به گزارش میراث الف، در چهل و پنجمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو که در ریاض عربستان در حال برگزاری است، امروز، یکشنبه ۲۶ شهریورماه ۱۴۰۲، پرونده «کاروانسراهای ایران» تأیید شد و به ثبت رسید.

بدین ترتیب، «کاروانسراهای ایران» بیست و هفتمین اثر تاریخی و طبیعی ایران در فهرست جهانی یونسکو است.

یک روز بیادماندنی 

دکتر علی دارابی قایم مقام میراث فرهنگی که در این اجلاس حضور داشت نوشت : امروز یکشنبه ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ برابر با ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۳ میلادی برای هیأت ایرانی در سالن اجلاس هتل الفیصلیه روز تاریخی و به یاد ماندنی بود. آن موقع که رئیس سعودی جلسه ثبت جهانی ۵۴ کاروانسرای ایرانی را اعلام کرد . دقایقی که همه حاضران به افتخار ایران و ایرانی، تمدن، فرهنگ و داشته های آن دست میزدند و تشویق می کردند. 

این موفقیت بزرگ را به مردم با فرهنگ، متمدن و غیرتمند ایران عزیز تبریک و شادباش می گویم و از همه مدیران، کارشناسان و همکاران ارجمندم در سراسر کشور که در تهیه و تدوین این پرونده بزرگ ایفای نقش کردند صمیمانه قدردانی می نمایم.

ثبت جهانی ۵۴ کاروانسرای ایرانی با قدمتی از دوران باستان تا قاجاریه، بیانگر هنر معماری و فرهنگی نیاکان ما بوده است. چرا که کاروانسراها مهم ترین بستر برای ارتقاء گفت و گو، تعامل مسافران، اقوام، ادیان و ملل مختلف در ادوار تاریخی است. 

کاروانسراها بستری برای توسعه و دانش بشری به عنوان مکانی برای زیست افراد مختلف، بازرگانان، تجار، مسافران، زائران خانه خدا و عتبات در زمانه ای که مسیرهای مواصلاتی و رفت و آمدها بس دشوار و سخت بوده است. این کاروانسراها در سرما و گرمان جان بخش و پناهگاه مردم بوده است که نشانه ای برجسته از تاریخی باشکوه تمدن و معماری ایرانی را روایت می کند. 

۵۴ کاروانسرای ثبت شده در ۲۴ استان کشور پراکنده اند. در ایران بیش از ۱۰۰۰ (هزار) کاروانسرا وجود دادر که ۷۰۰ مورد آن ثبت ملی شده است. اسامی ۵۴ کاروانسرا به تفکیک استانها در ادامه آمده است. 
با ثبت این تعداد آثار میراث فرهنگی ملموس ایران به ۲۷ عدد افزایش یافت.

اسامی کاروانسراها

در این پرونده، 54 کاروانسرای ایران ثبت شده‌اند که عبارتند از: دیر گچین (قم)، نوشیروان(اصفهان)، پرند یا قلعه سنگی (تهران)، رباط شرف (خراسان رضوی)، سنگی انجیره (یزد)، جمال‌آباد (آذربایجان شرقی)، عباس آباد تایباد (خراسان رضوی)، فخر داوود (خراسان رضوی)، شیخعلی خان (اصفهان)، مرنجاب (اصفهان)، امین‌آباد (اصفهان)، گبرآباد (کاشان)، مهیار (اصفهان)، گز (اصفهان)، کوهپایه (اصفهان)، مزینان (خراسان رضوی)، ایزدخواست (فارس)، فخرآباد (خراسان رضوی)، سرایان (خراسان جنوبی)، قصر بهرام (سمنان)، آهوان (سمنان)، میامی (سمنان)، عباس آباد (سمنان)، میاندشت (سمنان)، زین الدین (یزد)، میبد(یزد)، فرسفج(فارس)، خواجه نظر(آذربایجان غربی)، دهدشت (کهگیلویه و بویراحمد)، بیستون (کرمانشاه)، گنجعلی،خان (کرمان)، گویجه بل (آذربایجان شرقی)، خوی (آذربایجان غربی)، صائین (اردبیل)، تی تی (گیلان)، باغ شیخ (مرکزی)، زعفرانیه (خراسان رضوی)، مهر (خراسان رضوی)، ینگه امام (البرز)، بستک (هرمزگان)، برازجان (بوشهر)، خرانق (یزد)، آجری انجیره (یزد)، افضل (خوزستان)، نیستانک (اصفهان)، چاه کوران (کرمان)، چمشک (لرستان)، رشتی(یزد)، تاج آباد (همدان)، ده محمد (خراسان جنوبی)، خان (آذربایجان غربی)، چهل پایه (خراسان جنوبی)، سعدالسلطنه (قزوین) و رباط قلی (خراسان شمالی) است.

در این جلسه، رسول وطن‌دوست به نمایندگی از هیأت اعزامی ایران گزارشی از پرونده کاروانسراهای ایران ارائه کرد.

او سخنان خود را با شعری از مولانا به پایان رساند: کرده منزل شب به یک کاروانسرا / اهل شرق و اهل غرب و ماورامانده در کاروانسرا خرد و شگرف / روزها با هم ز سرما و ز برف