تداوم چسبیدگی نرخ بین‌بانکی به سقف؛ زنگ هشدار برای بازار پول

  4040916003

نرخ بازار بین‌بانکی طی چند هفته اخیر به‌طور مستمر در سقف تعیین‌شده باقی مانده و نشانی از عقب‌نشینی ندارد. یعنی فشار نقدینگی در شبکه بانکی بالاست و سیاست‌گذار پولی فعلاً اجازه تعدیل نرخ را نمی‌دهد.

تداوم چسبیدگی نرخ بین‌بانکی به سقف؛ زنگ هشدار برای بازار پول

به گزارش فارس؛ نرخ بازار بین‌بانکی از اوایل مرداد تا آخر آبان و اوایل آذر ۱۴۰۴ عملاً در یک محدوده ثابت مانده است:
از ۲۳.۹۵٪ تا ۲۴.۰۰٪، بدون حتی یک کاهش پایدار یا بازگشت محسوس نرخ گذاری شده است. 
در حالی که نرخ سپرده‌گذاری و اعتبارگیری قاعده‌مند نیز ثابت مانده‌اند (۱۷٪ و ۲۴٪).
این یعنی نرخ بازار نه تنها نوسان ندارد، بلکه به سقف تعیین‌شده (۲۴٪) چسبیده و درجا می‌زند.
این رفتار در بازار بین‌بانکی معمولاً زمانی دیده می‌شود که بانک‌ها با کمبود نقدینگی مواجه‌اند, تزریق منابع از سوی بانک مرکزی محدود شده است  و تقاضا برای منابع کوتاه‌مدت (ریپو و اضافه‌برداشت) بالا رفته است.
چرا «چسبندگی به سقف» مهم است؟
وقتی نرخ بین‌بانکی به سقف نزدیک می‌شود یا می‌چسبد، چند پیام اصلی دارد:
الف) تنش نقدینگی در سیستم بانکی
بانک‌ها منابع آزاد کمی دارند و برای تأمین نیاز روزانه به بازار بین‌بانکی هجوم می‌برند. هرچه رقابت بیشتر باشد، نرخ بالا می‌ماند.
ب) سیاست انقباضی بانک مرکزی**
بانک مرکزی نمی‌خواهد نرخ پایین بیاید؛ یعنی:
۱ـ کنترل تورم اولویت است
۲ـ تزریق منابع کنترل‌شده ادامه دارد
۳ـ احتمالاً سیاستگذار می‌خواهد روند انقباضی ادامه یابد تا رشد نقدینگی مهار شود
ج) افزایش هزینه تأمین مالی در اقتصاد
نرخ بین‌بانکی سقف سود تسهیلات بانکی نیست، اما بر هزینه نهایی بانک‌ها تاثیر دارد. اگر این نرخ بالا بماند:
۱ـ وام‌دهی سخت‌تر و گران‌تر می‌شود
۲ـ شرکت‌ها هزینه مالی بالاتری می‌پردازند
۳ـ رکود اعتباری احتمالاً تشدید می‌شود.
آیا این رفتار چند هفته‌ای طبیعی است؟
معمولاً نرخ بین‌بانکی نوسان هفتگی دارد، اما طبق امار رسمی منتشر شده، ۱۴ هفته متوالی نرخ تقریباً روی سقف ثابت مانده و هیچ علامتی از بازگشت به محدوده ۲۳٪ دیده نمی‌شود.
روند نشان می‌دهد بازار در «وضعیت فشار مداوم» است، نه شوک مقطعی.
این نوع ثبات، ثبات مثبت نیست؛ بلکه ثبات ناشی از قفل‌شدگ است.
پیامدهای ادامه این وضعیت
اگر نرخ همچنان روی ۲۴٪ بماند:
۱) فشار بر بانک‌های کوچک بیشتر می‌شود
بانک‌هایی که ذخایر کمتری دارند، مجبور می‌شوند با نرخ‌های بالاتر پول تأمین کنند.
۲) احتمال افزایش اضافه‌برداشت بالا می‌رود
این موضوع زیان بانک‌ها و هزینه جریمه را بیشتر می‌کند.
۳) در بازار اوراق، نرخ‌های بازده ثابت می‌ماند یا بالاتر می‌رود
چون سرمایه‌گذاران برای پرریسک‌بودن بازار پول، بازده بالاتری مطالبه می‌کنند.
۴) سیگنال انقباض به بازار ارز و دارایی‌ها
نرخ‌های بالا معمولاً رشد بازارهای سفته‌بازی را کند می‌کند—البته اگر نقدینگی واقعاً مهار شده باشد.
نقش سیاستگذار: چرا نرخ پایین نمی‌آید؟
دلایل احتمالی این موضوع عبارتند از:
بانک مرکزی قصد دارد تورم را با فشار بر شبکه بانکی کنترل کند
