۵۸ روز از بسته شدن مرزهای زمینی ترکیه با ایران می گذرد، در تاریخ ۳ اسفند ۹۸ ترکیه بلافاصله پس از اعلام رسمی کرونا در ایران مرزهای زمینی، ریلی و هوایی خود با ایران را بست، در این تاریخ فخرالدین کوجا، وزیر بهداشت ترکیه طی یک کنفرانس مطبوعاتی در رابطه با شیوع کروناویروس در ایران و اتخاذ تدابیر لازم گفت: «دروازه‌های مرزی با ایران به دلیل گسترش ویروس کرونا در این کشور موقتا بسته شد. تمام پروازهای بین المللی از مبدا ایران از ساعت ۲۰ دقیقه امشب موقتا و به صورت یکطرفه متوقف می شود. به این ترتیب تمامی ورودی‌های ایران به ترکیه موقتا مسدود شده است. اما عبور از ترکیه به ایران همچنان ادامه دارد.مطابق اساسنامه بین المللی بهداشت و درمان از امروز از ساعت 17 عصر تمامی ورودی‌هایی که از ایران به ترکیه به صورت جاده‌ای و ریلی انجام می شود٬ به صورت موقت متوقف شده است.»
وزیر بهداشت ترکیه در این باره گفته بود: ما با ایران 3 گذرگاه مرزی گوربولاک آغری، کاپیکوی وان و اسن دره حکاری را داریم. علاوه بر این در نوار مرزی نخجوان جمهوری آذربایجان نیز گذرگاه مرزی دیل اوجو را نیز داریم. تدابیر ویژه ای در این گذرگاه های مرزی اندیشیده ایم.
در تاریخ سوم اسفند مهرداد سعادت رئیس اتاق بازرگانی ایران و ترکیه در واکنش به این اقدام ترکیه گفته بود: «در حال مذاکره هستیم که مرزهای زمینی برای عبور کالاها باز شود زیرا این کشور مسیر ترانزیتی صادرات ما است.مقامات ترکیه هیچ بازه زمانی مشخص نکردند و نمی‌توان گفت آیا تا نوروز مرزها باز می‌شود یا خیر؟»
ترکیه از آغاز کرونا ۱۷۰۰ کامیون ترک را به کشورش فراخوانده و آنان را قرنطینه کرد، اما طبق آخرین اطلاعات دولت ترکیه هنوز تصمیمی برای بازگشایی مرزهای زمینی خود با ایران را ندارد، ایران نیز در تاریخ هفدهم اسفند ۹۸ در اقدامی متقابل به این اقدام ترکیه پاسخ داده و مرزهای زمینی را با ترکیه بست.
در هفته گذشته دولت ایران در مذاکره با مقامات ترک سعی کرده بازارچه ساری سو را بازگشایی کند اما دولت ترکیه همچنان زیر بار بازگشایی این بازارچه مرزی نشده است.
تدابیر سختگیرانه دولت ترکیه به جایی رسیده است که ۲۱۰ کامیون ترکیه ای در مرز بازرگان بلاتکلیف هستند، این در حالی است که ایران تشریفات گمرکی را به صورت کامل انجام داده و ترکیه در این خصوص تعلل می کند.
تنها راه مبادله کالا بین ایران و ترکیه مرزی ریلی رازی است که در این مسیر بیش از ۱۳۰ واگن کالاها را جابجا می کنند.
مدلی جدید برای صادرات محصولات ایرانی به ترکیه ایجاد شده که بر اساس آن کامیون های ترانزیتی ترکیه به صورت خالی به ایران آمده و بعد از بار زدن محصولات ایرانی به ترکیه می روند، در این میان صاحبان کالاها نیز مجبور هستند با نرخ کلان ترک ها که چهار تا پنج برابر کرایه حمل بار کامیون های ترانزیتی ایرانی است به ترک ها پول بدهند، کامیون های ترکیه ابتدا به کشور آذربایجان رفته تا کالاهای ترکیه را به آنجا ببرند و سپس از طریق آذربایجان وارد مرز ایران شده و کامیون های خالی خود را بار می زنند. این کامیون ها نمی توانند از طریق مرزهای رسمی ایران و ترکیه وارد ایران شده و از آذربایجان به ایران آمده و در این اقدام زرنگی خاصی را انجام می دهند.
متاسفانه بعد از دو ماه هنوز وضعیت مرزهای ترکیه با ایران مشخص نشده و رانندگان مسیرهای ترانزیتی در شرایط بسیار بد معیشتی قرار گرفته اند، یکی از این رانندگان شریف در پیامی به الف نوشته است: «لطفا خبری تهیه بفرمایید از مشکلی که کشور ترکیه برای مرز مشترک زمینی با ایران ایجاد کرده و تقریبا ۲ ماه است اجازه ورود کامیون های ایرانی به خاک ترکیه را نمی دهد ، در واقع حمل و نقل بین المللی کالای ایرانی از طریق مرزهای زمینی متوقف شده و صاحبان کالا با صرف هزینه های گزاف مجبور هستند محموله های مورد نیاز را یا از طریق هوایی یا ریلی وارد کشور ترکیه کنند. اغلب رانندگان بخش ترانزیت مدت هاست سرویسی نداشته اند و شرکت های حمل در حال تعدیل نیرو هستند. مقامات ایرانی هم متاسفانه هیچ اقدامی در جهت برطرف کردن این مانع نکرده اند این درحالی است که همه ی دنیا با ویروس کرونا درگیر است و بهانه ی بسته نگه داشتن مرز برای جلوگیری از شیوع کرونا از طرف ترکیه فقط بهانه ای است برای متوقف نگه داشتن ناوگان ایرانی و توقف تجارت. چگونه می شود جهش تولید داشت وقتی کارخانه ی تولیدی مواد اولیه ندارد؟؟ لطفا پیگیری بفرمایید.»
دولت ایران باید در این وضعیت جدیت خرج داده و مانع از دور زدن کامیون های ترکیه شود، اگر تدابیر ایران در مرز بیله سوار آذربایجان جدی و سختگیرانه باشد طرف ترکیه ای نیز کوتاه آمده و از این طریق صنعت ترانزیت کشور نیز جانی تازه می گیرد.
