صبح نو: این روز در تاریخ به نام سنگین‌ترین و گسترده‌ترین عملیات آن دوران با نام «کربلای پنج » بود چرا که دشمن در این عملیات هم از نظر تجهیزات تلفات زیادی را دید و هم از نظر سیاسی شکست خورد و همچنین ابتکار عمل به دست نیروهای ایرانی افتاد.

عملیات « کربلای پنج» که یکی از بزرگ‌ترین عملیات‌های رزمندگان در طول «جنگ تحمیلی» بود، 28 سال پیش در تاریخ 19 دی‌ماه سال 1365 با رمز «یازهرا؟س؟ » در منطقه «شلمچه» و شرق «بصره» با وجود وضعیت سخت آن روزها و کمبود تجهیزات و پس از شکست در عملیات «کربلای چهار » آغاز شد.

ارتش بعث در جشن شکست «کربلای چهار » بود که ایرانی‌ها « کربلای پنج» را آغاز کردند، فرماندهان و رزمندگان ایرانی در میانه تردید و امید، 19 دی‌ماه به خط « شلمچه » زدند و عراقی‌ها در جشن پیروزی‌شان حسابی غافلگیر شدند. روش و منش چاپلوس‌پروری صدام از دلایل اصلی این غافلگیری بود. 

«حمدانی» از فرماندهان گارد ریاست جمهوری عراق می‌گوید: حمله «کربلای چهار » ایران به کلی شکست خورد و رقابتی میان فرماندهان سپاه سوم و هفتم عراق که همیشه موفق بودند، پدید آمد. فرمانده سپاه سوم، طالی الدوری برای اینکه نشان دهد ایران را شکست داده است، آمار و ارقامی از تلفات فوق‌العاده سنگین نیروهای ایرانی ارائه داد که غیر منطقی به نظر می‌رسید.

«ماهر عبدالرشید»، فرمانده سپاه هفتم هم می‌دانست که باید مطابق میل صدام رفتار کند. او هم آمارهای غیر واقعی داد. آمارهایی که تقریباً خنده‌دار بود اما صدام رضایت داشت چون پس از فاو، این دروغگویی‌ها تسکینش می‌داد. فرماندهان می‌گفتند با تلفات سنگینی که به ایرانی‌ها وارد شده، می‌توانیم همه نفس راحتی بکشیم. فرماندهانی که مدت‌ها در جبهه بودند به مرخصی رفتند و آماده‌باش لغو شد. 

مردم در جامعه هم آمارها را باور کردند و می‌گفتند تا ایرانی‌ها عملیات دیگری شروع کنند، حداقل 6 ماه زمان می‌خواهند. ایرانی‌ها کمتر از دو هفته بعد حمله کردند و به پیروزی بزرگ دست یافتند.

شهادت 400 فرمانده ایرانی در عملیات کربلای پنج
سرلشکر یحیی رحیم‌صفوی این‌گونه بخشی از عملیات کربلای پنج را روایت کرده است: « دشمن در آن زمان به هیچ عنوان تصور نمی‌کرد که بعد از شکست عملیات کربلای چهار در طی 15 روز عملیات دیگری با شرایط و ویژگی‌های خاص انجام شود. منطقه کانال پرورش ماهی، جایی بود که دشمن با کمک کارشناسان نظامی غربی مستحکم‌ترین خطوط دفاعی را در شلمچه برای حفاظت از شهر بصره ایجاد و اعلام کرده بود که ایرانی‌ها به هیچ عنوان نمی‌توانند از این موانع عبور کنند.»

سرعت عملیات به‌نحوی بود که لشکر 27 محمد رسول الله فقط دو ساعت بعد از آغاز عملیات توانست از این کانال عبور کند. در واقع عملیات به‌گونه‌ای انجام شد که در دو روز نخست عراقی‌ها متوجه حمله نیروهای ایرانی نشدند. سه قرارگاه کربلا، قدس و نجف با حدود 27 یگان سپاه در این عملیات شرکت داشتند. شکستن خط شلمچه برای عراق غیرقابل تصور بود.

