اجزای غیرسازه‌ای ساختمان (مانند دیوارهای خارجی و داخلی) باید در برابر نیروهای جانبی به خوبی مهار شوند. روش‌های مهار لرزه‌ای این اجزا باید دارای ویژگی‌های به خصوصی باشند. دیوارهای بلوکی به مانند یک دال دوطرفه در توزیع نیروهای وارده عمل می‌کنند. در هنگام اعمال نیروهای جانبی بر اثر زلزله یا باد، دیوار تحت ممان خمشی در هر دو راستای افقی و قائم قرار می‌گیرد. با توجه به این که مقاومت دیوار غیرمسلح در راستای افقی بسیار ناچیز است، تسلیح دیوار در راستای افقی امری ضروریست. یکی از روش‌های مسلح کردن دیوار در راستای افقی، استفاده از میلگرد بستر است.

میلگرد بستر چیست و استفاده از آن چه مزایایی دارد؟

برای پاسخ به این سوال که میلگرد بستر چیست؟ می‌توانیم به تعریف مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان ایران رجوع کنیم. طبق این تعریف، میلگرد بستر شامل یک جفت مفتول طولی تغییرشکل یافته است که مفتول‌های عرضی به صورت نردبانی یا خرپایی به آن جوش داده شده و در ابعاد مناسب برای قرارگیری در درزهای ملات بین ردیف‌های واحدهای بنایی (دیوار آجری، بلوکی و...) نصب می‌شود.

در واقع میلگرد بستر یا Bed Joint Reinforcement یک المان تسلیح‌کننده و تقویت‌کننده دیوارهای بلوکی است. میلگرد بستر به صورت تارهای مقاوم کششی، داخل ملات و در بین رج‌های دیوار با فواصل مشخص قرار می‌گیرد. میلگرد بستر معمولاً از میلگرد با قطر 4 میلی‌متر ساخته شده و در ملات دیوارچینی دفن می‌شود. وظیفه میلگرد بستر، مسلح کردن مصالح ترد و شکننده بنایی و یا به عبارتی افزایش مقاومت خمشی صفحه دیوار است.

(میلگرد بستر چیست)

نحوه اجرای میلگرد بستر و مهم‌ترین نکات اجرایی آن

اجرای میلگرد بستر پیچیدگی چندانی نداشته و برای اکیپ‌های اجرایی کار سختی محسوب نمی‌شود. با این حال اجرای صحیح و دقیق میلگرد بستر برای عملکرد مناسب آن حائز اهمیت است. مراحل و نحوه اجرای میلگرد بستر به طور خلاصه در زیر آمده است:

• در ابتدا قبل از این که دیوارچینی انجام شود، تراز قرارگیری میلگردهای بستر روی ستون مشخص شده و یک گیره به کمک پیچ و رولپلاک به ستون متصل می‌شود. در ساختمان‌های اسکلت فولادی و یا در محل وادارهای میانی می‌توان گیره را به کمک جوشکاری روی ستون یا وادار نصب کرد. معمولاً هر 40 سانتی‌متر (دو رج دیوار بلوکی) یک ردیف میلگرد بستر اجرا می‌گردد. با این حال بسته به نقش دیوار در سازه و میزان بار وارد بر آن، این عدد می‌تواند متفاوت باشد.
• پس از نصب گیره‌ها، قلاب (شاخک) داخل سوراخ لوبیایی شکل گیره قرار می‌گیرد.
• با شروع دیوارچینی، زمانی که رج دیوار به تراز گیره‌ها می‌رسد، میلگرد بستر روی رج دیوار قرار می‌گیرد. توجه شود که میلگرد بستر باید با قلاب (شاخک) همپوشانی داشته باشد. همچنین میلگرد بستر باید به صورت کامل در ملات دیوار مدفون شود تا دچار هوازدگی در طول زمان نشود.

(نحوه اجرای میلگرد بستر)

معرفی وال پست و مهم ترین کاربرد آن در ساختمان سازی

وال‌پست (WallPost) همانگونه که از نامش پیداست، به معنی نگهدارنده (Post) دیوار (Wall) در برابر نیروهای وارد به دیوار است. در واقع، وال‌پست یکی از راهکارهای مرسوم و سنتی در صنعت ساخت و ساز ایران برای مهار لرزه‌ای دیوارهای غیرسازه‌ای در برابر نیروهای جانبی زلزله است. زمانی که نسبت یک بعد دیوار در مقایسه با بعد دیگر آن (نسبت طول به ارتفاع دیوار) به طور قابل توجهی زیاد شود یا به اصطلاح دیوار طولانی شود، رفتار دیوار به سمت دال یک‌طرفه سوق پیدا کرده و سهم راستای افقی در تحمل نیروهای وارد بر دیوار ناچیز می‌گردد و خمش دیوار فقط در راستای قائم آن وارد می‌شود. در صورتی که نیروی وارد بر دیوار از مقاومت خمشی آن در راستای قائم بیشتر باشد باید عکس‌العمل دیوار را در دو راستای افقی و قائم توزیع کرد. وال‌پست با کوتاه کردن طول آزاد دیوار و کنترل نسبت طول به ارتفاع دیوار موجب توزیع عکس‌العمل دیوار در هر دو راستا می‌شود تا قسمتی از بارهای عمود بر صفحه دیوار که در راستای قائم وارد می‌شدند، در راستای افقی توزیع شوند.

