آلودگی ایجاد شده توسط ذرات معلق در هوا، موجب مرگ حدودا 4.2 میلیون نفر در سطح جهان در سال 2015 شده است. اغلب این افراد، در شرق و جنوب آسیا جان خود را از دست داده اند. میلیون ها انسان دیگر نیز به علت نفس کشیدن در هوای آلوده دچار بیماری شده اند.
این آلودگی ها تا حد زیادی ناشی از سوزاندن برخی مواد است که از آن جمله می توان به سوزاندن ذغال سنگ در نیروگاه های تولید برق، بنزین در اتومبیل ها، مواد شیمیایی در فرآیندهای صنعتی، و یا سوختن چوب و همچنین آتش سوزی در جنگل ها، اشاره کرد. ذرات معلق در هوا بسیار ریز هستند و توسط چشم قابل دیدن نیستند. هر کدام از این ذرات، 35 برابر از ذرات شن و ماسه کوچکتر هستند. با این حال، این ذرات در حجم زیاد، در آسمان ایجاد مه می کنند و زمانیکه تنفس شوند، آثار ویرانگری را بر سلامت انسان ها برجا می گذارند.
ذرات آلوده معلق در هوا می توانند از سیستم دفاعی بدن ما عبور کنند، تا عمق ریه هایمان نفوذ کنند و حتی وارد جریان خون شوند. این ذرات می توانند موجب بدتر شدن بیماری هایی نظیر آسم و اختلالات ریه شوند و احتمال وقوع حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش دهند. ما به این دلیل این نوع از آلودگی را میکروسکوپی می نامیم زیرا هر ذره معلق، کوچکتر از 2.5 میکرومتر است. آلودگی هوا همچنین موجب می شود تا در روند رشد کودکان مشکل ایجاد شود، سالمندان دچار اختلال شناختی شوند، و همچنین خانم های باردار مجبور به زایمان زودرس شوند و کودکان تازه متولد شده نیز در هنگام تولد از وزن کمی برخوردار باشند.
"آلکساندر کارامبلاس"، تحلیلگر مسائل محیط زیستی و پژوهشگر مسائل حوزه محیط زیست از دانشگاه کلمبیا می گوید: "در شرایط آلودگی شدید هوا، انسان ها نمی توانند به نحو مطلوبی فعالیت داشته باشند و رشد آن ها نیز با اختلالات جدی رو به رو می شود. وی می افزاید: دسترسی به هوای پاک، جز حقوق پایه و بنیادین هر انسانی است".
آلودگی هوا در آمریکا
در حال حاضر، مناطق در حال توسعه و تازه صنعتی شده، بدترین میزان آلودگی هوا را تجربه می کنند. با این حال، حتی اقتصادهایِ با درآمدِ بالا و توسعه یافته نیز که گام های قابل توجهی جهت کاستن از آلودگی هوا برداشته اند هم همچنان در حال مبارزه با پدیده آلودگی هوا هستند. در ایالات متحده آمریکا که یکی از پاک ترین هواهای جهان را دارد، ذرات آلوده معلق در هوا مسوول مرگ حدودا 88000 نفر در سال 2015 بوده اند. این امر موجب شده تا آلودگی هوا از بیماری هایی نظیر دیابت و آنفلوانزا در آمریکا کشنده تر باشد. پدیده آلودگی هوا از سال 2016 تاکنون(در آمریکا) وخیم تر نیز شده است. امری که حاکی از معکوس شدن روند نزولی پدیده آلودگی هوا در سال های قبل است. دکتر کارامبلاس می گوید: "دولت ها قبل از اینکه تصمیم بگیرند چگونه به بهترین نحو با پدیده آلودگی هوا مقابله کنند باید به خوبی ریشه های این پدیده را درک کنند. آیا این پدیده ریشه در استانداردهای سهل انگارانه دارد؟ یا اصلا استانداردهای لازم به اجرا در نمی آیند؟ آیا در مناطق مختلف اتفاقی در حال رخ دادن است که موجب تشدید آلودگی هوا شده است؟"
داده های شهری مربوط به آلودگی هوا که در این گزارش می آیند، بر میانگین ذرات آلوده معلق در هوا تمرکز می کنند. با این حال نباید فراموش کرد که میزان آلودگی حتی در یک شهر نیز متفاوت است(میزان آلودگی از یک محله تا محله دیگر متفاوت است). البته آلودگی هوا تمامی گروه های سنی را نیز به صورت یکسان تحت تاثیر قرار نمی دهد.
بر اساس نتایج یک پژوهش که به تازگی انجام شده است، افراد رنگین پوست در ایالات متحده آمریکا بیش از سفیدپوستان هوای کثیف استنشاق می کنند. این در حالی است که این افراد نقش به مراتب کمتری در مقایسه با سفید پوستان در زمینه آلوده کردن هوا بازی می کنند. در اقصی نقاط جهان نیز، فقیرترین مناطق، بیشترین آسیب را از هوای ناسالم می بینند.