کسری نقدینگی فصلی (پاییز و آستانه زمستان) شدت گرفته
تقاضای بانک‌ها برای بازخرید و ریپو بالاست
سیاست پولی هنوز در فاز انقباضی است.
در چنین شرایطی، بانک مرکزی حتی اگر بخواهد نرخ را پایین بیاورد، ممکن است ظرفیت تزریق به‌اندازه کافی نداشته باشد.
بانک مرکزی تمالی به کاهش نرخ ندارد
رامین فرهادی، کارشناس اقتصای در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس گفت: واقعیت این است که چسبیدن نرخ به سقف معمولاً نشانه «نقص در گردش نقدینگی» و «تنش در لایه میانی شبکه بانکی» است. اگر بانک‌ها منابع کافی داشته باشند، نرخ بین‌بانکی بالا نمی‌ماند. 
این کارشناس اقتصادی ادامه داد؛ ما وقتی چندین هفته پشت سر هم نرخ دقیقاً در سقف می‌چسبد، به این معناست که تقاضا برای نقدینگی از سوی بانک‌ها بسیار بالاست و عرضه بانک مرکزی یا محدود است یا مشروط.
وی افزود: یعنی این عدد ۲۴ درصد با ظاهری ثابت، در عمل نشانه یک عدم تعادل است، نه ثبات.
فرهادی تاکید کرد: وقتی نرخ در سقف می‌ماند، معنی‌اش این است که بانک مرکزی تمایلی به تزریق گسترده منابع ندارد. این یعنی سیاستگذار هنوز در فاز انقباضی است و قصد دارد سرعت خلق نقدینگی را کاهش دهد.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: اگر بانک مرکزی بخواهد نرخ بین‌بانکی را پایین بیاورد، کافی است تزریق ریپو را افزایش دهد یا عملیات بازار باز را گسترده‌تر کند. وقتی این اتفاق نمی‌افتد، پیام واضح است: اولویت کنترل تورم، نه حمایت از بانک‌ها.
وی ادامه داد: اما نکته مهم این است که این سیاست انقباضی اگر طولانی شود، خودش به تعمیق مشکلات شبکه بانکی منجر می‌شود.
نشانه استرس در بازار پول
فرهادی افزود: نرخ بین‌بانکی پایه‌ای‌ترین نرخ در اقتصاد است. اگر این نرخ برای مدت طولانی بالا بماند: هزینه تأمین مالی بانک‌ها بالا می‌رود و بانک‌ها وام را گران‌تر می‌دهند و سختگیرتر می‌شوند. اعتباردهی کاهش پیدا می‌کند و شرکت‌های کوچک و متوسط اولین قربانی هستند؛ چون دسترسی به تسهیلات دشوارتر می‌شود. بازار اوراق تحت فشار می‌رود؛ وقتی بانک‌ها با کمبود نقدینگی مواجه‌اند، خرید اوراق دولتی کاهش می‌یابد و بازدهی اوراق بالا می‌ماند. اثر تأخیری بر تورم؛ در کوتاه‌مدت، فشار انقباضی ممکن است تورم را کمی کنترل کند، اما اگر رکود اعتباری طولانی شود، می‌تواند به افت تولید و بعداً تورم رکودی منجر شود.
وی تاکید کرد: خلاصه کنم، چسبیدن نرخ بین‌بانکی به سقف، نشانه‌ای از استرس در بازار پول است، نه یک وضعیت پایدار.
فشار پنهان بر بانک‌ها
داده‌ها نشان می‌دهد نرخ بین‌بانکی در بالاترین سطح مجاز خود قفل شده و هفته‌هاست تغییر اساسی نکرده است.
این نشانه روشنی از فشار نقدینگی در بانک‌ها، تداوم سیاست انقباضی و افزایش هزینه تأمین مالی در اقتصاد است.
در واقع، آرامش نموداری نرخ بین‌بانکی به معنای آرامش بازار نیست؛ بلکه نشانه‌ای از فشار پنهان و تنش نقدینگی در سیستم بانکی است.
با دنبال‌کردن صفحه اقتصادی خبرگزاری فارس در جریان آخرین تحولات اقتصادی ایران و جهان قرار بگیرید

دیدگاه کاربران


نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.

yektanetتریبون

آخرین عناوین