اصلی‌ترین تفاوت وال پست و میلگرد بستر چیست؟

مهم‌ترین تفاوت وال پست و میلگرد بستر در نوع عملکرد و وظیفه آن‌ها است. وظیفه اصلی وال‌پست مرسوم، محدود کردن طول آزاد دیوار و انتقال بارهای توزیع شده در راستای افقی به تیرها است. زمانی که نیروی وارد بر دیوار از مقاومت خمشی آن در راستای قائم بیشتر باشد، وال‌پست بخشی از نیروهای قائم را در راستای افقی توزیع می‌کند. وظیفه میلگرد بستر اما تسلیح و تقویت دیوار در راستای افقی بوده و برای افزایش مقاومت خمشی و کششی دیوار به کار گرفته می‌شود.

میلگرد بستر مشابه با یک تیر بتنی با ضخامت کم عمل می‌کند که به عنوان یک المان افقی، مقاومت خمشی دیوار را در برابر ممان‌های عمود بر صفحه دیوار بالا برده و مانع تخریب دیوار می‌شود. در واقع، وال‌پست و میلگرد بستر در مهار لرزه‌ای دیوارها مکمل یکدیگرند. وال‌پست بخشی از ممان‌های راستای قائم دیوار را در راستای افقی توزیع می‌کند. از آن جا که دیوار به تنهایی مقاومتی در راستای افقی ندارد، میلگرد بستر باعث افزایش مقاومت دیوار در این راستا می‌گردد.

(تفاوت وال پست و میلگرد بستر)

وال مش چیست؟ (جدیدترین جایگزین وال پست و میلگرد بستر)

همانطور که اشاره کردیم، استفاده از وال‌پست و میلگرد بستر دو راهکاری هستند که برای مهار دیوار در برابر نیروهای خارجی مورد استفاده قرار گرفته و به عنوان دو المان مکمل عمل می‌کنند. اجرای هر دو روش باعث ایجاد اخلال در فرایند دیوارچینی شده، زمان زیادی را به پروژه تحمیل می‌کند و علاوه بر آن، به دلیل مصرف بالای مقاطع فولادی، اجرای میلگرد بستر و وال‌پست هزینه قابل توجهی دارد. به همین دلایل است که صنعت ساختمان به سمت انتخاب یک راهکار جایگزین حرکت کرده و استفاده از فناوری‌های نوین و روش‌های ساخت جدید در این زمینه روز به روز در حال گسترش است.

از جمله روش‌های جایگزینی که در این زمینه معرفی شده، استفاده از ملات سیمانی تسلیح شده با الیاف است. این فناوری به عنوان راهکار نوین مهار لرزه‌ای دیوارها و جایگزین وال پست و میلگرد بستر در پیوست ششم استاندارد 2800 نیز معرفی شده و در ایران تحت نام تجاری وال‌مش شناخته می‌شود.

شاید برای شما هم سوال شود که مزایای وال مش چیست؟ در واقع در روش نوین وال مش، دیوارچینی به صورت متداول، بدون نیاز به وال‌پست و میلگرد بستر و بدون محدودیت در طول و ارتفاع دیوار انجام می‌شود. سپس نوارهای استاندارد وال‌مش (مش فایبرگلاس) به صورت قائم روی دیوار قرار گرفته و یک لایه پلاستر ویژه وال‌مش (گچی یا سیمانی) روی آن‌ها اجرا می‌گردد. کامپوزیت حاصل بدون آن که وزن قابل توجهی به سازه تحمیل نماید، دیوارها را تقویت و در برابر نیروهای جانبی مهار می‌کند. مهار دیوار با استفاده از وال‌مش در مقایسه با سایر روش‌های سنتی، هزینه و زمان اجرای کمتری داشته و از کیفیت بالاتری برخوردار است. همچنین به راحتی توسط یک اکیپ اجرایی نیمه‌ماهر قابل اجراست.

استفاده از راهکارهای نوین به جای روش‌های سنتی

همگام شدن با پیشرفت تکنولوژی برای صنعت ساختمان امری ضروری است. فناوری‌های نوین همواره وارد این صنعت می‌شوند و به دلیل برتری‌هایی که نسبت به راهکارهای سنتی دارند، آن‌ها را کنار می‌زنند. امروزه وال‌مش به عنوان راهکار نوین مهار لرزه‌ای دیوارها، جایگزین روش‌های سنتی شده و در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی در مناطق مختلف کشور استفاده می‌شود.

شرکت وال‌مش با تولید محصولات این کامپوزیت مطابق استانداردهای معتبر داخلی و بین‌المللی و طراحی نقشه جانمایی وال‌مش بر اساس ضوابط فنی آیین‌نامه‌ای، آماده خدمت به مجریان و کارفرمایان پروژه‌های ساختمانی در راستای بکارگیری این فناوری نوین است. جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد وال‌مش، اطلاع از نحوه خرید آن و یا مشاوره رایگان با مهندسین شرکت وال‌مش، به وب‌سایت این شرکت مراجعه نمایید.