دولت، در بازه‌های زمانی مختلف سیاست‌های حمایتی گوناگونی را برای طیف گسترده‌ای از شهروندان پیاده می‌کند که سهام عدالت، یکی از مهم‌ترین آن‌ها به حساب می‌رود. دولت‌ نهم اولین دولتی بود که طرح سهام عدالت را اجرا کرد. این طرح در سال‌هایی که از اجرای آن می‌گذرد، دستخوش تغییراتی شد و تعدادی از مشمولان سهام عدالت در این سال‌ها فوت کردند. در ادامه این مطلب به جزئیات اختصاص و انتقال سهام عدالت متوفیان به وراث می‌پردازیم.

چگونه سهام عدالت متوفیان را استعلام کنیم؟

از دولت نهم یعنی سال ۱۳۸۴ تا امروز، طیف گسترده‌ای از اقشار مختلف جامعه مشمول طرح سهام عدالت شده‌اند. در همین راستا، بیش از ۳ میلیون نفر از این افراد، در این سال‌ها فوت شده‌اند. وضعیت سهام عدالت بسیاری از مشمولان این طرح که در طی این سال‌ها فوت شده‌اند، بلاتکلیف مانده است. سازمان بورس و اوراق بهادار، مدتی است تدابیری برای تقسیم این سبد دارایی، میان وارثان سهام عدالت اندیشیده است. این سازمان با استفاده از ظرفیت‌های بازار سرمایه‌ و تعدادی از کارگزاران منتخب خود، شرایطی برای انتقال سهام متوفیان به وارثان آن‌ها را فراهم کرده است.

برای تعیین تکلیف این سهام و اختصاص آن‌ها به وراث، باید ابتدا استعلامی از وضعیت دارایی متوفی دریافت کرد. این کار با مراجعه به سامانه استعلام سهام عدالت به آدرس www.sahamedalat.ir ممکن شده است. پس از مراجعه به این سامانه و با وارد کردن کد ملی متوفی می‌توانید از جزئیات اختصاص سهام عدالت، دارایی‌ها و میزان آن را مشاهده کنید. البته توجه داشته باشید برای ورود به این سامانه، علاوه بر کد ملی متوفی لازم است به شماره تلفن همراه او هم دسترسی داشته باشید.

پس از این بررسی، ۲ حالت ممکن است رخ دهد:

1. حالت اول زمانی است که متوفی در زمان حیات خود مشمول دریافت سهام عدالت نشده باشد. در این حالت، وارثان او لازم نیست اقدام دیگری کنند.

2. حالت دوم زمانی است که متوفی در زمان حیات خود مشمول دریافت سهام عدالت شده باشد. در این حالت، یکی از وارثان او می‌تواند به نمایندگی از بقیه، برای فرایندهای تقسیم و انتقال سهام عدالت اقدام کند. این سهام پس از تکمیل فرایندها به کد بورسی وارثان اختصاص می‌یابد.
   توجه داشته باشید که ارزش سهام عدالت هر فرد با توجه به نوع سبد دارایی او، متفاوت است. این مبلغ با نوسانات روز بازار سرمایه هم تغییر می‌کند.

مراحل انتقال سهام عدالت به وارثان

اگر سامانه سهام عدالت را با کد ملی متوفی و شماره تماس او بررسی کردید و سبد دارایی و میزان آن را مشاهده کردید، با تکمیل چند مرحله می‌توانید فرایند انتقال سهام به وارثان متوفی را تکمیل کنید.

ابتدا لازم است، به درگاه یکپارچه ذی‌نفعان بازار سرمایه به آدرس www.ddn.csdiran.ir مراجعه کنید. پس از ورود به این سامانه، به بخش «استعلام نوبت پرونده قهری» مراجعه کنید و زمان تشکیل پرونده مربوط به متوفی را بررسی کنید.

پس از آن، در صورت تایید زمان تشکیل پرونده مذکور، می‌توانید فهرستی از کارگزاران منتخب سازمان بورس و اوراق بهادار را مشاهده کنید که وظیفه دارند فرایند انتقال سهام را تکمیل کنند.

سپس یکی از وارثان به نمایندگی از همه آن‌ها می‌تواند با در دست داشتن اسناد و مدارک اعلام‌شده، به یکی از شعب کارگزاری منتخب به صورت حضوری مراجعه کند. شما می‌توانید برای تکمیل این فرایند به همه شعب کارگزاری آگاه در سراسر کشور، مراجعه کنید.

برای انتقال سهام عدالت متوفی به وارثان او، به چه مدارکی نیاز داریم؟

همان طور که اشاره کردیم، انتقال سهام عدالت متوفی به کد بورسی وارثان او به صورت حضوری در شعب کارگزاران منتخب سازمان بورس و اوراق بهادار انجام می‌شود. این فرایند نیاز به ارائه مدارکی از سمت وارثان دارد که شامل موارد زیر است:

• مدارک شناسایی متوفی شامل تصویر کارت ملی و صفحه اول شناسنامه او

• مدارک شناسایی وارثان ذکرشده در گواهی انحصار وراثت شامل اصل یا تصویر کارت ملی و صفحه اول شناسنامه همه آن‌ها

• گواهی انحصار وراثت (اصل یا تصویر آن)

• اصل یا تصویر وصیت‌نامه رسمی متوفی (وصیت‌نامه رسمی متوفی در گواهی انحصار وراثت هم ذکر می‌شود)

• با توجه به قوانین وضع شده برای انتقال مالکیت سهام عدالت متوفیان به وارثان آن‌ها، اگر تاریخ فوت متوفی بعد از ۱/۵/۱۳۹۹ باشد، لازم است وارثان مبلغ مالیات بر ارث مربوط به سهام عدالت را هم پرداخت کنند و گواهی آن را ارائه دهند.

نکته: توجه داشته باشید، اگر تاریخ فوت متوفی قبل از ۱/۵/۱۳۹۹ باشد، برای انتقال سهام عدالت او به وارثان نیازی به ارائه مدرک پرداخت مالیات بر ارث نیست.

کلام آخر

سهام عدالت یکی از طرح‌های حمایتی دولت است که فرایند اجرای آن از دولت نهم آغاز شد. در طی این سال‌ها بسیاری از مشمولان سهام عدالت فوت کرده‌اند و وضعیت سبد دارایی آن‌ها، تعیین تکلیف نشده است. به تازگی سازمان بورس و اوراق بهادار زمینه‌ای برای انتقال مالکیت این سهام به وارثان فراهم کرده است. شما می‌توانید با در دست داشتن مدارک مورد نیاز به یکی از شعب کارگزاری آگاه در سراسر کشور مراجعه کنید و سهام عدالت متوفی خود را به کد بورسی وارثان او منتقل کنید.

خبرنگار: سعید کردوانی