این دانشجویان که برای استفاده از امکان فرصت مطالعاتی خارج از کشور نامه حمایت مالی سازمان امور دانشجویان را در اختیار دارند، درست در زمانی که در شرایط اعزام قرار گرفته‌اند، با تغییر موضع این مسئولان مواجه شدند و بدین ترتیب ارز مورد نیاز و متعهد شده در نامه مالی در اختیار دانشجویان قرار نمی‌گیرد. این دانشجویان دوره دکتری در شرایطی بلاتکلیف و سردرگم هستند که دکتر منصور غلامی وزیر علوم دو روز پیش در مراسم بیست و ششمین سالگرد تاسیس دانشگاه علمی کاربردی در اظهارنظری به آخرین وضعیت تخصیص ارز به دانشگاه‌ها اشاره کرده و گفته بود: "در حال حاضر مشکلات ارز دانشجویانی که برای فرصت‌های مطالعاتی دوره دکتری اعزام می‌شوند، حل شده است و به تدریج ظرفیت‌هایی که پیش‌بینی شده از ارز مورد نیاز تامین شده است."

به گفته وی، "با وجود اینکه حدود شش ماه از سال 97 گذشته، بیش از 50 درصد ظرفیت‌های پیش‌بینی شده برای اعزام دانشجویان دکتری به فرصت‌های مطالعاتی تامین شده و مابقی ظرفیت‌ها نیز تامین خواهد شد. اگرچه ما نیازمند حمایت دولت در این زمینه هستیم."

دکتر غلامی در عین حال با بیان اینکه دولت باید مابه‌التفاوت ریالی ارز مورد نیاز دانشگاه‌ها را تامین کند، گفت: "با توجه به اینکه در بودجه سال جاری ارز مورد نیاز را با نرخ پیش‌بینی شده در قانون بودجه برنامه‌ریزی شده است و برای آن ریال مشخص شده اما الان که قرار است با نرخ بیشتری ارز را استفاده کنیم باید مابه‌التفاوت ریالی آن نیز تامین شود، اگرچه رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز قول‌هایی در این زمینه داده است که امیدواریم بتوانیم از حمایت‌های وی در این زمینه بهره مند شویم".

سرپیچی مسئولان در پرداخت ارز فرصت مطالعاتی

در این‌ راستا یکی از دانشجویان دوره دکتری دانشگاه تربیت مدرس از بی‌توجهی مسئولان وزارت علوم برای عمل به تعهدات تخصیص ارز فرصت مطالعاتی خارج از کشور به دانشجویان انتقاد کرد و گفت: حدود چند ماه پیش سازمان امور دانشجویان با درخواست اعزام من به منظور استفاده از فرصت مطالعاتی خارج از کشور موافقت کرد و براساس برنامه باید تا پایان شهریور ماه به این سفر اعزام می شدم. اما متاسفانه به دلیل اینکه ویزای ما در موعد مقرر آماده نشد، اعزام من با تاخیر مواجه شد. این در حالی است که امروز این سازمان به تعهدات مالی خود در قبال ما جامع عمل نمی‌پوشاند.

وی در ادامه گفت: اینکه مسئولان عنوان می کنند مشکل دانشجویان دکتری برای استفاده از فرصت مطالعاتی شش ماه نخست سال رفع شده است ادعایی کاملا نادرست است چرا که ما و تعدادی از دانشجویان دیگر جزو افرادی هستیم که باید قبل از پایان شهریور به این سفر اعزام می‌شدیم و حتی نامه حمایت مالی از سازمان امور دانشجویان وزارت علوم را نیز دریافت نمودیم.

این دانشجوی دوره دکتری تصریح کرد: بر اساس نامه حمایت مالی سازمان امور دانشجویان وزارت علوم، این سازمان موظف بود مبلغ 8 هزار و 160 یورو برای من به منظور اعزام به خارج برای گذراندن دوره فرصت مطالعاتی پرداخت کند که به طور کلی باید 65 درصد از این مبلغ به صورت بلاعوض در اختیار دانشجویان قرار می‌گرفت و ما موظف بودیم 35 درصد این مبلغ را به نرخ ارز دولتی خریداری کنیم.

