جشن هالووین به زبانی انگلیسی Halloween بازمانده‌ای از مراسم باستانی حدود ۲۰۰۰ سال پیش است، اما هنوز جایگاه ویژه‌‌ای در بین مردم دارد. دوستداران هالووین هر سال بی‌صبرانه منتظر روز ۳۱ اکتبر (۹ آبان) هستند تا این روز را جشن بگیرند. حتما تصویر کدو تنبل‌های چشم و دهن‌دار را در شبکه‌های مجازی و اینترنت دیده‌اید.

 

جشن هالووین چه روزی است؟

جشن هالووین آغاز الهالوتاید «Allhallowtide» است، یک مراسم سه‌ روزه مسیحی که به یاد مردگان و به نکوداشت یاد درگذشتگان اختصاص داشته و هم‌زمان با هالووین (۳۱ اکتبر و در تقویم شمسی ۹ آبان) آغاز می‌شود و به دنبال آن روز همه مقدسین (۱ نوامبر) و روز همه درگذشتگان (۲ نوامبر) قرار دارد.

 

تاریخچه هالووین و دلیل جشن گرفتن آن

همان‌طور که اشاره شد هالووین بیش از هزار سال است که جشن گرفته می‌شود. ریشه‌های هالووین به جشنواره باستانی سلتیک اسکاتلند به نام سامهین (Samhain) برمی‌گردد که در تاریخ ۱ نوامبر در تقویم‌های معاصر برگزار می‌شد. مردم بر این باور بودند که در این روز، ارواح مردگان به خانه‌های خود بازمی‌گردند، بنابراین با پوشیدن لباس‌های خاص و روشن کردن آتش‌های بزرگ، تلاش می‌کردند تا ارواح را دور نگه دارند. به این ترتیب، موضوعات متداول هالووین مانند جادوگران، ارواح و جن‌ها با این جشن مرتبط شدند.

هنگامی که رومیان در قرن اول میلادی سرزمین سلت‌ها را فتح کردند، جشن‌های خاص خود به نام «فراالیا» (به یاد درگذشتگان) و «پومونا» (الهه برداشت محصول) را به مراسم سنتی منطقه اضافه کردند. در قرن هفتم پس از میلاد، پاپ بونیفاس چهارم روز همه مقدسین (All Saints) را، که در ابتدا در ۱۳ می برگزار می‌شد، پایه‌گذاری کرد.

با گسترش مسیحیت در اروپا، کلیسا سعی کرد تا جشن های باستانی مانند سمین را با باورهای خود ترکیب کند. به همین دلیل، در قرن هشتم، پاپ گریگوری سوم اول نوامبر را به عنوان روز بزرگداشت تمام قدیسان اعلام کرد و شب قبل از آن به عنوان “شب مقدس” یا همان “هالووین” معروف شد. اینجا بود که هالووین امروزی به تدریج شکل گرفت.

چرا مردم در هالووین لباس ‌های مبدل می ‌پوشند؟

در گذشته، مردم معتقد بودند که ارواح در هالووین به جهان زندگان می‌ آیند و لباس‌ های مبدل می‌ پوشیدند تا از ارواح مخفی بمانند و از آزار آن‌ ها جلوگیری کنند.

 

کدوهای هالووین

یکی از معروف ترین نمادهای هالووین، کدوهای توخالی است که چهره های ترسناک بر آن ها تراشیده می شود و درون آن ها شمع قرار می گیرد. اما داستان پشت این کدوهای هالووین چیست؟ این نماد به افسانه “جک فانوسی” (Jack O’Lantern) برمی گردد. جک، شخصیتی فریبکار و زیرک بود که حتی شیطان را هم بازی داد. اما پس از مرگ، جک نه به بهشت راه یافت و نه به جهنم. او مجبور شد با فانوسی در دست، برای همیشه در دنیای تاریکی سرگردان بماند. به همین دلیل، این فانوس ها به نمادی از ارواح سرگردان تبدیل شدند.

داستان دیگری درباره جک

گفته شده جک اولانترن مردی ایرلندی بود که در نیمه‌های شب در جنگلی تاریک گذر می‌کرد. او شاهزاده‌ی تاریکی (شیطان) را در راه دید و با حک کردن صلیبی به پوست درخت، او را اسیر کرد. شیطان با جک عهد کرد که در صورتی که آزاد شود هیچ وقت او را وارد جهنم نکند. شیطان آزاد شد اما جک به رفتارهای ناپسند خود ادامه داد و هنگام مرگ به دلیل رفتارهای زشتش از ورود به بهشت محروم شد. جک تصمیم گرفت به سراغ دوست شیطان خود یعنی شاهزاده‌ تاریکی برود. شیطان بر سر قول خودش بود و او را وارد جهنم نکرد و تکه ذغال سنگی برای او پرتاب کرد.

