کودکان و نوجوانان یکی از مهم‌ترین و متفاوت‌ترین مخاطبان کتاب هستند. تخیل بی حد و مرزشان آنها را برای پذیرش هر اتفاقی در دنیای داستان آماده می‌سازد و ذوق و کنجکاویشان باعث می‌شود تا داستان‌ها را با جدیتی بیشتر دنبال کرده و به راحتی بتوانند یک مجموعه چند جلدی را با سرعتی باورنکردنی به اتمام برسانند.
دنیای کتاب‌های این دو گروه سنی حال و هوایی بسیار متمایز از بزرگسالان دارد. شخصیت‌ها از زاویه دید خود جهان واقعی را تفسیر کرده و در رویارویی با مشکلات درس‌های زیادی می‌آموزند. داستانهای این رده از درون‌مایه‌ای اخلاقی بهره‌مند بوده و در جامعه‌پذیری مخاطب نقش ویژه‌ای ایفا می‌کنند. همچنین تنوع به مراتب بیشتری در ساختار، شخصیت، فضا و مکان این کتابها وجود دارد. همه‌ی این عوامل موجب شده تا اهمیت انتخاب کتاب‌های مناسب دو گروه سنی «ب» و «ج» افزایش یافته و تبدیل به یکی از دغدغه‌های اصلی والدین شود.
یکی از بهترین انتخاب‌ها در این زمینه، کتاب‌های مجموعه داستان می‌باشند که ظرفیت آموزشی-پرورشی آن غنی بوده و در عین حال لذت مطالعه‌ی آن برای گروه هدف، بیشتر است. در این مطلب به معرفی چند نمونه از موفق‌ترین و محبوب‌ترین این مجموعه داستان‌ها می‌پردازیم.
تن تن نام یکی از قدیمی‌ترین مجموعه داستانهای کودکان بوده که از سالهای میانی دهه 1940 تا به حال بخشی جدایی ناپذیر از ادبیات کودک و نوجوان را تشکیل داده است. این مجموعه 24 جلدی کامیک توسط کاریکاتوریست بلژیکی معروف به هرژه نوشته شده و در ایران نیز به صورت یک مجموعه 4 جلدی توسط انتشارات رایحه اندیشه منتشر شده است.
شخصیت اصلی این کتابها خبرنگار جوان و بی‌پروایی به نام تن تن است که به همراه سگ زیرک و باوفایش، میلو، درگیر اتفاقات گوناگونی می‌شود. تن تن شخصیتی صادق، باهوش و مهربان دارد و همواره میتواند معماهای سخت و پیچیده پرونده‌هایش را حل کند، البته در این میان کمک دوستانش همچون کاپیتان هادوک نیز بی تاثیر نیست. دریانورد نظامی بازنشسته که شخصیتی تندخو ولی مهربان داشته و جنبه طنز داستان را تقویت می‌کند.
تن تن و هادوک در کنار یکدیگر تضاد عجیب ولی دوست‌داشتنی را می‌سازند؛ تن تن چهره‌ای گرد با موهایی بور و اندامی لاغر دارد، درحالیکه هادوک با اندامی فربه‌تر، ریشی سیاه به همراه کلاه و پیپ همیشگی‌اش به تصویر کشیده شده است. یکی همواره آرام و بی‌طرف است و دیگری هر لحظه طبع و نظرش تغییر می‌سازد. اگرچه در هنگام مشکلات هردو به کمک یکدیگر شتافته و از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کنند.
بسیاری از کودکان و نوجوانان عاشق خانه‌های درختی هستند، کلبه‌ای کوچک که با فاصله گرفتن از زمین، آنها را به رویاهایشان نزدیکتر ساخته و مکانی برای پنهان ساختن رازها و ایده‌هایشان می‌باشد. حتی عجیب‌ترین خانه درختی را که در طول عمرتان دیده‌اید به پای خانه درختی تری و اندی نمی‌رسد، دو دوستی که در خانه‌ای 13 طبقه زندگی می‌کنند! در خانه‌ی آنها هر نوع اتاقی پیدا می‌شود، از اتاق بولینگ گرفته تا حوضچه کوسه‌های آدمخوار و حتی آزمایشگاهی زیرزمینی که در آن تری به آزمایش‌های گوناگون پرداخته و عموما نیز آنها را به دردسر می‌اندازد.
اندی و تری در واقع نویسنده و تصویرگر کتابهایی هستند که به داستان زندگی خود آنها و حوادث پیرامون آن می‌پردازد. سراسر کتاب پر از شوخی و تفریح است و در عین حال نکته‌های آموزنده و جالبی برای کودکان و نوجوانان دارد. اسم دو شخصیت اصلی بر اساس دو خالق اصلی کتاب یعنی اندی گریفیتس و تری دنتون الهام گرفته شده است. شباهتی که موجب جذابیت بیشتر کتاب و داستانهای آن برای مخاطبین می‌گردد.
