باشگاه خبرنگاران جوان نوشت: پهپادها یا پرنده های بدون سرنشین تجهیزاتی هستند که در سال های اخیر بسیار مورد استفاده قرار می گیرند. پهپادها به علت داشتن مزیت های فراوان نسبت به سایر پرنده های بزرگ و پهن پیکر در همه کشورهای جهان استفاده می شوند و کشورمان نیز یکی از بزرگترین تولید کنندگان و کاربران انواع پهپادها در دنیاست. پهپادهایی که ایران آن ها را طراحی کرده و ساخته به قدری پیشرفته هستند که پس از رونمایی و معرفی آن ها، کشورهای بسیاری متقاضی خرید آن ها بوده و هستند.

صنعت پهپادی ایران از کجا آغاز به کار کرد؟

ایران اسلامی با پیروزی انقلاب اسلامی و آغاز جنگ تحمیلی علیه مرز‌های کشورمان وارد یک نبرد ناخواسته با ارتش بعث و استکبار جهانی شد. ایران از ابتدای آغاز جنگ تحمیلی تحت شدیدترین تحریم‌ها قرار گرفت و معروف است که نتوانست حتی یک محموله سیم خاردار را وارد کشور کند.

در این شرایط ایران از تامین قطعات یدکی مورد نیاز خود در همه عرصه‌ها به خصوص عرصه هوایی ناتوان بود، چراکه عمر قطعات مورد استفاده در جنگنده‌ها پس از طی مقدار ساعت معین به پایان می‌رسید و ایران قادر به تهیه انواع جدید آن‌ها نبود. تامین قطعات هواپیما‌ها و جنگنده‌ها بسیار برای ایران حیاتی بود چراکه نیروهای کشورمان علاوه بر استفاده دفاعی و نابودکردن نیرو‌های دشمن، عملیات‌های شناسایی را از طریق هواپیما‌های RF۴ انجام می‌دادند و مواضع دشمن را با آن‌ها شناسایی می‌کردند.

اما مشکل فقط عدم تامین قطعات نبود، بلکه پدافند دشمن بعثی نیز با قدرت بسیار بالا هواپیما‌ها و جنگنده‌های کشورمان را مورد هدف قرار می‌داد و مانع از اجرای موفق عملیات‌ها و ماموریت‌های خلبانان ایرانی می‌شد. به همین دلایل متخصصان و رزمندگان ایرانی در اواسط جنگ تحمیلی به سراغ ایده استفاده از هواپیما‌های کوچک و کنترلی رفتند که کمتر شناسایی می‌شدند.

نخستین تجربه ایران در حوزه ساخت هواپیما‌های کوچک نظامی رسیدن به پهپاد تلاش بود که در دو نسل و توسط متخصصان دانشگاهی کشورمان ساخته شد. تجربه بعدی که بسیار نیز معروف شد و حتی با نام آن یک فیلم سینمایی هم تولید شد مهاجر نام داشت. با موفقیت در ساخت و آزمایش پهپاد مهاجر مسئولان دفاعی کشورمان بر آن شدند تا این صنعت را ادامه دهند تا امروز که انواع پهپاد‌ها با کاربری‌های مختلف را در اختیار داریم. مشهورترین پهپاد‌های ایرانی سیمرغ، مهاجر، ابابیل، شاهد ۱۲۱، شاهد ۱۲۹ و ... نام دارند.

آیا پهپادهای ایرانی مجوز صادرات به خارج از کشور را دارند؟

چندی پیش و در ۲۷ مهرماه بود که تحریم تسلیحاتی علیه ایران به پایان رسید و کشورمان از این به بعد قادر است تا انواع تجهیزات و تسلیحات مورد نیاز خود را وارد کند و تسلیحات بومی خود را نیز به کشور‌های همسایه خود و همچنین سایر دوستانش صادر کند و از این راه درآمد ارزی نیز داشته باشد. صنایع دفاعی ایران اسلامی از سال‌های قبل تحت تحریم‌های تسلیحاتی قرار دارند و با تمرکز بر خودکفایی توانسته اند تا نیاز‌های دفاعی ایران را بدون نیاز به تسلیحات خارجی به صورت کاملا بومی تامین کنند. جنگنده ها، تانک ها، نفربرها، اسلحه‌های انفرادی، ناوشکن ها، سامانه‌های پدافندی، انواع رادار‌ها و پهپاد‌ها تنها بخشی از توان بومی ایران برای ساخت تجهیزات و تسلیحات مورد نیاز است که پهپاد‌ها یکی از محصولات شاخص صنایع دفاعی هستند که با رفع تحریم‌های تسلیحاتی امکان صادرات آن‌ها به کشور‌های مختلف فراهم شده است.

کدام پهپادهای ایرانی در فهرست صادرات قرار دارند؟

در میان طیف گسترده پهپادهای تولیدی ایران چند پهپاد شاخص به چشم می آیند که قابلیت صادرات به کشورهای مختلف را دارند. یکی از این پهپادهای خانواده مهاجر هستند که در شش نوع طراحی و ساخته شده و برای کاربری های مختلفی استفاده می شود که یکی از آن ها اجرای عملیات های شناسایی و بمباران اهداف مشخص شده است. پیشرفته ترین نوع پهپادهای مهاجر، پهپاد مهاجر شش است که در ارتش جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی استفاده می شوند. 