این دانشجوی رشته کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، خاطرنشان کرد: متاسفانه در حال‌ حاضر سازمان امور دانشجویان وزارت علوم حاضر به عمل به تعهدات خود در نامه حمایت از دانشجویان نمی‌باشد و با تغییر رویه خود حاضر است مبلغ 4800 یورو از مبلغ فوق را که 65 درصد از آن به صورت بلاعوض پرداخت می‌شود را در اختیار دانشجویان قرار دهد.

وی تاکید کرد: با احتساب رویه جدید سازمان امور دانشجویان در پرداخت ارز دانشجویی ما موظف هستیم مابه التفاوت ارز را از جیب خود هزینه کنیم. در صورتی که در توافق قبلی ما تنها 2070 یورو را خرید می‌کردیم.

این دانشجو یادآور شد: امکان پرداخت مابه التفاوت ارز دانشجویی برای اعزام به فرصت مطالعاتی از جیب خود دانشجویان وجود ندارد، چرا که دانشجویان هیچ شغل و درآمدی برای خود تعریف نکرده‌اند. بنابراین همین مبلغ اختصاصی آنها برای اعزام به خارج کفاف هزینه‌های مسکن و ... را نیز نمی‌دهد. انتظار ما این است که مسئولان به تعهداتی که در قبال این دانشجویان داده‌اند عمل کنند.

این دانشجوی دانشگاه تربیت مدرس، خاطرنشان کرد: بسیاری از دانشجویان براساس برنامه‌ای که برای اعزام به خارج از کشور داشتند هزینه‌های سرسام آوری از جیب خود انجام داده‌اند که من برای اعزام به کشور مورد نظر حدود چهار میلیون تومان برای دریافت ویزا و ترجمه هزینه کرده‌ام، اما با روند فعلی وزارت علوم تمامی برنامه‌های از پیش طراحی شده من بر هم ریخته و در نهایت مجبور به انصراف از رفتن به فرصت مطالعاتی هستم.

 یکی دیگر از دانشجویان دوره دکتری دانشگاه تهران نیز، با بیان این که از 5 ماه پیش برای اعزام فرصت مطالعاتی به کشور آمریکا اقدام کرده‌ام ولی همچنان در وضعیت بلاتکلیف قرار دارم، خاطرنشان کرد: وزارت علوم متعهد شده که حدود 6 هزار و 606 یورو کمک هزینه برای اعزام به این کشور در اختیار من قرار می‌دهد که همانند روال مرسوم 35 درصد از این مبلغ را می‌بایست با نرخ ارز دولتی خریداری و مابقی به صورت بلاعوض در اختیارم قرار می‌گرفت.

وی در ادامه تصریح کرد: تاکنون حدود 12 میلیون تومان برای برنامه‌ریزی به منظور اعزام به فرصت مطالعاتی در کشور آمریکا هزینه کرده‌ام اما به دلیل طولانی بودن پروسه صدور ویزا متاسفانه از 31 شهریور تمامی سیاست‌های وزارت علوم در قبال دانشجویانی که به فرصت‌های مطالعاتی اعزام می‌شوند تغییر کرده و این وزارتخانه تنها به پرداخت 40 درصد از مبلغ فوق متعهد شده است.

کاهش طول مدت فرصت مطالعاتی خارجی

این دانشجوی دوره دکتری با بیان اینکه تمامی دانشجویانی که از مدت‌ها پیش برای اعزام به فرصت‌های مطالعاتی برنامه‌ریزی کرده‌اند در حال حاضر در حال بلاتکلیفی و سردرگمی به سر می‌برند، خاطرنشان کرد:‌ سازمان امور دانشجویان وزارت علوم اعلام کرده است دانشجویانی که در مرحله اعزام به خارج از کشور قرار دارند می‌توانند به دلیل مشکلات ارزی و هزینه‌های بالا، طول دوره فرصت مطالعاتی را از 6 به حدود 3 ماه کاهش دهند.