اگر به دنبال کتابی با تصویرهایی زیبا و متن کم هستید، بی‌هیچ تاملی مجموعه داستان خانه درختی را انتخاب کرده و با ماجراهای تری و اندی همراه شوید. این مجموعه 5 جلدی که تا به حال تنها 4 جلد آن در ایران ترجمه گشته، توسط انتشارات هوپا منتشر شده است.
لیز پیشون یکی از موفق‌ترین نویسندگان حوزه کودک و نوجوان بوده که تا به حال جوایز بسیاری را کسب کرده است. معروفترین اثر این نویسنده مجموعه ده جلدی تام گیتس می‌باشد که تا به حال به 36 زبان مختلف ترجمه گشته و در ایران نیز توسط انتشارات هوپا منتشر شده است. تام گیتس نام شخصیت اصلی کتاب است که پسربچه‌ای شیطون و بازیگوش می‌باشد و در حال روایت داستان زندگی خود است، روایتی که زبانی طنز و تصاویری زیبا دارد.
در هر جلد این مجموعه، تام دچار دردسری جدید شده و سعی می‌کند که راه خروجی از آن بیابد، گاه این دردسر از جنس تقلب کردن سر امتحان است و گاه کلنجار رفتن با خواهرش. بیان روان و ساده‌ی کتاب از اتفاقات روزمره، میتواند کودکان را به خاطره‌نویسی و یا داستان‌نویسی بر اساس دنیای اطراف خود ترغیب سازد.
-
رامونا
مجموعه داستانهای رامونا یکی از شیرین‌ترین کتاب‌های کودک و نوجوان است که محبوب نسل‌های مختلفی در ایران و جهان بوده است. داستان بر محور دختری بازیگوش به نام رامونا کوئیمبی است که در هر جلد ماجرای رویدادهایی را دنبال می‌کند که برای خود یا خانواده، و یا دوستانش می‌افتد. این مجموعه که توسط بورلی کلیری نوشته شده، هشت جلد دارد و اولین کتاب آن با نام رامونا و بیزوس در سال ۱۹۵۵ و آخرین کتاب آن، دنیای رامونا، در سال ۱۹۹۹ منتشر شد.
در ایران نیز این مجموعه با ترجمه پروین علی‌پور و در مجموعه کتاب‌های فندوق انتشارات افق چاپ شده است. این مجموعه گروه سنی «ب» و «ج» نوشته شده، اما میتواند برای بزرگسالان نیز جذاب باشد. نویسنده توانسته به خوبی تمامی مسائل مربوط به کودکان را از جمله نگاهشان به رویدادهای مختلف، شیطنت‌هایشان، احساسات و خلقیاتشان و رویکردهای رفتاری آنها را در قالبی داستانی به تصویر کشیده و درک آنها را برای والدین ساده‌تر سازد. همچنین مطالعه این کتاب میتواند به کودکان و نوجوانان نحوه تعامل با محیط اجتماعی و مدیریت روابط و احساساتشان را آموزش دهد. مجموعه داستانی رامونا شخصیت‌پردازی قوی داشته و هرخواننده‌ای بی‌شک عاشق رامونای وروجک و دوست‌داشتنی داستان خواهد شد.
-
ماجراهای نارنیا
سرگذشت نارنیا یا ماجراهای نارنیا عنوان یک مجموعه هفت جلدی از سی.اس لوییس می‌باشد که نخستین بار در سال 1954 چاپ گشته و تا به امروز به 41 زبان مختلف در سراسر دنیا ترجمه شده است و در ایران نیز انتشارات نیلوفر آنها را گردآوری و منتشر نموده است.
دنیای نارنیا دنیایی جادویی است که در آن حیوانات سخن گفته و حتی حکومت می‌کنند. اصلان، شیرشاه عاقل و مهربان این دنیا بوده و نماد روشنایی که با جبهه تاریکی و بدی در جنگ است. اگرچه قهرمانان اصلی این داستان را چهار خواهر و برادر به نام‌های ادموند، پیتر، سوزان و لوسی تشکیل می‌دهند که یک روز از طریق یک کمد جادویی وارد سرزمین نارنیا شده و در جنگ آنها درگیر می‌شوند و نقشی کلیدی در آن بازی می‌کنند.
کتاب شخصیت‌های گوناگوی داشته و سرشار از استعارات و اسطوره‌های باستانی است و داستانی مهیج را روایت می‌کند. در دنیای نارنیا کودکان و نوجوانان شجاعت، مهربانی، وفاداری و عشق را می‌آموزند و با نگاهی متفاوت به جهان اطراف خود پیدا خواهند کرد. این مجموعه نیز یکی از آثار کلاسیک حوزه کودک و نوجوان است که تا کنون، درگذار نسل‌های مختلف، محبوبیتش پابرجا مانده است.
