آنچه از شهیدصدر درباره امام خمینی(ره) معروف شده،‌ جمله‌ای است که از اولین روزهای پیروزی انقلاب از شاگردان شهیدصدر در ایران نقل شد و شهرت یافت: «ذوبوا فی الامام الخمینی کما ذاب هو فی الاسلام». اما این همه آنچه شهیدصدر درباره امام خمینی گفته،‌ نیست. در نامه‌ها و نوشته‌های شهید صدر تعابیر گوناگونی درباره انقلاب اسلامی ایران و به‌طور ویژه امام خمینی(ره)وجود دارد که بیان‌گر مفاهیم ارزشمندی در تاریخ انقلاب اسلامی است. به مناسبت ایام سالگرد شهادت شهیدصدر، در ادامه تنها به چند نمونه از تعابیر موجود در اسناد تاریخی اشاره می‌شود.

 

نهضت ملت ایران به رهبرى آیت‏الله خمینى یکى‏ از بزرگترین ذخایر و قوای تاریخ معاصر اسلام 

شهیدصدر در آذرماه ١٣۵٧ در پیامی خطاب به ملت ایران می‌نویسد:

ملت مسلمان ایران همواره هویت جهادى اصیل خود را نشان داده است، اما نهضت زنده و معاصر آن به رهبرى مرجع دینى حضرت آیت‏الله خمینى، به دلیل استمرار روبه‌‏رشد و حجم فداکارى‏ها و مقاومتى که از خود بروز داده، بهترین تجلى این هویت است و ما باور داریم که این هویت جهادى مؤمنانه که ملت ایران با آن خود را شناسانده و می‌شناساند، یکى‏ از بزرگترین ذخایر و قوایى است که اسلام در تاریخ جدید خود به دست آورده است.

 

سقوط امام خمینی، سقوط همه کیان دینی است

شادی حاصل از پیروزی انقلاب در نامه‌های شخصی شهیدصدر نیز بازتاب یافته است. او در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی در نامه‌ای خطاب به پسرعمویش آیت‌الله مستجابی می‌نویسد:

...در این دوران سرنوشت‌ساز از تاریخ ایران عزیز و در موج این شادی بزرگی که همه ما را غرق خود کرده است و ما همگی سرمست از پیروزی مردم مسلمان ایران و تحقق اهداف عظیم آن در برپایی حکومت اسلامی به رهبری امام خمینی و همیاری همه نیروهای نیکوکار و علمای اعلام هستیم. بیان احساسات نسبت به این پیروزی در کلمات نمی‌گنجد؛ چراکه احساسات امتی است که از دیرباز در انتظار این فتح مبین بوده است… من احساس کردم که آقای خمینی در شرایطی حساس و تعیین‌کننده قرار گرفته و باید بدون درنظرگرفتن هرگونه ویژگی شخصی و از جنبه دینی از او حمایت کرد؛ چراکه در شرایط فعلی سقوط او ـ خدایی نکرده ـ به‌معنای سقوط همه کیان دینی است.

 

همه وجود و امکانات خود را در خدمت آن وجود بزرگ و نهضت مقدس اسلامى می‌گذاریم

شهیدصدر پس از ورود امام خمینی به ایران در ١۶ بهمن ١٣۵٧ پیام تبریکی به ایشان صادر کرده و در بخشی از آن چنین می‌گوید:

حضرت آیة الله العظمى الإمام المجاهد الخمینى دام‌ظله

این نامه را به حضرت‏عالى در یکى از حسّاس‏ترین لحظات تاریخ اسلام می‌نویسم تا بدین وسیله اعتماد و مباهات بینهایت خود را نسبت به پیروزى‏هاى بزرگ ملت مسلمان ایران اظهار کنم… در این هنگام که با امید و دعاى فراوان از درگاه الهى چشم به راه مراحل بعدى پیروزى این نهضت عظیم اسلامى هستیم، همه وجود و امکانات خود را در خدمت آن وجود بزرگ و نهضت مقدس اسلامى می‌گذاریم و از خداوند متعال خواستاریم که در عمر و عزت آن حضرت بیافزاید و آرزوهاى دیرینه و بزرگ ما را در سایه مرجعیت و رهبرى آن حضرت محقّق بفرماید؛ إن شاء الله.