وی با بیان اینکه تاکنون برای اعزام به فرصت مطالعاتی کشور آمریکا حدود 20 میلیون تومان هزینه کرده‌ام، گفت: اقدام وزارت علوم برای کاهش طول مدت فرصت مطالعاتی کاملا غیر عقلانی و غیر منطقی است در واقع چگونه می‌شود در مدت سه ماه یک پروژه پژوهشی و تحقیقاتی را با دانشگاه و استاد خارجی به پایان رساند. ضمن این که ما دانشجویان برای تفریح، خانواده و همسر و فرزندان خود را ترک نمی‌کنیم تا مدتی در کشور دیگری زندگی کنیم. اعزام دانشجو به منظور استفاده از فرصت‌های مطالعاتی در دانشگاههای خارجی یک ضرورت به شمار می‌رود. چرا که بسیاری از گروههای تخصصی، امکانات و تجهیزات آزمایشگاهی و مواد مورد نیاز برای انجام پروژه‌ی تحقیقاتی در کشور وجود ندارد.

این دانشجوی رشته‌ی معماری دانشگاه تهران یاد آور شد: پرونده اعزام ما برای استفاده از فرصت‌های مطالعاتی حدود سه سال پیش یعنی سال 94 تشکیل شد و نامه حمایت اولیه را نیز از مسئولان دریافت کرده‌ایم. اما بعد از سه سال پیگیری موضوع و انجام هزینه‌های سرسام آور در این زمینه، امروز که می‌خواهیم عازم کشور مقصد شویم ارز تعهد شده‌ دولت برای ما تعلق نمی‌گیرد. بنابراین کاملا در سردرگمی و بلاتکلیفی به سر می‌بریم.

هزینه‌های سرسام‌آور را از جیب نمی‌توانم پرداخت کنم

وی خاطرنشان کرد: با شرایط فعلی وزارت علوم امکان استفاده از فرصت مطالعاتی ما در کشور خارجی وجود ندارد چرا که هزینه‌های این سفر را نمی‌توانم از جیب خود پرداخت کنم.  اگر سازمان امور دانشجویان به تعهدات خود در قبال ما دانشجویان عمل نکند با توجه به اینکه موضوع رساله تعریف شده‌ ما در کشور وجود ندارد و اعزام من به کشور دیگر یک ضرورت و واجب است، ناگزیر خواهم شد هدف‌های تعیین شده در رساله‌ی دکتری خود را پیگیری نکنم و فقط دنبال این باشم که به نوعی رساله‌ خود را دفاع کرده باشم.

کاهش طول مدت فرصت مطالعاتی عقلانی نیست

در ادامه یکی دیگر از دانشجویان دوره‌ی دکتری دانشگاه شهید بهشتی از اقدام وزارت علوم برای کاهش دوره‌ 6 ماهه فرصت مطالعاتی دانشجویان دکتری به شدت انتقاد کرد و گفت: من نمی‌دانم دانشجویانی که برنامه‌های خود را برای اعزام به دانشگاه مقصد به منظور انجام کار تحقیقاتی انجام داده‌اند چگونه با سیاست جدید وزارت علوم می‌توانند به استاد یا دانشگاه خارجی اعلام کنند که مدت فرصت مطالعاتی آنها از 6 ماه به دو یا سه ماه کاهش یافته است و آیا یک پژوهشگر می‌تواند طی دو ماه که البته حدود یک ماه آن نیز برای اسکان و پیگیری سایر مسائل در کشور دیگر سپری می‌شود یک کار مطالعاتی و پژوهشی انجام دهد.

وی خاطرنشان کرد: قرار بود از وزارت علوم برای اعزام به کشور اتریش مبلغ 7000 فرانک دریافت کنم. اما با سیاست جدید این مبلغ به 4000 فرانک کاهش یافته است. برای پیگیری این موضوع چندین تجمع نیز در برابر وزارت علوم و سازمان امور دانشجویان برگزار کند که جواب قانع کننده‌ای از سوی مسئولان برای رسیدگی به وضعیت دانشجویان داده نشده است.