روز سوم عملیات، جانشین و وزیر دفاع صدام همراه با دو سوم ارتش عراق برای بازپس‌گیری مناطق تصرف شده توسط نیروهای ایرانی وارد منطقه شدند. عملیات با شدت ادامه داشت به‌طوری که طی 15 شبانه روز جنگی بسیار سخت در منطقه به وقوع پیوست، با این حال دشمن هرچه تلاش کرد نتوانست رزمندگان ایرانی را که با شجاعت و مقاومت، حماسه عاشورایی آفریدند، از مناطق تصرف شده، بیرون کند.

طی 15 شبانه روزی که عملیات اجرا می‌شد فقط توپخانه نیروی زمینی سپاه و ارتش، 385 هزار و 875 گلوله بر سر نیروهای عراقی ریختند. هرچند که حجم آتش دشمن نیز بیش از این میزان بود. در این عملیات بیش از 2 هزار و 650 عراقی اسیر شدند که صدها نفر از آنان از افسران و فرماندهان نظامی عراقی بودند. به‌دلیل اهمیت عملیات کربلای پنج، این افسران و فرماندهان اسیر شده در همان منطقه برای بررسی شرایط عملیاتی مورد بازجویی و تخلیه اطلاعاتی قرار گرفتند.

دراین عملیات هفت هزار و 651 رزمنده ایرانی به شهادت رسیدند که 400 نفر از آن‌ها از فرماندهان بودند. همچنین 53 هزار و 299 نفر مجروح و 3 هزار و 522 نفر نیز مفقودالاثر شدند. در این عملیات، لشکر بدر نیز با 16 هزار نیروی عراقی همراه با نیروهای ایرانی جنگیدند.»

در ادامه این گزارش مصاحبه‌ای داشتیم با سرتیپ پاسدار خلبان امیر حیات مقدم، فرمانده ستاد قرارگاه کربلا در دوران دفاع مقدس تا او از زوایای پنهان و ویژگی‌های کربلای پنج برایمان بگوید. او که امروز رییس پژوهشکده امنیت دانشگاه دفاع ملی است استانداری خوزستان در دولت نهم را در کارنامه خود دارد.

انجام عملیات کربلای پنج 10 روز پس از کربلای چهار
امیرحیات مقدم، با اشاره به اینکه عملیات کربلای پنج در دوسال پایانی جنگ توسط سپاه و با پشتیانی نیروی هوایی و توپخانه ارتش شکل گرفت به روزنامه «صبح‌نو» گفت: عملیات کربلای پنج درمنطقه‌ای معروف به پنج ضلعی و 10 روز پس از عملیات کربلای چهار صورت گرفت. این‌گونه عملیات‌های بزرگ را ایران هر سال یک بار انجام می‌داد، دشمن تصورش این بود که 10 روز پس از عملیات کربلای چهار این عملیات شکل نمی‌گیرد و استنباط کرده بود که ایران چندین ماه دیگر دست به عملیات خواهد زد. از این رو دشمن پس از کربلای چهار که آمادگی چندانی برای مقابله با عملیات جدید نداشت، عملیات کربلای پنج که در همان منطقه شکل گرفت و ما توانستیم موقعیت‌های خوبی را به تصرف در آوریم.

فتح بصره
وی با اشاره به اینکه هدف عملیات کربلای پنج دسترسی به شهر بصره بود؛ افزود: هدف این عملیات دسترسی به دروازه بصره که شهری نفتی و اقتصادی است، بود. ما تا 20 کیلومتری بصره پیش رفتیم و راحت‌تر می‌توانستیم در دیگر مناطق پیشروی کنیم و جنگ را با یک پیروزی قاطع تمام کنیم.

فرمانده ستاد قرارگاه کربلا در دوران دفاع مقدس، ادامه داد: عملیات کربلای چهار یک مقدمه‌ای برای کربلای پنج محسوب می‌شد و همه توان ما درکربلای پنج به کار گرفته شد و توانستیم ، دوسوم ماشین‌آلات نظامی و زرهی عراق را دراین عملیات از بین ببریم چرا که با همه توان نظامی این عملیات را شکل دادیم. عراق در این عملیات همه توانش را آورد و هجمه‌های زیادی از دو طرف شاهد بودیم که در نهایت صدام، شکست سختی را در کربلای پنج پذیرفت.

