اصطلاحی داریم در اقتصاد به اسم آربیتراژ که به معنی بهره گرفتن از تفاوت قیمت بین دو یا چند بازار برای کسب سود است و در شرایط کنونی اقتصادی این فرصت های آربیتراژی در اکثر بازارهای کشور (خودرو، فولاد و ...) به کام دلالان است و ثروت های بادآورده را نصیب ایشان می کند. اما غافلیم از اینکه یک آربتراژ جغرافیایی (جئو آربیتراژ) در حوزه نیروی انسانی متخصص و کارآمد کشور بوجود آمده است.
اساتید دانشگاه و پزشکان متخصص زیادی را دیده ام که در این روزها فکر مهاجرت در سر دارند. کاهش ارزش پول ملی شرایطی را بوجود آورده است که اگر یک استاد دانشگاه ایرانی با کف درآمد 1500 یورو در یکی از کشورهای اروپایی دوره پسا دکتری را بگذراند می تواند 500 یورو پس انداز داشته باشد که معادل ارزش حقوق ماهیانه او در ایران است و این یعنی یک فرصت آربیتراژ جغرافیایی برای کشورهای دیگر! (البته این وضعیت برای مشاغل دیگر هم بوجود آمده است، مثلا امروز کارگر عراقی سه برابر کارگر ایرانی حقوق می گیرد!)
به گفته یک دانشمند اقتصادی، پول فقط وسیله ای برای مبادله نیست، بلکه معیاری است که بر اساس آن، جامعه کار ما و در نتیجه خود ما را ارزشگذاری می کند، اگر پول به کلی بی ارزش شود کل دولت و کل جامعه و تمامی معیارها هم بی ارزش می شوند. این خطر بزرگیست که باید مورد توجه کسانی که با بی تدبیری خود ارزش پول ملی را کاهش داده اند قرار گیرد.
* مدرس دانشگاه آزاد