آتش سوزی مرگبار سال گذشته در کالیفرنیای آمریکا با نامِ کمپ فایر/Camp Fire (این آتش سوزی مرگبارترین حادثه طبیعی جهان در سال 2018 بود) موجب مرگ 85 نفر شد و 19000 منزل مسکونی را نیز نابود کرد. دود ناشی از آتش سوزی، بخش عظیمی از شمال کالیفرنیا را برای حدودا دو هفته دربرگرفت که به نوبه خود موجب صدور هشدارهای سلامت برای گروه های سنی مختلف شد. گروهی پژوهشی به نام "Berkeley Earth" که داده های مربوط به کیفیت هوا را جمع آوری می کند اعلام کرده: "در سانفرانسیسکو که در فاصله 200 مایلی محل وقوع آتش سوزی کمپ فایر قرار داشت، میزان ذرات آلوده معلق در هوا در اوج خود به 200 میکروگرم در هر مترمکعب رسید. بر این اساس، کیفیت هوا در مدت 11 روز، میان وضعیت ناسالم و خیلی ناسالم در نوسان بود. در این مدت، مدارس تعطیل شدند و خدمات حمل و نقل کابلی نیز به طور موقت به حالت تعلیق درآمدند. در این دوره زمانی، فروشِ ماسک های فیلتر دار در فروشگاه ها به اوج خود رسید".
"دانیل یافا" استاد علوم جوی در دانشگاه واشنگتن می گوید: "وقوع آتش سوزی های بزرگ و پر از آلودگی نظیر کمپ فایر در آمریکا به پدیده ای رایج تبدیل شده اند". وی می افزاید: "سال 2018، سیاتلِ آمریکا شاهد یکی از آلوده ترین سال های خود بود. در این سال، دود ناشی از آتش سوزی های شرق واشنگتن و مناطق مرزی مشترک آمریکا با استان بریتیش کلمبیا کانادا موجب شد تا آسمان سیاتل برای بیش از یک هفته با دود پوشیده شود".
تغییرات آب و هوایی و شرایط گرم و خشکی که از آن ناشی می شود، موجب وقوع آتش سوزی های فاجعه باری در غرب آمریکا شده است و در نتیجه، آلودگی هوایِ بیشتری را ایجاد کرده است. با این حال، خطر آتش سوزی بر اثر مواردی نظیر افزایش فعالیت های صنعتی و توسعه ای در مناطق بیابانی، سرکوب بیش از حد آتش سوزی های طبیعی و همچنین زیرساخت های برقی فرسوده(خطوط انتقال برق فرسوده دلیلِ اصلی وقوع آتش سوزی مرگبار کمپ فایر بودند) نیز خطر وقوع آتش سوزی ها را بیش از پیش تقویت کرده اند.
آلودگی هوا در دهلی نو
ماه گذشته، آلودگی هوا در دهلی نو پایتخت هند به نحو بی سابقه ای افزایش یافت. این شهر از جمله شهرهایی است که در طول سال، با پدیده آلودگی هوا می جنگند. در آلوده ترین روزِ دهلی نو، میزان آلودگی هوا از سطح خطرناک نیز عبور کرد و در هفته های پس از آن نیز به نحو نگران کننده ای همچنان بالا ماند.
مقام های هندی در دهلی نو وضعیت فوق العاده سلامت اعلام کردند، تمامی مدارس را تعطیل کردند و میلیون ها ماسک حفاظتی را در میان مردم توزیع کردند. آن ها همچنین صدها پرواز را از/ و به فرودگاه دهلی نو، به دلیل نبودِ میدان دید مناسب، لغو کرده و یا به تاخیر انداختند.
مقام های دولتی هند در تلاش برای پاک کردن آسمان مه آلود دهلی نو، به طور موقت تمامی پروژه های ساختمانی را متوقف کردند و با اعمال محدودیت های ترافیکی، شمار خودروهایی که در جاده ها و خیابان ها تردد می کردند را محدود کردند. با این حال، منتقدان بر این باورند که اقدامات اینچنینی صرفا از گسترش بحران آلودگی تا حدی جلوگیری کردند.
"جاشوآ آپته" استاد دانشگاه تگزاس می گوید: "افزایش قابل توجهِ آلودگی هوا در اوایل زمستان در هند(به طور خاص دهلی نو)، به نحو مایوس کننده ای در دهه گذشته به موضوعی قابل پیش بینی تبدیل شده است". در اواخر اکتبر و اوایل نوامبر، دود ناشی از فعالیت های کشاورزی با آلودگی های شهری دهلی نو(که این شهر در طول سال با آن ها مواجه است) ترکیب می شود(ترکیبی سمی از دود خودروها، آلاینده های صنعتی و آلودگی های ناشی از فعالیت های ساختمانی) و به یک مه غلیظ(که شدیدا چشم ها را اذیت می کند) شکل می دهند. آتش بازی های "جشن های دیوالی" نیز وضعیت خطرناک کیفیت هوای دهلی نو را بدتر می کنند.
