روز یکشنبه محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه با صدور یک دستور فوری با کاهش معافیت مالیاتی هنرمندان در لایحه بودجه ۹۹ مخالفت کرد.
بنا بود بر اساس پیش‌نویس بودجه ۹۹، معافیت مالیاتی فعالیتهای انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری ۵۰ درصد باشد که با دستور نوبخت به معافیت ۱۰۰درصدی کنونی بازگشت.
روابط عمومی سازمان برنامه مدعی شده است «این تصمیم به منظور حمایت از هنرمندان، کمک به بهبود صنایع فرهنگی و تقویت مشاعل فرهنگی و هنری اتخاذ شده است.»
در نگاه نخست ممکن است معافیت مالیاتی اصحاب فرهنگ و هنر تصمیمی درست و مترقی در جهت حمایت از فرهنگ قلمداد شود اما با نگاهی دقیق‌‌تر متوجه اشکالات جدی این تصمیم می‌شویم.
مالیات مهم‌ترین منبع درآمد دولت‌های مدرن است. مالیات از یک‌سو باعث درآمدی پایدار برای دولت میشود و طرف دیگر باعث پاسخگویی دولت به مردم میشود؛ چون دولت‌ها درآمد خود را از مردم کسب میکنند پس مجبور هستند به مردم پاسخگو باشند.
از سویی دیگر، اخذ مالیات به دولت اجازه میدهد درباره توزیع ثروت سیاستگذاری کند و به وسیله آن به کاهش نابرابری کمک کند.
آنچه گفته شد مهم‌ترین مزیت‌های اخذ مالیات توسط دولت است. اما در کشور ما به‌علت برخورداری از موهبت نفت، مالیات همیشه منبع درآمدی دست چندم برای دولت‌ها بوده است. چون فروش نفت باعث کسب درآمد کافی برای دولت میشد، گرفتن مالیات از مردم برای دولت‌ها در اولویت نبود و عموما از کارمندان دولت و کاسبان جزء مالیت گرفته میشد.
به همین جهت، از گذشته تاکنون معافیت‌های مالیاتی گسترده‌ای برای اصناف مختلف وضع شده است که اصحاب فرهنگ و هنر یکی از این اصناف هستند.
با تحریم‌های نفتی آمریکا بر علیه کشورمان دولت به فکر افزایش درآمد مالیاتی افتاده است. این مسئله در بررسی لایحه مالیات بر ارزش افزوده در مجلس و احتمالا در بودجه سال آینده خود را نشان خواهد داد.
طبیعتا یکی از راه‌های افزایش درآمد مالیاتی، کم کردن معافیت‌های مالیاتی است و بنا بود معافیت مالیاتی هنرمندان هم کم شود که با دستور نوبخت لغو شده است.
به نظر می‌رسد معافیت مالیاتی هنرمندان تبعیضی ناروا است. مطابق این تصمیم، آن خواننده‌ای که درآمدمیلیاردی دارد از پرداخت مالیات معاف میشود اما فرهنگیان که عموما درآمدی کمتر از ۵۰میلیون تومان در سال دارند مالیات می‌پردازند. آیا این تبعیضی ناروا نیست؟
همین مثال به تمامی افرادی که در کشور مالیات می‌پردازند قابل تعمیم است. چرا یک کاسب جزء باید مالیات بدهد اما یک بازیگر با درآمد میلیاردی از پرداخ مالیات معاف باشد؟
افراد آگاه به بازار محصولات فرهنگی و هنری می‌دانند گردش مالی این بازار در کشور ما بسیار بالاست که البته مانند عموم مشاغل دیگر عادلانه در میان دست‌اندرکاران این حوزه توزیع نمیشود. اما راه‌حل آن معافیت همه اصحاب فرهنگ و هنر نیست بلکه می توان مانند تمامی مشاغل دیگر به منظور اخذ مالیات برای آن کف درآمد در نظر گرفت. مثلا گفته شود افرادی که در سال درآمدی کمتر از ۵۰ میلیون تومان دارند از پرداخت مالیات معاف هستند، نه آنکه همگی را از پرداخت مالیات معاف کنند!
در نهایت باید گفت علت اتخاذ چنین تصمیمی مشخص نیست. ممکن است دولت به خاستگاه طبقاتی خود چشم داشته باشد و نخواهد طبقه حامی خود را برنجاند. شاید هم انتشار برخی بیانیه‌ها موثر بوده باشد.
