سیر (Allium sativum) از گذشته‌ی بسیار دور مورد استفاده‌ی انسان بوده است. سیر گذشته از جایگاه آن در رژیم غذایی روزمره مردم مصر باستان، خصوصاً در میان طبقه کارگر، از جایگاه ویژه و قابل احترامی به عنوان یک گیاه دارویی و غذای کاربردی برخوردار بود. تصور مصریان باستان بر آن بود که این گیاه، سبب نفوذ و حفظ انرژی برای باروری می‌شد. به خاطر همین تفکر و جایگاه خاص این گیاه بود که حتی در اکتشافات باستان‌شناسی و در مدفن پادشاه نامدار مصری، توتان خامن، میخک‌های سیر یافت شده بود.
آلیسین ماده‌ی فعال سیر است. ترکیبی که حاوی گوگرد بوده و مسئول بوی عطری تند و طعم قوی سیر می‌باشد. این دقیقاً همان چیزی ست که سبب می‌شود تا سیر به عنوان یک گیاه دارویی بسیار قوی شناخته شود.

سیر، یک عامل ضد میکروبی

مطالعات بسیار زیادی در خصوص فواید و مزیت‌های سلامتی سیر وجود دارد. بسیاری از تحقیقات نشان داده‌اند که این گیاه در برابر بیماری‌های عفونی موثر و کارآمد است، عاملی که به عنوان یکی از دلایل مهم مرگ و میر در کشورهای فقیر و در حال توسعه به شمار می‌آید. یک مطالعه‌ی منتشر شده در مجله‌ی میکروبیولوژی پزشکی نشان داد که سیر در برابر استافیلوکوک اورئوس موثر است، حتی در آن دسته که نسبت به متسیلین که نوعی آنتی‌بیوتیک است مقاوم هستند. اس.اورئوس در حالت نرمال خطرناک به شمار نمی‌آید و یا اینکه تنها سبب بروز عفونت‌های خفیف خواهد شد، اما در افرادی که سیستم ایمنی بدن در آن‌ها ضعیف است، می‌تواند منجر به عفونت‌های مرگبار گردد.

مطالعه‌ی دیگری نشان داده است که سیر می‌تواند با مایکوباکتریوم توبرکلوزیس مقاوم به درمان و همین‌طور مایکروباکتری های غیر مقاوم مبارزه کند، مایکوباکتریوم توبرکلوزیس عامل ایجاد بیماری سل می‌باشد.

اگرچه که بیماری سل در کشورهای توسعه یافته به خوبی کنترل شده است، اما همچنان به عنوان یک بیماری، با خطر و ریسک قابل توجه در جوامع فقیر باقی مانده است. علاوه بر این، استفاده از درمان‌های شیمیایی مرسوم، موجب توسعه‌ی گونه‌های مقاوم به داروی مایکوباکتریوم توبرکلوزیس می‌گردد که موجب دشواری در درمان آن خواهد گردید.

توجه داشته باشید که سیر، نه تنها در برابر باکتری‌ها، بلکه در مقابل گونه‌های قارچی بیماری‌زا نیز مفید و موثر است. تحقیقات مختلفی بر تاثیر مفید سیر بر کاندیدا آلبیکنس، یک قارچ شکل دهنده‌ی مخمر که موجب بروز چندین نوع عفونت می‌شود، تاکید داشته‌اند. تحقیقات نشان داده که درمان کاندیدا آلبیکنس با استفاده از داروهای مرسوم دشوار بوده و سیر تاثیر به مراتب بهتری در درمان این بیماری را از خود نشان داده است. نتایج این مطالعه به وسیله‌ی تحقیق دیگری تایید گردیده که نشان می‌دهد سیر، می‌تواند در اجتناب از برفک (دهانی) موثر باشد، مشکلی که در دهان و گلوی نوزادان در مواجهه با کاندیدا آلبیکنس به وجود می‌آید.

همچنین بررسی‌های دیگری بر وجود مزیت‌های سیر در مقابل بیماری‌های ویروسی نظیر HIV-۱ و عفونت‌ها از جمله تبخال و آنفولانزا تاکید داشته است.

سیر با خاصیت پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی و ضد سرطان

سرطان و بیماری‌های قلبی و عروقی به عنوان یکی از قاتلان شناخته شده در کشورهای توسعه یافته و حتی کشورهای در حال توسعه هستند. تحقیقات فراوانی وجود دارد که نشان می‌دهد سیر در مقابل این عوامل نیز اثرات مفید فراوانی دارد. تحقیقات صورت گرفته نشان داده که سیر می‌تواند تشکیل پلاک‌ها را به تاخیر انداخته و به نحو موثری در جلوگیری و به تاخیر انداختن بروز تصلب شرایین موثر باشد. پلاک‌های عروقی، با تجمع و تنگ کردن شریان‌ها، میزان جریان خون را کاهش داده و یکی از دلایل اصلی حملات قلبی به شمار می‌آید.

همچنین دانشمندان اعتقاد دارند که سیر دارای خواص کاهش دهنده فشارخون است. فشار خون و یا فشار خون بالا، یکی از عوامل مسبب بروز بیماری‌های قلبی به شمار می‌آید. همچنین می‌تواند موجب آسیب رسانی به سایر اندام‌های بدن نظیر کلیه‌ها گردد. همچنین سیر دارای خواص آنتی اکسیدانی می‌باشد که از سلول‌ها در برابر آسیب‌های اکسایشی محافظت می‌کند، این امر مانع از لخته شدن خون و نتیجتاً پیشگیری از ابتلا به سکته‌ی مغزی و حملات قلبی خواهد شد و سطح چربی‌ها را در خون تعدیل می‌بخشد.

همچنین این گیاه توانایی کشتن و از میان بردن انواع سلول‌های سرطانی را دارد. مطالعات متعدد نشان‌دهنده‌ی مزیت‌های سیر در برابر دو نوع از شایع‌ترین سرطان‌های رایج در میان بانوان، یعنی سرطان دهانه‌ی رحم و پستان می‌باشد. همین‌طور می‌تواند در برابر سرطان کبد که از کشنده‌ترین انواع سرطان‌ها به شمار می‌آید نیز، مفید و موثر باشد. مطالعات نشان داده که این گیاه می‌تواند در راه مقابله با سایر انواع سرطان‌ها نظیر سرطان‌های کلون، خون، پوست و پانکراس مثمر ثمر و موثر باشد.

با وجود این تفاسیر، هنوز هم تحقیقات بسیار زیادی در ارتباط با اثرات و خواص بسیار زیاد این گیاه شگفت انگیز در حال انجام است که ما را با فواید بیشتری از سیر آشنا خواهد کرد.

منبع: تبیان