در روزهای اخیر شاهد انتشار گزارش ها و تحلیل های مختلفی در مورد وضعیت نگرانکننده سدهای کشورمان بوده ایم. بر اساس گزارش های رسمی، 89 درصد سد لتیان، 94 درصد سد امیرکبیر، 99 درصد سد لار، 89 درصد سد زاینده رود، و 90 درصد سد دوستی و طرق، خالی هستند. البته که اخبار نگرانکننده ای نیز در مورد وضعیت سد کرج و خالی شدن آن از منابع آب به گوش می رسد. موضوعی که به تایید مدیر دفتر مطالعات پایه شرکت آب منطقه ای البرز(رجحان سزاوار) نیز رسیده و وی تاکید کرده تنها هشت درصد از سد کرج پُر است.
البته در ماه های اخیر در چندین نوبت، بسیاری از صاحب نظران و کارشناسان نیز نسبت به اوج گیری بحران کم آبی در کشور هشدار داده بودند و تاکید داشتند که تداوم روندهای جاری سبب خواهد شد تا ایران در تابستان، وضعیت نه چندان مساعدی داشته باشد. برخی حتی از احتمال جیرهبندی آب نیز سخن می گویند. با این همه، در رابطه با تشدید بحران کم آبی و وضعیت جاری سدهای کشورمان، توجه به 3 نکته مهم به نظر می رسد.
اولا، هنوز آنطور که باید و شاید شاهد یک پیوست رسانه ای و فرهنگی قوی با محوریت تشریح بحران کمآبی برای مردم کشورمان نیستیم. در واقع، هنوز اصلِ بحران و ابعاد مختلف آن به خوبی برای افکار عمومی در کشورمان توضیح داده نشده و حالتی ملموس به خود نگرفته است.
اساسا یکی از نقطه ضعف های اصلی کشورمان در حوزه حکمرانی بخش های مختلف نیز همین است که وضعیت آنطور که باید و شاید، به ویژه در حوزه های حساس برای مردم توضیح داده نمی شود(با رعایت خط قرمزهای منطقی) و شاهد نوعی شکاف میان ادراکات و اولویت های مردم و نظام حکمرانی در این حوزه ها هستیم. روند و رویکردی که سال هاست به آن اشاره می شود و تاکید می گردد که باید اصلاح شود با این حال، هنوز با شرایط مطلوب در این رابطه فاصله داریم.
نکته دوم اینکه وضعیت نه چندان مساعد فعلی کشورمان در حوزه آبی، تا حد زیادی برونداد سالها انباشت مسائل و چالش های آبی و موکول کردن آن ها به فرداهای موهوم است. در حقیقت، عدم رسیدگی به موقع به مشکلات مطرح در حوزه آب ایران سبب شده تا آن ها در وضعیت فعلی، ماهیت به شدت بحرانی به خود بگیرند و شرایط سختی را در آینده برای کشورمان نوید دهند.
و در نهایت سوم اینکه سال هاست که بسیاری از صاحب نظران حوزه آب تاکید دارند که پدیده آب نباید به یک موضوع امنیتی در ایران تبدیل شود. در واقع، تا جای ممکن باید با تدبیر و استفاده از رویکردهای علمی و حسابشده، این حوزه را به نحوی حکمرانی و مدیریت کرد که از دل آن چالش های امنیتی برای کشورمان ایجاد نشود. با این حال، این مساله در سال های گذشته مورد غفلت قرار گرفته و گویی از نگاه برخی مسوولان، تهدیدات سخت ماهیت به مراتب جدی تری در قیاس با تهدیدات نرم دارند. تهدیداتی که(تهدیدات نرم) پله پله می توانند تبعات به مراتب وخیمتری در قیاس با تهدیدات سخت پیدا کنند. از این رو، نیاز است که نخبگان سیاسی و حکمرانی در کشورمان نیز نوعِ نگرش خود را به بحران آب تغییر دهند و از دریچه ای جدید به آن بنگرند.