بزرگ‌ترین برگ برنده سیاسی ایران با عملیات کربلای پنج به دست آمد
رییس پژوهشگاه دانشگاه دفاع، با اشاره به اینکه بزرگ‌ترین برگ برنده جنگ را می‌توان عملیات کربلای پنج نامید، یادآور شد: عملیات کربلای پنج یکی از عملیات‌های موفق و سرنوشت‌ساز ما در دوران جنگ بود و باعث شد تا قطعنامه هم در این عملیات صادر شود که بعداً در تیرماه 67 آن را قبول کردیم. این عملیات بسیار مهم بود و سرنوشت جنگ را رقم زد چرا که آمار تلفات دشمن در این عملیات زیاد بود. کربلای پنج زمینه‌های پایان جنگ را فراهم ساخت و متجاوزگر بودن صدام را ثابت کرد.

در عملیات کربلای چهار نتیجه فریب گرفتیم
وی با اشاره به اظهار نظرهایی که اخیراً درباره کربلای چهار صورت گرفته بود، تاکید کرد: آنچه که سردارمحسن رضایی فرمودند از نگاه یک فرمانده جنگ و طراح عملیات‌ها بود و با توضیحاتی که بعداً داده شد سوءتفاهم‌ها برطرف شد. سردار رضایی وقتی راجع به یک موضوع نظامی سخن می‌گویند حرفش حجت است و حرف همه فرماندهان جنگ است که مورد حمایت ما هم هست. ما در عملیات کربلای چهار نتیجه فریب گرفتیم. در وسط عملیات دچار مشکل شدیم و نتیجه فریب گرفتیم چرا که دشمن از عملیات‌های بزرگ ما منصرف و منحرف شد، وگرنه این هم عملیات بزرگی بود که اگر مسیر باز می‌بود ادامه می‌یافت. هر چند در کربلای چهار هدف ما بصره بود ولی آن‌را در عملیات کربلای پنج ادامه دادیم.

رییس ستاد قرارگاه کربلای سپاه در دوران دفاع مقدس، یادآورشد: در عملیات‌های دیگر هم هدف، بصره بود، ولی دشمن راه را بسته بود و از فاو شروع کردیم. بصره تنها هدفی بود که می‌توانست جنگ را با یک نتیجه قاطعی پایان دهد و گرنه سرزمین‌های دیگر برای ما دستاورد نهایی نداشت. در کربلای چهار اگر راه باز می‌شد یگان‌ها به راهشان ادامه می‌دادند و چون نشد، نتیجه فریب از آن گرفته شد.

وی با اشاره به اصل غافلگیری درعملیات کربلای چهار ادامه داد: اگر به حمله آمریکا به عراق نگاه کنیم می‌بینیم که لو رفتن برای آن‌ها مهم نیست و به عراق اعلام می‌کنند که داریم می‌آییم. ولی ما در عملیات‌های دوران دفاع مقدس، توانی سه برابر عراق نیاز داشتیم و چون از توان فیزیکی زیادی در دوران جنگ برخوردار نبودیم از غافلگیری استفاده می‌کردیم حتی عملیات‌ها در بامداد انجام می‌گرفت تا به یک تثبیت برسیم چرا که توان فیزیکی پایین‌تری نسبت به دشمنان داشتیم.

غافلگیری دشمن در کربلای پنج
استاندار اسبق خوزستان افزود: برخی از دوستان ما درباره عملیات‌ها بدون اینکه اطلاعات کافی داشته باشند به‌گونه‌ای سخن می گویند که سخنانشان سیاسی است و در جنگ نبودند و اظهار نظر می‌کنند، این ظلم است. ما در دوران دفاع مقدس به‌طور قاطع پیروز شدیم. شاید در والفجر مقدماتی یا کربلای چهار ناموفق بودیم ولی در عملیات‌های دیگر به پیروزی‌های خوب و قاطعی دست یافتیم. البته هر موضوعی اقتضای خودش را دارد.

وی با اشاره به یاد و خاطرات شهدای عملیات‌های دوران دفاع مقدس افزود: من در کربلای پنج رییس قرارگاه عملیات بودم که خاطرات شهید میثمی، روحانی رزمنده‌ای که نماینده امام؟ره؟ در قرارگاه خاتم بود برایم زیاد تداعی می‌شود چرا که با رشادت‌ها و سلوک خاصی که با دیگر رزمندگان داشت در این عملیات به شهادت رسید که یاد و نامش را در کنار دیگر شهدای دوران دفاع مقدس گرامی می‌داریم.