به گزارش صبح نو بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای برجام، کشورهای اروپایی ادعا کردند قصد راه‌اندازی یک «ساز و کار ویژه» برای تسهیل پرداخت‌های مربوط به صادرات (شامل نفت) و واردات ایران دارند تا فعالان اقتصادی را در تعقیب تجارت مشروع با ایران مساعدت کرده و به آن‌ها اطمینان مجدد دهند، اما تاکنون اروپا اقدام قابل توجه و موثری  برای مقابله با تحریم‌های آمریکا برنداشته است.

اروپا در نخستین تضمین عملی‌اش برای محافظت از شرکت‌های اروپایی در برابر تحریم‌های آمریکا علیه ایران مقررات «مسدودکننده» را مطرح کرد . با اجرایی شدن این قانون، هم‌کمپانی‌های اروپایی می‌توانند با تحریم‌های آمریکا علیه سایر کشورها همراه نشوند و هم اینکه می‌توانند در صورت متضرر شدن در نتیجه تحریم‌های آمریکا در دادگاه‌های اروپایی علیه آمریکا اقامه دعوا کنند.  اما بعد از گذشته 6‌ماه از خروج آمریکا، هنوز این قانون به روزرسانی نشده است و در نشست اخیر ظریف با وزرای خارجه کشورهای اروپایی، اعضا در بیانیه‌ای از به روزرسانی این قانون  تنها استقبال کردند. علاوه بر آن شاهد هستیم که پیش از اجرای تحریم‌های نفتی (که قرار است از آبان‌ماه اجرایی شود) کشورهای اروپایی واردات نفتی خود از ایران را کاهش داده و حتی برخی از آنان نیز این واردات را صفر رسانده‌اند.

هرچند که امانوئل مکرون، رییس‌جمهوری فرانسه در خصوص اقدام اروپا برای معاف کردن شرکت‌هایش از تحریم‌های آمریکا گفته بود: «کمیسیون اروپا پیشنهاد به‌روزرسانی قانون مسدودساز سال ۱۹۹۶ و حمایت بانک سرمایه‌گذاری اروپایی را مطرح کرده و ما هم از آن حمایت کردیم.  فقط بحث ایران مطرح نیست، بلکه بحث اجرایی و عملیاتی کردن مواضع اتحادیه اروپاست. مهم این است که راهی به سمت ایران باز شده باشد و این مسیر، باز بماند.» اما شرکت فرانسوی توتال جزو نخستین شرکت‌هایی بود که بلافاصله بعد از خروج آمریکا از برجام از ایران خارج شد.

حال ظریف در میزگردی با روزنامه‌نگاران که در مقر نمایندگی ایران در سازمان ملل برگزار شد گفته در صورتی که ساز و کار ویژه اروپا برای بهره بردن ایران از منافع برجام موثر نباشد، ایران ممکن است از توافق هسته‌ای خارج شود.
او پیش از این بارها هشدار داده بود که تنها بیانیه و شعار کافی نیست و اروپا باید اقدام عملی در این زمینه انجام دهد.

تعلل اروپا برای رسیدن به سازوکار مناسب که شرکت‌هایشان را قوانین تحریم‌های آمریکا علیه ایران مصون بدارد تا جایی بود که چین و روسیه دیگر طرف‌های برجامی منتظر انگلیس، فرانسه و آلمان نماندند و خود در پی ایجاد سازوکار مناسب برای ادامه فعالیت اقتصادی در ایران هستند.

در همین زمینه خبرگزاری اینترفکس به نقل از یک منبع نوشت: «مکانیسم اتحادیه اروپا برای توافق با ایران شامل طرف‌های دیگر برجام نمی‌شود؛ روسیه و چین خودشان برای محافظت از شرکت‌های‌شان در برابر تحریم‌های آمریکا اقداماتی را اتخاذ خواهند کرد.»
«وانگ‌یی»، وزیر خارجه چین هم روز دوشنبه (۳ مهرماه) در دیدار با ظریف ضمن تاکید بر تعهد این کشور برای حفظ برجام گفت کشورش روابط عادی اقتصادی با ایران را ادامه خواهد داد.

هرچند که موگرینی در دیداری که با ظریف در سازمان ملل داشت، بر ادامه حمایت اروپا از برجام تاکید کرد و گفت راه‌حل‌های عملیاتی اروپا برای تامین خواسته‌های ایران در حال تدوین نهایی است و به‌زودی اجرایی خواهد شد. اما این وعده‌ای است که از فردای خروج آمریکا از برجام اروپا به ایران داده است و تاکنون یک گام مثبت برای اثبات آن برداشته نشده است. علاوه‌بر این موگرینی مسوول سیاست خارجی اروپا نیز به‌زودی از سمت خود کناره‌گیری می‌کند و فرد دیگری جایگزین او خواهد شد. آنچه در این 6ماه از رفتار اروپا می‌توان نتیجه گرفت آن است که آنان به‌دنبال وقت تلف کردن و زمان خریدن‌هستند تا ببینند فشارهای آمریکا بر ایران چه نتیجه‌ای خواهد داشت تا متناسب با آن رفتار کنند.

«دونالد ترامپ»، رییس‌جمهوری آمریکا ۱۸ اردیبهشت‌ماه به طور یکجانبه با نقض تعهدات آمریکا ذیل توافق هسته‌ای برجام کشورش را از این توافق خارج کرد. خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد تحریم‌های هسته‌ای که ذیل این توافق رفع شده بودند در دوره‌های ۹۰ و ۱۸۰ روزه احیا خواهند شد. 

ترامپ شامگاه دوشنبه ۱۵ مردادماه با امضای فرمانی رسماً دستور اجرای نخستین بسته تحریم‌ها علیه ایران را صادر کرد. تصمیم ترامپ با مخالفت‌های زیادی در سراسر جهان روبه‌رو شده است و غیر از رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی، جامعه جهانی با آن مخالفت کرده‌اند.  

دولت آمریکا بعد از خروج از برجام کارزاری همه‌جانبه برای اعمال فشار علیه ایران به راه انداخته و در تلاش است کشورهای دیگر را به حمایت از تحریم‌های یکجانبه علیه ملت ایران فرا بخواند.