رفتار مسئولان در شان دانشجویان دکتری نیست

این دانشجوی دوره دکتری با تاکید بر اینکه مسئولان وزارت علوم برای پیگیری مطالبات دانشجویان دکتری با آنها در شان یک دانشجوی کارشناسی نیز رفتار نمی‌کنند، افزود:‌ در حال حاضر حدود 100 نفر از دانشجویان دوره دکتری هستند که نامه حمایت مالی آنها از سوی وزارت علوم با شرایط سابق اعزام به فرصت مطالعاتی برای آنها تایید شده است اما این وزارتخانه زیر بار عمل به تعهدات خود در قبال دانشجویان نمی‌رود. در واقع دانشجویی که برای فرصت مطالعاتی به کشور دیگری اعزام می‌شود، تعهد تمام خدمت را به دانشگاه مورد نظر داده است چگونه می‌تواند هزینه‌های سرسام آور این سفر را جبران نماید.

یکی دیگر از دانشجویان دکتری دانشگاه تهران، با بیان اینکه برای اعزام به کشور هلند وزارت علوم موظف به پرداخت 8660 یورو به من بود، گفت: متاسفانه با تغییر رویکرد این وزارت‌خانه، مسئولان حاضر به پرداخت 4700 یورو از مبلغ فوق هستند که البته 65 درصد از آن مبلغ را نیز به صورت بلاعوض در اختیار دانشجو قرار می‌دهند.

وی در ادامه تصریح کرد: بر اساس برنامه‌ی سازمان امور دانشجویان، دانشجویانی که به فرصت مطالعاتی خارج از کشور اعزام می‌شوند موظف هستند 6 ماه را در آن کشور به کار تحقیقاتی مشغول باشند در صورتی که دانشجویان حتی یک روز کمتر از مدت تعیین شده در کشور مقصد باشند مابقی هزینه‌ اختصاص داده شده از دانشجویان دریافت می‌شود. با این شرایط معلوم نیست چرا وزارت علوم به صورت غیر منتظره رویه‌ خود را در خصوص طول مدت فرصت مطالعاتی تغییر داده و آن را به مدت سه ماه کاهش داده است.

دانشجویان معترض تهدید می‌شوند!

این دانشجو در پایان با تاکید بر این که مسئولان وزارت علوم دانشجویان پیگیر وضعیت فرصت مطالعاتی خود را به کمیته انضباطی تهدید می‌کند، گفت: تاکنون از اول مهر حدود 4 بار مقابل وزارت علوم و سازمان امور دانشجویان تجمع اعتراضی برقرارکردیم که متاسفانه هیچ پاسخی از سوی مسئولان برای رسیدگی به وضعیت ما ارائه نشده و حتی مسئولان دانشجویان را به فراخواندن به کمیته انضباطی تهدید نمودند.

 سکوت مسئولان ذی‌ربط در قبال تخصیص ارز دولتی به دانشجویان دکتری متقاضی استفاده از فرصت مطالعاتی خارج از کشور و قول‌های تبلیغاتی آنها در کنار تغییرات متناوب بخشنامه‌های مربوط به پرداخت ارز دانشجویی توسط بانک مرکزی، نگرانی‌های جدی را در بین دانشجویان، خانواده‌ها و حتی مسئولان آموزشی عالی ایجاد کرده‌است و این احتمال می‌رود به زودی ارز برای متقاضیان استفاده از فرصت مطالعاتی سرنوشتی مشابه ارز دانشجویان شاغل به تحصیل در خارج که چندی پیش آزاد شد را داشته باشد، اگرچه کشور ما در شرایط فشارهای سیاسی و بین‌المللی قرار دارد اما انتظار می‌رود مسئولان دولتی تخصیص ارز برای استفاده از فرصت مطالعاتی دانشجویان دکتری و استادان دانشگاه‌ها را به دیده یک ضرورت و کالای اساسی بنگرند و تا همانگونه که این موضوع در دوران 8 سال دفاع مقدس مهم تلقی می‌شد و در وضعیت جنگی کشور ارز دولتی به دانشگاه‌ها تخصیص داده می‌شد در شرایط کنونی نیز مسئولان با مدیریت صحیح و هوشمندانه ارز دانشجویی و دانشگاه‌ها را در مرتبه کالای اساسی قرار دهند، تا جامعه دانشگاهی ما در چنین وضعیتی از قافله علم و پژوهش جهانی عقب نماند.