جک، تکه ذغال سنگ را داخل شلغمی گذاشت که مانند فانوس در شب‌های تاریک راه او را روشن کند. در واقع، مردم ایرلند ابتدا از شلغم‌های حک شده که مانند فانوس روشن بودند، استفاده می‌کردند. بعدها با طراحی مدرن، کدوهای تنبل با تزئینات چشمگیر در آمریکا رایج شدند.

Trick or Treat یا شوخی یا شیرینی

یکی از محبوب ترین سنت های هالووین، مراسم Trick or Treat است که در آن کودکان با لباس‌های خاص و گاه ترسناک به خانه های محله می روند و با زدن در خانه ها از صاحب خانه ها درخواست شیرینی می کنند. به این کار قاشق زنی هم گفته می‌شود. اما ریشه اصلی این رسم هالووین چیست؟ این رسم ریشه در آیین های قدیمی دارد که در آن مردم غذا و نوشیدنی را برای ارواح مردگان در مراسم سمین ارائه می کردند تا آنان را راضی نگه دارند.

همچنین، در قرون وسطی، کودکان و حتی بزرگسالان در ” شب مقدس” به در خانه ها می رفتند و از مردم “کیک های روح” می خواستند. این کیک ها به عنوان هدیه ای برای دعا خواندن برای ارواح مردگان بود. این سنت در نهایت به شکل امروزی خود یعنی مراسم “Trick or Treat” تبدیل شد. امروزه، این رسم بیشتر یک تفریح شاد و سرگرم کننده برای کودکان است و با باورهای گذشته کمتر ارتباط دارد.

 

باورها و رسم و رسوم هالووین

• در دهه ۱۹۵۰، هالووین به‌طور عمده به جشنی کودکانه تبدیل شد و از خیابان‌ها به خانه‌ها و مدارس انتقال یافت. این تغییرات سبب شد که خانواده‌ها به طور گروهی هالووین را جشن بگیرند و قاشق‌زنی را به عنوان یکی از بخش‌های اصلی آن حفظ کنند.

• آداب و رسومی مانند پیش‌بینی آینده و فالگیری در هالووین وجود داشته‌اند که به‌ویژه در میان جوانان برای پیش‌بینی ازدواج و آینده محبوب بوده‌اند.

• در شب هالووین کودکان با پوشیدن لباس‌های ترسناک به منزل همسایگان می‌روند و به آن‌ها می‌گویند «چیزی بده تا کاریت نداشته باشم». به این کار آن‌ها «Trick or Treat» گفته می‌شود که تقریبا معادل قاشق‌زنی در سنت ایرانی است.

• باورهای خرافی متعددی نیز در هالووین وجود دارند، از جمله دوری از گربه‌های سیاه که به خاطر باورهای جادویی قدیمی درباره این حیوانات به وجود آمده‌اند.

• فیلم‌های ترسناک و ژانر وحشت با محوریت هالووین نیز محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند و به جزئی از فرهنگ این جشن تبدیل شده‌اند. در کنار فیلم‌های ترسناک، کارتون‌ها و فیلم‌های خانوادگی مثل «هالووین چارلی براون» و «شب قبل از کریسمس» نیز در بین کودکان و خانواده‌ها محبوبیت دارند.

 

هالووین در ایالات متحده

در ایالات متحده، جشن هالووین معمولاً با قاشق‌زنی به همراه لباس‌های خاص، تماشای فیلم‌های ترسناک و برگزاری مهمانی‌های دوستانه همراه است. این زمان فرصتی برای افراد در تمامی سنین است تا لباس‌های عجیب و خاص بپوشند و فصل ترسناک را جشن بگیرند.

 

هالووین در مکزیک

در مکزیک و برخی از مناطق آمریکای لاتین، مراسم روز مردگان (Día de Muertos) به مدت چند روز جشن گرفته می‌شود. این مراسم شامل برپایی محراب‌های مذهبی است که با نذورات و یادبودهای افرادی که از دنیا رفته‌اند، تزئین می‌شود. این جشن به احترام مردگان برگزار می‌شود و شهرها با تزیینات رنگارنگ و غذاها و نوشیدنی‌های مخصوص این تعطیلات پر می‌شود.

 

هالووین در آلمان

در آلمان، هالووین به عنوان یک سنت نسبتاً جدید شناخته می‌شود که از دهه ۱۹۹۰ و به دلیل تجاری‌سازی و تأثیر فرهنگ آمریکایی به طور سالانه جشن گرفته می‌شود. این جشن کمتر از دو هفته قبل از روز سنت مارتینز (St. Martin's Day) برگزار می‌شود، روزی که کودکان آلمانی به دنبال آب‌نبات می‌روند و در خیابان‌ها آواز می‌خوانند. بنابراین، هالووین بیشتر به عنوان یک فعالیت سرگرم‌کننده برای بزرگسالان و برگزاری مهمانی‌های ویژه تلقی می‌شود تا یک تعطیلات مخصوص کودکان.