 

دونالد ترامپ از همان روزهای ابتدایی حضور خود در قدرت، به وضوح نشان داد که رهبری پوپولیست است و در این مسیر، ابایی از حمایت صریح از طرفداران خود و در مقابل، مشروعیت زدایی از مخالفانش ندارد. به طور مثال، وی در جریان تیراندازی های خونین در آمریکا، عملا از جریان های راست افراطی که عامل این اقدامات بودند، حمایت می کرد، و یا در جریان انتخابات ریاست جمهوری 2020 این کشور، از هیچ سیاست و اقدامی جهت نقض حقوق سیاه پوستان و دیگر گروه‌های رای دهنده که حامیان حزب دموکرات و شخص جو بایدن بودند فروگذار نکرد(با این انگیزه که سبد رای بایدن را تضعیف کند). وی در جریان اعتراضات نژادیِ پس از قتل "جرج فلوید"، علنا سیاست سرکوب معترضان را در پیش گرفت و حتی هواداران مسلح خود را تحریک به اعمال خشونت بر علیه معترضان نژادی کرد(رویه ای که در جریان انتخابات 2020 آمریکا نیز تکرار شد و نگرانی های جدی را به دنبال داشت). 

اکنون جو بایدن به عنوان رئیس جمهور جدید آمریکا که قرار است کار خود را در تاریخ 20 ژانویه، همزمان با برگزاری مراسم تحیلفش آغاز کند، کشوری را تحویل خواهد گرفت که تحت تاثیر ترامپ و سیاست های مخرب وی، عمیقا چند تکه شده است. بسیاری از ناظران و تحلیلگران بر این باورند که آمریکای کنونی، شاهد بالاترین میزان شکاف و تفرقه در طی دهه های گذشته است. شکاف هایی که می توانند در ادامه راه و با اقدامات تحریک آمیز ترامپ(با توجه به رای بیش از73 میلیونی ترامپ در انتخابات 2020 آمریکا)، بیش از پیش تحریک شوند و اگر جو بایدن و دولت وی نتوانند راه حلی برای آن ها بیندیشند، قطعا با چالش های زیادی رو به رو خواهند شد. به عبارت دیگر، همانگونه که "آنا پالاسیو" در مقاله‌ای در پایگاه خبری "پراجکت سیندیکت" می گوید: "اگر جو بایدن نتواند شکاف ها در آمریکای کنونی را ترمیم کند، نه تنها عملکرد خارجی مناسبی نخواهد داشت، بلکه در بعد سیاست داخلی نیز، با بحران های روزافزونی مواجه خواهد شد. امری که بدون تردید هزینه و انرژی زیادی را از بایدن خواهد گرفت". از این رو، بایدن و تیم وی باید فکری به حال طرفداران دوآتشه ترامپ و رفتارهای تحریک آمیز خودِ او(در آینده) بکنند و از طریق مدیریت آن ها، تا حدی، سطح تنش‌ها در جامعه داخلی آمریکا را کاهش دهند و اجازه ندهند بحران های داخلی این کشور، کارایی دولت آن را با کاهش شدید مواجه سازد. از این منظر، باید گفت که آمریکا در نقطه شکنندگی قرار دارد. یا خود را بار دیگر ترمیم می کند یا باید منتظر بحران های جدی تر و عمیق تر باشد. 

*بایدن و مواجهه با جهان و سیاست خارجیِ آشفته ترامپ 

یکی دیگر از چالش های جدی که جو بایدن و تیم سیاست خارجی وی با آن رو به رو هستند، زدودن تصویر و اقداماتی است که ترامپ از آمریکا نشان داده و از طریق آن ها، آنگونه که "پیتر نیکولاس" خبرنگار مشهور حوزه کاخ سفید نشریه آتلانتیک می گوید: "شعار اول آمریکا/America first را به آمریکایِ تنها و منزوی تبدیل کرده است". ترامپ با تاکید بر سیاست های مبتنی بر یکجانبه گرایی و رفتارهای تهاجمی در عرصه روابط بین الملل، عملا آمریکا را از بسیاری از ارزش‌ها و شعارهایی که این کشور، سالیان دراز خود را پیشگام آن ها معرفی می کرد دور کرده است و اعتبار بین المللی آمریکا را زیر سوال برده است. اقدامات ترامپ در خارج کردن آمریکا از سازمان های بین المللی و به راه انداختن جنگ های گسترده تجاری در عرصه بین المللی و تاکید بر سیاست انزواگرایی اقتصادی، همه و همه، ارزش ها و "رویای آمریکایی" را که سال‌ها روسای جمهور این کشور به تبلیغ و ترویج آن ها می پرداختند، خدشه دار کرده و عملا آمریکا را به دولتی غیرقابل اعتماد(مخصوصا برای متحدانش) در عرصه بین المللی تبدیل کرده است.
بدون تردید، دولت جو بایدن باید هزینه و انرژی زیادی را معطوف به ترمیم این وضعیت کند و بار دیگر روابط بین المللی آمریکا را از وضعیت نه چندان مساعدی که ترامپ، این کشور را وارد آن کرده است، خارج سازد. در این مسیر، بایدن با چالش هایی نظیر ارائه تضمین های کافی به شرکای سنتی آمریکا مبنی بر تکرار نشدن رویه های دوره ترامپ مواجه است که برای رفع آن ها، چاره ای جز عقب نشینی این کشور از برخی منافع آن وجود ندارد. از سویی، اقدامات خاصِ ترامپ در عرصه سیاست خارجی آمریکا موجب شده تا پیوندها میان رقبای سنتی آمریکا نظیر چین و روسیه(و همچنین دیگر بلوک‌های نوظهور قدرت)، بیش از پیش افزایش یابند و آمریکا دیگر مثل گذشته، گفتمان غالب در عرصه معادلات بین‌المللی نباشد(حتی برعکس، شاهد جبهه ای هماهنگ در برابر خود باشد). از سویی نباید فراموش کرد که رفتارهای خاص ترامپ در عرصه سیاست خارجی آمریکا، متحدان آمریکا نظیر اتحادیه اروپا، ژاپن، کره جنوبی و دیگر کشورهای مشابه را شدیدا به این کشور بدبین کرده و همین مساله موجب شده تا ان ها در کنار مناسبات خود با دولت آمریکا، همکاری با رقبای این کشور نظیر چین و روسیه و به طور کلی دیگر بلوک های قدرت را نیز به عنوان یک گزینه احتیاطی در نظر داشته باشند.

به طور کلی، آمریکایی که جو بایدن تحویل خواهد گرفت، یک آمریکایِ آشفته است که تا حد زیادی محصول تفکر آنارشیک و آشفته یِ شخص ترامپ است. باید زمان داد و مشاهده کرد که آیا جو بایدن و دولت وی می توانند بر چالش‌های متعدد داخلی و خارجی که ترامپ برای آمریکا ایجاد کرده فائق آیند یا خیر؟ امری که در نوع خود نشان دهنده دوره ای پرتنش برای آمریکا و رئیس جمهور آتی آن است. درست بر همین اساس است که برخی ناظران و تحلیلگران معتقدند، دوره چهار ساله ریاست جمهوری جو بایدن، تا حد زیادی بیش از آنکه صرف نمایش و اجرای سیاست های خودش شود، مصروفِ زدودن تصویر و سیاست های ترامپ از آمریکا خواهد شد.