 

هر چه توان، ظرفیت و استعداد دارید در راه این انقلاب خرج کنید

اندکی پیش از پایان سال ١٣۵٧ شهیدصدر در نامه‌ای به شاگردانش که پیش از این از عراق اخراج شده بودند، آن‌ها‌ را به حمایت همه‌جانبه از ایران فراخوانده و به آن‌ها دستور می‌دهد که با تمام وجود در خدمت انقلاب و امام باشند:

فرزندان و عزیزانم! خداوند شما را با چشمان همواره بیدارش حفظ کند.

السلام علیکم جمیعاً و رحمة الله و برکاته‏

این نامه را در این لحظات باعظمت براى شما می‌نویسم؛ لحظاتى که اسلام به دست ملت مسلمان ایران و به رهبرى امام خمینى دام‌ظله و همکارى دیگر نیروهاى نیکوکار و علماى اعلام، به پیروزى قاطع و بى‏نظیرى دست یافته است؛ زمانى که رؤیاها به حقیقت بدل شدند و آرزوها محقق گشتند و اندیشه‏‌ها مانند آتشفشانى بر سر ستمگران فرود آمدند تا صورت عمل به خود گرفته و حکومت حق و اسلام را بر روى زمین به‌پا نمایند و اسلامى که ظالمان و استعمارگران آن را در شیشه محبوس کرده بودند، به قدرت بازوان ایرانى جوانى که از مرگ نمى‏هراسند و خشونت طاغوت‏ها عزمشان را سست نکرده است، این شیشه را شکسته و از آن بیرون آمده است تا زمین را زیر پاى همه‏ ظالمان به لرزه درآورد و در دل همه مسلمانان در شرق و غرب زمین، روحى نو و امیدى تازه، بدمد. تکلیف هر یک از شما و هر کسى که بخت با او یار شده تا در سایه این تجربه اسلامى پیشگام، زندگى کند، این است که هر چه توان، ظرفیت و استعداد دارد در راه این انقلاب خرج کند؛ چراکه وقتى بنائى براى اسلام به‌پا مى‏شود، هزینه کردن براى آن پایانى ندارد و آن‏گاه که نهضتى با قدرت اسلام، پرچم می‌افرازد، بذل و فداکارى حد و اندازه نمی‌شناسد و عملیات ساخت بناى جدید به ظرفیت‏هاى هرچند ناچیز همه، نیاز دارد. هم‏چنین لازم است روشن باشد که همگى باید گرد مرجعیت امام خمینى که آرزوهاى اسلام را امروز در ایران محقق کرده است، جمع شوید و براى آن فداکارى و از منافع آن دفاع کنید و همان‌همه که آن مرجعیت خود، در هدف بزرگش ذوب شده است، شما نیز در آن ذوب شوید؛ که مرجعیت صالح یک شخص نیست، بلکه یک هدف و راه است و هر مرجعیتى که این هدف و راه را محقق کند، همان مرجعیت صالح است که باید با اخلاص کامل، براى آن کار کرد. میدان و عرصه مرجعیت در ایران باید از هر چیزى که می‌‏تواند مرجعیت حکیمانه رهبرى را تضعیف کند و یا نقشى در حراست از آن نداشته باشد، دور بماند.

 

نور اسلام بار دیگر به‌ دست شما تابیدن گرفته است

امام خمینى(ره)در اوایل خرداد ١٣۵٨ به دلیل شایعاتى که درباره تصمیم شهید صدر براى خروج از نجف، به وجود آمده بود، تلگرامى به شهید صدر فرستاد. شهیدصدر نیز به‌رغم همه خطرات و تهدیداتی که از جانب حزب بعث برای او وجود داشت در پاسخ به امام نوشت:

