وقتی علی اکبر ولایتی به روسیه سفر کرد، میشد حدس زد که این استراتژیک ترین سفر یک مقام ایران در فاز منطقه ای است، سفری که از توافقات آن داده هایی کلی بیرون داده شده و همین کلی گویی های ایران و روسیه کارشناسان را به حدس و گمان سوق داده. اما واقعا در روسیه چه گذشت؟ شاید مرور اظهار نظرها ما را به نتیجه ای برساند.

سخنگوی وزارت خارجه (بهرام قاسمی) درباره این سفر به ایرنا گفته بود: آن گونه که گفته شده رایزنی ولایتی طیف گسترده‌ای از مسائل را در برمی‌گیرد، مسائلی همچون روابط دوجانبه در مسائل نفت و انرژی، تاسیس راکتورهایی برای تامین برق و آب شیرین در جنوب کشور، راه آهن، قراردادهای جدید نفت در برابر کالا، برجام، سوریه و مسائل دیگر منطقه‌ای.

اگر چه قاسمی از در همکاری به سفر ولایتی نگاه می کرد، اما انتشار جزئیاتی نظیر روابط نفتی 50 میلیاردی میان ایران و روسیه دوباره گمانه زنی ها را فعال کرد، ولایتی تایید کرده بود که قرار است روابط نفتی ایران و روسیه تا سقف ۵۰ میلیارد دلار ادامه پیدا کند.

واکنش روسیه به اظهارات ولایتی درباره قرارداد نفتی

آن طرف وزیر انرژی روسیه هم اعلام کرد که کشورش قرارداد دریافت نفت در برابر کالا با ایران را بررسی می‌کند.

دمیتری پسکوف، سخنگوی ریاست جمهوری روسیه هم در واکنش به اظهارات علی اکبر ولایتی،  مبنی بر آمادگی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه برای سرمایه گذاری در ایران در زمینه انرژی با کلی گویی و ابهام پاسخ داد: نمی توانم این مساله را تایید کنم و نمی‌توانم به جزئیات بیشتری در این رابطه بپردازم.

پس از اظهارات پسکوف، ولایتی در گفتگو با «بخش خبری 21 شبکه اول سیما» درباره نتایج سفرش به مسکو گفت: خواب آشفته آمریکایی‌ها با مخالفت ایران و روسیه و سه کشور حوزه دریای خزر تعبیر نمی‌شود.

ولایتی: خواب آشفته آمریکایی‌ها تعبیر نمی‌شود

روزنامه شرق (به قلم نرسی قربان، تحلیلگر و کارشناس بازار انرژی) نوشت: سؤالات بي‌جواب زيادي دراين‌باره این توافق وجود دارد.

روزنامه جمهوری اسلامی هم مثل شرق با انتقاد از ابهام در موفقیت سفر ولایتی به روسیه نوشت: آقای ولایتی، از توافق با روسیه در مورد سرمایه‌گذاری 50 میلیارد دلاری روس‌ها در ایران خبر داد، خبری که موجب تعجب ناظران سیاسی و اقتصادی شد و نهایتا هم روس‌ها ضمن تکذیب چنین توافقی از برنامه نفت در برابر کالا سخن گفتند!

«ج.ا»: سفر اخیر ولایتی نشانه موفقیت بود؟

روزنامه کیهان اما پشت ولایتی درآمد و نوشت: سفر «فرستاده ویژه» رهبر معظم انقلاب اسلامی به مسکو بعد از شکست مذاکرات دوماهه ایران و اروپا بیانگر آن است که برخلاف تصور پیشین اروپایی‌ها، ایران نه تنها در بن‌بست قرار ندارد بلکه گزینه‌ای مهم‌تر از اروپا نیز در دسترس دارد.

محمدباقر نوبخت در موضعی شبیه به قاسمی نشست و در پاسخ به سوال خبرنگار «مهر» پیرامون این سفر گفت: روس ها آمادگی سرمایه گذاری عظیمی در طرح های زیربنایی ما دارند.

نمایندگان مجلس هم هر کدام بسته به گرایشات حزبی در این باره اظهار نظر کردند؛ فیروزآبادی (نائیب رئیس کمیسیون امنیت ملی) به «ایلنا» گفت: طرح موضوع نفت در برابر کالا یادآور وضعیت عراق در زمانی است که سال‌ها تحت فصل هفت منشور سازمان ملل بوده است اما ایران در وضعیت عراق قرار ندارد که بخواهیم بگویم نفت را در برابر غذا می‌دهیم.

یک نماینده: عراق نیستیم که جای نفت، غذا بگیریم

محمدرضا بادامچی، نماینده مردم تهران در مجلس هم در توییتر نوشت: آقای ولایتی در حالی با افتخار از توافق پنجاه میلیاردی با روسیه خبر می‌دهد که روس‌ها صراحتا اعلام می‌کنند در برابر خرید نفت، می‌توانند کالای روسی و غذا به ایران بدهند. تلخ‌تر از این اظهارات، بی‌اعتنایی دلواپسان به این توافق حیرت‌انگیز است.

مسعود پزشکیان در گفتگو با خبرگزاری «خانه ملت» گفت: تصور نمی کنم که ایران با روسیه درباره تبادل نفت در برابر غذا توافقی کرده و اقدامی انجام دهد.

تکذیب تبادل نفت در برابر غذا میان ایران و روسیه

حسن بیگی (عضو کمیسیون امنیت ملی) هم «مهر»گفت: بنا به درخواست آقای روحانی، رهبر انقلاب اجازه دادند که آقای ولایتی به کمک دولت بیاید. و در واقع اقای ولایتی ماموریتی از جانب رئیس جمهور را انجام داده است.

آن چه که از مجموع اظهار نظرها بر می آید شاید این باشد که هنوز به اندازه کافی درباره این سفر شفاف سازی نشده و همین فضای مبهم، شاید بازار برخی اظهار نظرهای تنش زا را فراهم کرده است، هر چه که باشد علی اکبر ولایتی مرد کارکشته دیپلماسی است و جامعه ی ایرانی او را کاربلد می داند و اما همین جامعه خیلی نگاه مثبتی به رفتارهای دیپلماتیک روسیه ندارد.