پهپاد مهاجر ۶

طول بال ها: ۵/۵ متر 

سطح مقطع: ۱۰ متر

حداکثر ظرفیت حمل تسلیحات: در حدود ۴۰ کیلوگرم

مداومت پروازی: ۱۲ ساعت

برد پرواز: ۲۰۰ کیلومتر

حداکثر ارتفاع:  ۱۸ هزار پا

حداکثر سرعت: ۲۰۰ کیلومتر در ساعت

انواع تسلیحات: موشک‌های هدایت لیزری، بمب‌های هدایت‌شونده و سقوط آزاد

پهپاد شاهد ۱۲۹

طول: ۸ متر

نوع موتور: پشیرانه پیشرفته چهار سیلندر پیستونی با نام روتاکس ۹۱۴

شعاع عملیاتی: ۱ هزار و ۷۰۰ کیلومتر

سقف پروازی: ۲۵ هزار پا

حداکثر ظرفیت حمل تسلیحات: ۴۰۰ کیلوگرم

انواع تسلیحات: ۴ موشک هوشمند سدید

مداومت پروازی: یک شبانه روز

ویژگی خاص: قابلیت نشستن در تمام فرودگاه‌ها 

دوربین نظارتی: عقاب ۶ ساخت صاایران

پهپاد صاعقه ۱۹۱

حداکثر سرعت: ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت

شعاع عملیاتی: ۴۵۰ کیلومتر

مداومت پرواز: بیش از ۴  ساعت

سقف پرواز: ۴۰ هزارپا

قابلیت حمل  محموله: ۵۰ کیلوگرم

تسلیحات: ۲ بمب هوشمند سدید ۳۴۵

پهپاد شاهد ۱۲۱

مداومت پروازی: ۱۰ ساعت

شعاع عملیاتی: ۷۰۰ کیلومتر

بیشترین سرعت: ۱۸۰ کیلومتر بر ساعت

قابلیت حمل  محموله: ۳۰ کیلوگرم

پهپاد دریاپایه سیمرغ

طول: ۸ متر

فاصله دو سر بال: ۱۶ متر

برد عملیاتی: ۱ هزار و ۵۰۰ متر

سقف پروازی: ۲۴ هزار پا

مدوامت پروازی: ۲۴ ساعت

وظیفه: اجرای عملیات‌های گشت، شناسایی، پایش و عملیات رزمی

ویژگی خاص: قابلیت نشستن در تمام فرودگاه‌ها 

انواع تسلیحات: ۴ موشک هوشمند سدید

پهپاد یسیر

طول: ۱ متر

فاصله دو سر بال: ۳ متر

وزن: ۲۰ کیلوگرم

مداومت پروازی: ۱۰ ساعت

سقف پرواز: ۱۵ هزار پا

برد پرواز: ۲۰۰ کیلومتر

ویژگی خاص: پهپاد انتحاری

پهپاد کرار

طول :۳/۷۵ متر

دهانه بال: ۳/۱ متر

ارتفاع: ۱/۵ متر

نوع موتور: موتور جت ایرانی طلوع ۴

سرعت: ۹۰۰ کیلومتر بر ساعت

سقف پرواز: ۱۲ هزار متر 

حداکثر ظرفیت حمل تسلیحات: ۲۵۰ کیلوگرم

انواع تسلیحات: بمب‌های ۲۵۰ و ۵۰۰ پوندی و موشک ضد کشتی کوثر

پهپاد ابابیل ۳

بیشینه سرعت: ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت

مداومت پروازی: ۴ ساعت

برد: ۱۰۰ کیلومتر

سقف پرواز:  ۵ هزار متر

ویژگی خاص: عکس‌برداری و فیلم‌برداری در شب و روز

پهپاد فطرس

طول بال‌ها: ۱۶ متر

مداومت پرواز: ۳۰ ساعت

برد عملیاتی: ۲ هزار کیلومتر و برد عبوری: ۴ هزار کیلومتر

سرعت: ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت

انواع تسلیحات: انواع موشک‎های هوا به زمین، کروز و راکت

حجم مخزن سوخت: ۴۵۰ کیلوگرم

توانایی‌های خاص: توانایی فیلمبرداری و عکسبرداری هوایی و ارسال تصاویر به صورت زنده، توانایی برنامه‎ریزی رفت و برگشت، استفاده از  خلبان خودکار و ارسال دائم اطلاعات پروازی

پهپاد صادق

سقف پرواز: ۱۵هزار پا

سرعت: ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت

وزن: ۲۴۲ کیلوگرم

مداومت پروازی: ۶ ساعت

شعاع عملیاتی: ۲۰۰ کیلومتر

انواع تسلیحات: موشک‌های هدایت لیزری، بمب‌های هدایت‌شونده و سقوط آزاد