در ساختمان سه طبقه بازار سرای شاهزاده در کابل، یک دلال ارز در مغازه ای پر از بسته های اسکناس نشسته و توضیح می دهد که چگونه او و دیگر دلالان از تاکسی برای حمل چمدان های پر از دلار به ایران از طریق مناطق دور افتاده مرزی اسلام قلعه استفاده می کنند. هر ماه، او حدود 220 هزار دلار در 2 تا 3 سفر به ایران انتقال می دهد.

دلالان افغان معمولا از استان هرات افغانستان به شهر مشهد در ایران سفر می کنند. آنها هر دلار آمریکا را به 120 هزار ریال می خرند. به گفته ایمال هاشور، سخنگوی بانک مرکزی افغانستان، این دلالان، که ویزای چند بار ورود به ایران را دارند، ریال ایران را با 30 درصد سود در افغانستان می فروشند.

یک دلار دیگر که تعداد زیادی اسکناس ریال روی میزش دارد گفت، دلالان به جای کابل، می توانند ریال را به بهترین قیمت در ایالت های هم مرز با ایران بفروشند.

این تجارت بخشی از 4 میلیارد دلار ارزی است که هر سال از اقتصاد افغانستان خارج می شود.

سفی الدین سیحون، استاد اقتصاد دانشگاه کابل گفت: «متاسفانه، دولت نتوانسته جلوی قاچاق ارز را بگیرد.» وی افزود، جنگ سالاران متنفذ افغانستان از قاچاق ارز به ایران منتفع می شوند.

قاچاق ارز به ایران موجب کمبود دلار آمریکا در افغانستان شده و افت 3.5 درصدی ارزش پول ملی افغانستان در ماه جاری را به دنبال داشته است. در روز 13 سپتامبر، هر دلار آمریکا به 76.03 افغانی رسید، که پایین ترین رقم در طی 15 سال گذشته است. ارزش ریال ایران از ماه آوریل به این طرف 60 درصد سقوط کرده است.

خانجان الوکوزی، معاون اتاق بازرگانی و صنایع و معادن افغانستان گفت: «دلالان دلار ها را در بازار سیاه ایران به ریال تبدیل می کنند و پس از قاچاق ریال، آنها را در ایالت های مرزی به نرخ های رسمی می فروشند.»

خلیل صدیق، رئیس کل بانک مرکزی افغانستان در ماه جولای برای ارائه توضیحات در مورد کاهش ارزش افغانی به پارلمان فرا خوانده شد و گزارشی از میزان قاچاق ارزی به پارلمان ارائه داد. وی همچنین گفت که چمدان های پر از دلار از فرودگاه های افغانستان در شهرهای کابل و مزارشریف به دوبی و دیگر شهرها انتقال می یابد.

ارزش کل ارز قاچاق شده از افغانستان بسیار بیشتر از خروج قانونی ارز است. بر اساس صورت خرید های دولت افغانستان، در فاصله ژوئن 2017 تا ژوئن 2018، حدود 2.6 میلیارد دلار ارز از این کشور خارج شده است. این در حالی است که به گفته بانک مرکزی، در این مدت بیش از 4 میلیارد دلار تراکنش غیرقانونی از جمله قاچاق ارز در افغانستان رخ داده است.

دلالانی که با بلومبرگ مصاحبه کرده اند گفته اند، آنها ویزای رسمی ورود به ایران دارند و از طریق شبکه ای از ارتباطات شخصی اطمینان حاصل می کنند که هنگام خروج ارز توسط مقامات افغان مورد سوال قرار نخواهند گرفت. یکی از این دلالان گفت، میزان قاچاق ارز در طی چند ماه گذشته بیش از 50 درصد افزایش یافته است.