در عین حال، در فصل زمستان، آلودگی هوا، در نزدیکی سطح زمین محبوس می شود و به کمربندی از مه شکل می دهد که از فضا می توان آن را مشاهده کرد. شهرهای شمالی هند از نزدیکی آگرا گرفته تا شرق این کشور در کلکته، شاهد الگوهای فصلی مشابه در زمینه آلودگی هوا هستند.
دکتر آپته می گوید: آب و هوای به شدت ناسالم در صدر اخبار هند است و همه در مورد آن صحبت می کنند. با این حال، سطوح آلودگی در اقصی نقاط کشور در یک روز عادی زمستانی، بسیار بالاست. حتی هنگامی که آسمان در دهلی نو، آبی و پاک به نظر می رسد، غلظت آلودگی، اغلب از آنچه ما هوای سالم تصور می کنیم، فراتر می رود.
به تازگی دادگاه عالی هند از مقام های ایالت های مختلف هند به دلیل شکست های پی در پی آن ها جهت حل بحران آلودگی هوا و بی اعتنایی به دستورات و احکام پیشین این دادگاه در زمینه محدود کردن فعالیت های آلوده کننده کشاورزی، انتقاد کرده است.
دادگاه عالی هند گفته است: "آب و هوای پاک از جمله حقوق شهروندان هندی است. اگر مقام های ایالت های مختلف هند در دستیابی به این هدف شکست بخورند، باید به شهروندان هندی غرامت بپردازند. این دادگاه، به مقام های هندی در ایالات مختلف 6 هفته وقت داده تا به این درخواست دادگاه پاسخ دهند. دادگاه علی هند در حکم خود گفته است: زندگی و سلامت انسان ها در هند به خطر افتاده است".
آلودگی هوا در چین
پکن پایتخت چین، زمانی مترادف با هوای کثیف بود. با این حال در سال 2014، دولت چین "جنگ بر علیه آلودگی هوا" را اعلام کرد. در این چهارچوب، دولت چین اعلام کرد قصد دارد میزان آلودگی هوا را که بر شهرهای مختلف این کشور حاکم شده، کاهش دهد و میزان پاکیزگی هوا را تقویت کند.
"لی که چینگ" نخست وزیر چین در کنگره ملی حزب کمونیست این کشور که قریب به 3000 نماینده در آن حضور داشتند گفت: "ما به طور حتم، بر علیه آلودگی اعلام جنگ خواهیم کردیم. ما شبیه به این کار در مورد فقر نیز انجام دادیم".
در این راستا، دولت چین محدودیت های سخت گیرانه ای را بر سوزاندن ذغال سنگ وضع کرد و استانداردهای آلایندگی جدیدی را برای نیروگاه های برق و تاسیسات سنگین به اجرا گذاشت. پکن همچنین ساخت نیروگاه های جدید برق در اطراف پکن را که با ذغال سنگ کار می کنند قدغن کرد . دولت چین، برخی دیگر مناطقِ به شدت آلوده و همچنین برخی از قدیمی ترین و آلاینده ساز ترین نیروگاه های برقی که در اطراف پکن قرار داشتند را نیز تعطیل کرد.
پکن، شانگهای و دیگر شهرهای بزرگ چین، شمارِ وسایل نقلیه ای را که به شدت آلاینده بودند را قویا محدود کردند و به نحو قابل توجهی، به اتوبوس های برقی، یارانه اعطا کردند. در حال حاضر، کیفیت هوا در پکن بهبود یافته است. اگرچه هنوز راه زیادی مانده تا آسمان این شهر را پاک بدانیم. میانگین ذرات آلوده معلق در هوا(به طور روزانه) در پکن در میانه طیف "متعادل" و "ناسالم" در نوسان است. میزان آلودگی هوا در اغلب اوقات در ماه نوامبر سال گذشته در پکن، در حدود 250 میکروگرم در هر مترمکعب بوده است. اگر چه این میزان هم حکایت از آلودگی شدید هوا در پکن دارد با این حال، این سطح از آلودگی بسیار کمتر از آن چیزی است که پیش از این در این شهر برقرار بود و کاملا عادی تلقی می شد. سال 2013، پکن شاهد غلظت ذرات آلوده در هوا از 700 تا 900 میکروگرم بر مترمکعب بود که این میزان در نوع خود بسیار خطرناک تلقی می شود.
سال 2016، یافته های یک گزارش که توسط گروهی محیطی زیستی با نام "Greenpeace " منتشر شد حاکی از آن بود که اِعمال محدودیت های مربوط به آلودگی هوا در شرق چین موجب شده تا سرمایه گذاری در صنایع آلاینده، به غرب این کشور منتقل شود و وضعیت آب و هوایی چین در آن مناطق را خطرناک کند. غرب چین همچنین از آپریل تا ماه ژوئن، تحت تاثیر طوفان های فصلی شن است که نقش بارزی در ناسالم ساختن هوا بازی می کنند.
سال گذشته، دو شهر در غرب چین(هونان و کاشگر) در استان سین کیانگ این کشور، هنوز در زمره آلوده ترین شهرهای جهان قرار داشتند.
***لینک: https://www.nytimes.com/interactive/2019/12/02/climate/air-pollution-compare-ar-ul.html
