گروه تعاملی الف - سید ابوالفضل هاشمی:

آمریکا طرح ایجاد گذرگاه اقتصادی بین هند و خاورمیانه و اروپا برای انتقال کالا و محصولات را که موجب کاهش 40 درصدی زمان انتقال کالا از هند به اروپا خواهد شد، در حاشیه اجلاس سران گروه بیست در دهلی نو اعلام کرد. صرفنظر از بُعد فنی این پروژه، اهداف سیاسی نهفته در پشت آن قابل پنهان کردن نیست؛ این پروژه تا حد زیادی با راهبرد آمریکا برای مقابله با نفوذ چین در منطقه همخوانی دارد و می توان آن را پاسخ راهبردی آمریکا به بازی ژئوپلتیکی چین توصیف کرد.

اما این پروژه خطرات متعددی دیگری هم برای منطقه شرق دارد چراکه نه تنها موجب تغییر مهندسی تولید در سطح جهان خواهد شد بلکه تحولاتی در خاورمیانه ایجاد خواهد کرد و نیروها و توازن های موجود در منطقه را تغییر خواهد داد و حتی بر اهداف و باورهای موجود تأثیر خواهد گذاشت. طبق این طرح، رژیم اشغالگر صهیونیستی به زور در مرکز تحولات سیاسی و اقتصادی منطقه گنجانده خواهد شد و به نیرویی تأثیرگذار تبدیل خواهد شد چراکه بندر "حیفا" کانون مهم این پروژه خواهد بود. در نتیجه رژیم اشغالگر اسرائیل به علت برتری فناوری خود، جایگاه ممتازی در فهرست کشورهای تأثیرگذار در منطقه به دست خواهد آورد که به زیان طرف های تأثیرگذار عربی خواهد بود؛ با عملی شدن این پروژه، ارتباط کشورهای عربی با قضیه فلسطین به کلی قطع، و موضوع فلسطین به موضوع داخلی رژیم اشغالگر قدس تبدیل خواهد شد و کشورهای عربی هم برای حفظ منافع خود با این رژیم غاصب، در آن موضوع دخالت نخواهند کرد.

خطر دیگر اجرای پروژه گذرگاه هند- اروپا، تضعیف نقش لجستیکی مصر به علت کاهش اهمیت کانال سوئز است؛ قطع یقین به اندازه کالایی که از این گذرگاه منتقل خواهد شد، از مقدار کالایی که از کانال سوئز عبور می کند، کاسته خواهد شد که به منزله کاهش درآمد ارزی مصر است. این درآمد برای مصر که هم اکنون با مشکل تورم بالا و کمبود درآمد ارزی دست و پنجه نرم می کند، اهمیت زیادی دارد.

ترکیه نیز از اجرای پروژه گذرگاه هند- اروپا متضرر می‌شود چرا که موقعیت ژئوپلتیک ترکیه را به عنوان تنها پل ارتباطی آسیا و اروپا تضعیف می‌کند، به همین علت است که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه تاکید کرد هیچ گذرگاهی بدون ترکیه وجود نخواهد داشت. شاید یکی از علل ناخرسندی ترکیه این است که پروژه چینی جاده و کمربند که ترکیه آخرین ایستگاه آن است، با توجه به کاهش اشتیاق اروپایی‌ها به پیوستن به آن، با موانع متعددی مواجه شده است. همچنین روسیه نیز از طرح خود برای تبدیل ترکیه به مرکز توزیع گاز به اروپا صرفنظر کرد و موجب کاهش اهمیت جایگاه ژئوپلتیک ترکیه شد.

این مسائل ممکن است موجب تشکیل ائتلاف آسیب دیدگان از این پروژه در منطقه شود، این پروژه به منافع مصر، ترکیه، ایران، روسیه و چین آسیب می رساند و ممکن است این کشورها را با هدف تاثیرگذاری بر توازنات در منطقه، دور هم جمع کند که نتیجه‌ آن افزایش میزان تنش در منطقه خواهد بود که هم اکنون نیز مملو از اختلافات و میدان مناقشه بین ابرقدرت‌هاست. همچنین با اجرای پروژه گذرگاه هند- اروپا، فلسطین قربانی منافع طرف های حاضر در این پروژه خواهد شد و نیروهای ملی فلسطینی را به فکر آزمودن راهکارهای جدید برای مقابله با این تحول خطرناک خواهد انداخت.