محضر امام مجاهد، حضرت آیت‏الله العظمى سید روح الله خمینى دام‌ظله

تلگرام کریمانه شما را که تجلى‏گر پدرى و عنایت معنوى شما نسبت به نجف اشرف بود دریافت نمودم. این شهر از لحظه جدایى از شما در فضاى پیروزى‏هاى بزرگتان زندگى میکند. من از رهنمود شریف شما نفحه‏‌اى روحانى می‌گیرم و هم‏چنین به عمق مسئولیت حفظ کیان علمى نجف اشرف پی‌ می‌‏برم. مایلم به این مناسبت سلام و تحیت میلیون‏ها نفر از مسلمانان و مؤمنان عراق عزیزمان را به اطلاعتان برسانم؛ اینان که در نور اسلام، که بار دیگر به‌دست شما تابیدن گرفته است، پرتوى هدایت‏گر براى تمام جهان یافته‌اند و نیز نیرویى معنوى براى درهم‏ کوبیدن استعمارگران کافر و به‌طور خاص‏ استعمار آمریکایى و آزادسازى تمام جهان از همه انواع جنایت‏هاى آن و در رأس همه آن‏ها جنایت اشغال سرزمین مقدسمان فلسطین. از خداوند متعال مسألت می‌کنم که ما را به بقاى وجود گران‏بهاى شما بهره‏‌مند فرماید.

 

همه ظرفيت‏ها در چارچوب رهبرى حكيمانه امام خمينى ریخته شود

شهيد صدر در اواسط خرداد ١٣۵٨پیامی به ایرانیان عرب‌زبان ساکن خوزستان نوشته و  آن‌ها را به گردآمدن حول امام خمینی فراخواند: 

بايد همه دل‏ها متحد گردد و همه ظرفيت‏ها ذوب شده و در چارچوب رهبرى حكيمانه امام خمينى و در راه برپايى جامعه اسلامى عظيمى كه مشعل قرآن كريم را به همه جهان خواهد برد، ریخته شود.

 

شما منار و مشعل اسلام هستید و عطای شما براى مسلمانان در طول تاریخ الگوى عظیم مجاهدان خواهد ماند

شهید صدر در پاسخ تلگرام دوم امام خمینی(ره) می‌نویسد:

محضر امام مجاهد حضرت آیت‌الله العظمى سید روح‌الله خمینى دام‌ظله

تلگرام شما را که تفقد پدرانه‏اى از من بود، شنیدم، ولى چون کنج خانه افتاده‎‏ام و نه می‌توانم کسى را ببینم و نه کسى می‌تواند مرا ببیند، نمی‌توانم از طریق تلگراف پاسخ شما را ارسال کنم و ازاین‌رو تنها چیزى که از دستم برمی‌‏آید این است که از خداوند متعال مسألت کنم که شما را که منار و مشعل اسلام هستید حفظ فرماید و دین حنیف را به مرجعیت پیشروى شما محفوظ بدارد. هم‏چنین از خداوند متعال می‌خواهم سختی‌هایى را که در راه او متحمل میشویم از ما بپذیرد و به ما توفیق حفظ عقیده و آرمان‏هاى والاى امت را بدهد؛ چراکه حیات هر انسانى تنها به همان اندازه‏اى است که از وجود و زندگى و افکارش به امت می‌‏بخشد و شما از وجود و حیات و فکرتان آن‏چنان عطایى براى مسلمانان داشتید که در طول تاریخ الگوى عظیم مجاهدان خواهد ماند.

 

ایران هسته اولیه حکومت بزرگ اسلام است

در خاطرات و گفته‌های شفاهی که از شهید صدر نقل شده است نیز، تعابیر بسیار بلندی درباره انقلاب اسلامی ایران و امام خمینی نقل شده است. از معروف‌ترین این تعابیر این عبارت مشهور است که «اگر امام خمینی به من دستور بدهد که به روستایی در ایران بروم و در آن فعالیت کنم، ذره‌ای درنگ نمی‌کنم». این‌گونه عبارات بسیار است که گردآوری آن‌ها نیاز به پژوهشی مفصل دارد. در پایان به عبارتی از گفت‌وگوی شهید صدر با سید حسن شبر بسنده می‌کنیم: «امام خمینی حفظه‌الله هیبت استعمار جهانی را درهم‌ شکسته است و بعد از انقلاب امام، دیگر کشورهایی که خود را ابرقدرت می‌دانستند، ابرقدرت نخواهند ماند. پس از این ابرقدرت، حکومتی است که اسلام به پا خواهد کرد و ایران هسته اولیه این حکومت را شکل می‌دهد».

برای مطالعه اسناد ر.ک: احمد ابوزید العاملی؛ محمدباقر الصدر، السيرة و المسيرة في حقائق و وثائق، ج۴و۵.