اینجا شاید تنها جایی است که اساتید همه دانشگاه ها، از فلان دانشگاه مادر و اسم و رسم‌دار تا واحدی از دانشگاه آزاد در یک شهرستان کوچک و حتی برخی واحد‌های آموزش عالی که ادعا دارند دانشگاه هستند و مورد تأیید وزارت علوم، همه با آسودگی دور یک سفره می‌نشینند!
صحبت درباره سهمیه‌ای خاص است که برای فرزندان و همسران هیأت علمی دانشگاه‌ها در نظر گرفته شده و به رغم آنکه چند نوبت به دلایل مختلف به محک بررسی مراجعی مانند دیوان عدالت اداری رفته و «تبعیض آمیز» و حتی «در تعارض با قانون اساسی» کشورمان شناخته شده، همچنان با قوت در دست اجراست.
رویدادی که نتیجه مصوبه‌ای در شورای عالی انقلاب فرهنگی است که می‌گوید: «فرزندان اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها در صورت کسب نمره‌ای برابر ۹۰ درصد نمره آخرین فرد قبول‌شده می‌توانند به دانشگاه محل تدریس پدر یا مادر خود انتقال پیدا کنند و اگر ۹۲.۵ درصد امتیاز آخرین فرد قبولی یک رشته را هم کسب کرده باشند، امکان تغییر رشته برای آن‌ها وجود خواهد داشت.»
البته این روبنای ماجراست و کنکاش در آن نشان می‌دهد، ماجرا شاخ و برگ‌های فراوانی یافته و اوضاع به گونه‌ای شده که برخی دانشگاه‌ها مصوباتی در تکمیل یا تخصیص این سهمیه داشته اند که به مددش، طی سال‌های طولانی شمار زیادی از استادزاده‌ها و همسران هیأت علمی، اقدام به تغییر دانشگاه یا حتی تغییر رشته کرده اند.
برای پی بردن به ابعاد ماجرا، تنها کافی است به آماری توجه کنیم که روزنامه شهروند بر اساس مستندات دریافتی از سازمان سنجش آموزش کشور منتشر کرده و بر اساس آن، طی سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۷، یعنی پنج سال، هفت هزار و صد و نود و چهار تن از اعضای خانواده هیأت علمی‌های دانشگاه‌ها در دانشگاههای دولتی انتقال یافته یا تغییر رشته داده اند؛ یعنی پنج برابر سهمیه اختصاص یافته به خانواده شاهد در این پنج سال.
اتفاقی که بر خلاف سهمیه شاهد، به ندرت مورد توجه قرار گرفته و همان موارد نادر هم بعضا ناشی از دعوای اساتید بوده است؛ مثل شکایتی که یک استاد چند سال پیش به دیوان عدالت اداری برد تا تأکید کند عضو هیأت علمی فلان مجموعه آموزش عالی است که وزارت علوم به عنوان دانشگاه قبولش کرده و خواسته به واسطه این شکایت، فرزندش را مشمول این سهمیه کند، اما دیوان عدالت اداری نه تنها شکایتش را مردود کرده، که رأی به ابطال این سهمیه داده و آن را تبعیض آمیز خوانده است.
ناگفته پیداست که این رأی هیچ تأثیری در روند انتقال و تغییر رشته اعضای خانواده هیأت علمی دانشگاه‌ها نداشته است که اگر داشت، همه اعداد جدول بالا باید صفر می‌شد؛ جدولی که تنها نشان دهنده سهمیه‌های مورد استفاده قرار گرفته در دانشگاههای دولتی است و نمی‌تواند ابعاد کلی ماجرا را ترسیم کند؛ ابعاد سهمیه‌ای که تنها در دانشگاه آزاد ۱۳۴ نفر از فرزندان هیأت علمی به مدد آن از دامپزشکی به پزشکی تغییر رشته داده اند!
بله درست خوانده اید؛ دامپزشکی یکی از واحد‌های دانشگاه آزاد قبول شده اند و با این سهمیه خاص، به پزشکی تغییر رشته داده و مهیای طبابت در آینده می‌شوند. با این ملاحظه که هزینه تحصیل در دانشگاه آزاد هم برای این افراد مشمول تخفیف‌هایی مفصل است که مزیت‌های سهمیه خاص ایشان را بیشتر می‌کند، در حالی که اگر حرف و حدیثی باشد، متوجه سهمیه شاهد و ایثارگر است نه ایشان!
ماجرا زمانی جالب‌تر می‌شود که بدانیم اظهارنظر مسئولان ارشد در این باره، اظهارنظری از جنس همدلی و موافقت با این سهمیه است، نه تأکید بر تبعیض آمیز بودن آن یا حتی تلاش برای موجه نشان دادنش. مثل اظهارنظر وزیر علوم، که مردادماه امسال تأکید کرد: «این سهمیه حداقل کمک به فرزندان اعضای هیأت علمی است» و برای آنکه از هر پرسشی در این خصوص جلوگیری کند، یادآوری کرد که اختصاص این سهمیه، تصمیم شورای‌عالی انقلاب فرهنگی است.
درست مانند واکنش معاون علوم پزشکی دانشگاه آزاد، که امروز در پاسخ به پرسشی درباره چرایی تغییر رشته ۱۳۴ دانشجو از دامپزشکی به پزشکی در این دانشگاه گفت: «در سال ۹۶ هیأت رئیسه دانشگاه مصوبه‌ای داشت که بر اساس آن، انتقالات و تغییر رشته انجام شده است؛ این مصوبه سال ۹۷ لغو شد» و سپس یادآور گشت: «این جنجالی که در حال حاضر ایجاد شده، جایگاهی ندارد و بیش از اندازه است؛ این اقدام، با توجه به نقطه نظرات شورای عالی انقلاب فرهنگی و اختیاراتی که به رؤسای دانشگاه و وزرا داده بود، اجرایی شده است.»
اظهارنظر‌هایی که نشان می‌دهد، خبری از برخورد با عاملان اجرای این سهمیه یا حتی کنکاش در ابعاد حقوقی ماجرا، به ویژه با توجه به آرای دیوان عدالت اداری در خصوص تبعیض آمیز بودن آن و مغایرتش با اصول قانون اساسی کشورمان نیست و نخواهد بود، مگر آنکه اتفاقی خاص رخ دهد که ورق را برگرداند؛ در آن صورت، چه بسا یکی از بزرگترین پرونده‌های قضایی در حوزه دانشگاه در کشورمان شکل گیرد؛ پرونده‌ای که اگر گشوده شود، می‌تواند ابعاد جالبی از ماجرا برملا کند، از جمله این بعد نامکشوف پرونده که برخی از اعضای خانواده هیأت علمی دانشگاه‌ها به مدد این سهمیه ویژه، با پذیرش از برخی دانشگاههای خارجی، مجوز انتقال به دانشگاههای داخل کشور و تغییر رشته را دریافت کرده اند؛ موضوعی که «تابناک» ابعاد جدیدی از آن را در آینده منتشر خواهد کرد.
