کانال تلگرامی شامات نوشت: القاعده، داعش، جبهه النصره و بیشتر گروههای رادیکال معاصر در جهان عرب خروجی جریان سلفیه جهادی بودهاند. اینک که محمد الجولانی رئیس سابق جبهة النصره(شاخه القاعده در سوریه) به قدرت رسیده است؛ پرسشِ پربسامدی شکل گرفته که آیا تغییر و تحول جولانی از یک سلفی جهادی -که سالها در عراق و سوریه در صفوف القاعده جنگیده- به یک سیاستمدار مدنی، ظاهری یا بنیادین است.
تجربه سلفیه جهادی نشان میدهد که پروژههای تجدیدنظر و بازنگری (المراجعات) در اندیشه و عمل این جریان سرِ دراز دارد.«السید امام شریف» مشهور به دکتر فضل که کتاب«العمدة فی إعداد العدة» او در بین اعضای القاعده کتاب مرجع محسوب میشد؛با نوشتن «ترشید العمل الجهادی» به نقد القاعده و ایدههای سلفیه جهادی پرداخت.
این تحول و تغییر با «ابوحفص الموریتانی»نفر سوم القاعده و «محمد الفزازی» مغربی از جمله بزرگترین ایدئولوگ های سلفیه جهادی ادامه یافت. تالیف«مراجعات لا تراجعات» طارق الزمر از رهبران جماعت اسلامی مصر که به اتهام دست داشتن در ترور سادات سه دهه زندانی بود؛ همه نمونههایی از تغییر کنش افراط گرایانه به عمل دعوی و بعضاً سیاسی در این جریان است. این تبار، به راحتی امکان تئوریک برای کنشهای امروزین جولانی را فرآهم میکند.
