با رسیدن به میانههای فصل تابستان، بسیاری از محصلان و خانوادههای آنها به فکر انتخاب مدرسهی سال آینده خود یا فرزندشان میافتند. در کشور ما مانند بسیاری از کشورهای دیگر مدارس، به دو دستهی دولتی و غیرانتفاعی یا آزاد تقسیم میشوند. فرق اساسی این دو را همهی ما میدانیم که همان لزوم پرداخت شهریه در مدارس غیرانتفاعی و تحصیل رایگان در مدارس دولتی است. اما غیرازاین، آیا این دو نوع مدرسه، تفاوتهای دیگری هم دارند؟ پاسخ به این سوال قطعا بله است. در این مقاله، مهمترین تفاوتهای مدارس دولتی و آزاد را بررسی میکنیم و با بهترین دبیرستان پسرانه تهران و دخترانه تهران آشنا میشوید با ما همراه شده و مدرسه سال آیندهی خود را آگاهانهتر انتخاب کنید.
تفاوت کیفیت و کمیت امکانات در مدارس غیرانتفاعی و دولتی
بودجهی مدارس دولتی توسط دولت تامین میشود. بودجهای حداقلی که باید تمامی مدارس دولتی کشور را پوشش دهد. طبیعتا امکانات این مدارس نیز متناسب با همین بودجه، محدود و حداقلی است. این تفاوت، فقط مربوط به امکانات رفاهی و فوقبرنامه نمیشود؛ بلکه شرایط ضروری تحصیل را نیز در بر میگیرد. بهعنوان مثال در مدارس غیرانتفاعی، کیفیت میز و صندلیها بهتر است. ظاهر مدرسه تمیزتر بهنظر میرسد. بهجای تختهسیاه عمدتا از وایتبرد یا نمایشگرهای دیجیتال استفاده میشود. امکانات گرمایشی و سرمایشی آنها نیز بیشتر و مدرنتر بوده و تجهیزات امنیتی بهتری در مدرسه فراهم میشود.
از تجهیزات مربوط به کلاسها که بگذریم، در مدارس غیرانتفاعی، امکانات ورزشی بهتر و بیشتری هم فراهم میشود. درحالیکه در مدارس دولتی اغلب به زمینهای آسفالت، توپ، دروازهها و تورهای حداقلی و قدیمی بسنده میشود، مدارس غیرانتفاعی، عمدتا سالنهای ورزش اختصاصی دارند. محیطهایی که از آنها مراقبت شده و مرتبا تحت تعمیر قرار میگیرند.
در درجهی بعدی باید به تفاوت امکانات کمکآموزشی در مدارس دولتی و غیرانتفاعی اشاره کنیم. بهخصوص برای دروسی مانند شیمی، فیزیک، علوم، جغرافی و دروس عملی، مدرسان به امکانات آزمایشگاهی و ابزارآلات کمکآموزشی نیاز دارند. مدارس غیرانتفاعی طبیعتا بودجهی بیشتری برای فراهمآوری این امکانات دارند. هرچند که در مدارس دولتی نیز بهصورت حداقلی و در حد کفایت، این موارد فراهم میشوند. همچنین مدارس غیرانتفاعی اغلب کتابخانهها و سالنهای مطالعه پیشرفتهتری دارند.
در نهایت نیز باید به تفاوت امکانات رفاهی در هریک از مدارس دولتی و غیرانتفاعی ایران اشاره کنیم. بهعنوان مثال در مدارس مجتمع علامه طباطبایی تهران دانشآموزان تجهیزات بیشتری برای گرمکردن غذا، نگهداری از وسایل یا استراحت در اختیار دارند. علاوه بر این، امکانات تغذیهای این مدارس نیز بیشتر است.
تفاوت تعداد دانشآموزان در مدارس غیرانتفاعی و دولتی
درحالیکه در مدارس دولتی ممکن است تا چهل دانشآموز را نیز در یک کلاس ببینیم، تعداد دانشآموزان کلاسهای مدارس غیرانتفاعی بهندرت از ۲۰ نفر تجاوز میکند. این موضوع چند دلیل اصلی دارد که مهمترین آنها، تعهد این مدارس به رعایت نسبت مشخصی از دانشآموزان به فضای کلاس، امکانات آموزشی و نیز مدرس است. به همین دلیل آنها بهطورکلی دانشآموزان کمتری دارند، فضای آنها نیز اغلب کوچکتر از مدارس دولتی است؛ چراکه باید هزینههای قابلتوجهی برای اجارهی فضا بپردازند. بااینحال سرانهی فضای هر دانشآموز در آنها معمولا بیشتر از دانشآموزان مدارس دولتی است.
تفاوت برنامه آموزشی مدارس دولتی و غیرانتفاعی
برنامه آموزشی رسمی هر دو مدرسهی دولتی و غیرانتفاعی یکسان و مطابق دروسی است که از سوی وزارت آموزش و پرورش برای هر پایه تعیین میشود. در هر دو مدرسه، عناوین و منابع اصلی دروس یکسان هستند. آزمونهای سراسری نیز برای دانشآموزان هر دو از نظر زمان و مفاد امتحانی، مشابه است.
بااینحال، فارغ از این برنامهی آموزشی اولیه، در مدارس غیرانتفاعی توجه بسیار بیشتری به کلاسهای فوق برنامه و تقویتی میشود. بهعنوان مثال در دبیرستان پسرانه میرداماد مجتمع علامه طباطبایی، پس از پایان ساعات رسمی آموزش، کلاسهایی مانند زبانهای خارجی، انواع مهارتها یا کلاسهای جبرانی، تقویتی و آمادهسازی برای آزمونها و کنکور برگزار میشوند. همانطورکه گفتیم این مدارس از امکانات کافی برای میزبانی دانشآموزان در ساعات اضافه برخوردار هستند.
تفاوت مدرسان مدارس دولتی غیرانتفاعی و دولتی
یکی از مهمترین موارد تفاوت مدارس دولتی و غیرانتفاعی، دانش و تجربهی مدرسان آنهاست. طبیعتا دانشآموزان و والدینی که برای تحصیل خود یا فرزندشان هزینه پرداخت کردهاند، انتظار دارند که مدرسه، از حضور بهترین مدرسان بهره ببرد. این در حالی است که در مدارس دولتی، خانوادهها نمیتوانند هیچ دخالتی در انتخاب مدرسان داشته باشند. به همین دلیل در این مدارس با نسبت بیشتری شاهد حضور معلمهای جوان، کمتجربه و حتی ضمن خدمت هستیم. مدارس غیرانتفاعی در بسیاری موارد از حضور مدرسان باسابقه و بازنشستهای بهره میبرند که در سطح استانی یا حتی کشوری، مشهور هستند.
نحوه مدیریت مدرسه در مدارس دولتی و غیرانتفاعی
نحوهی مدیریت مدارس دولتی و غیرانتفاعی تفاوتهای اساسی با هم دارند. مدارس غیرانتفاعی عمدتا توسط هیئت امنا یا موسسین اداره میشوند که مدیر مدرسه را نیز آنها تعیین میکنند. اما مدیر مدارس دولتی، توسط ادارهی آموزش و پرورش هر منطقه تعیین میشود. مدیران مدارس غیرانتفاعی، اغلب رابطهی صمیمانهتری با دانشآموزان خود و خانوادههایشان داشته و از شیوههای مدیریتی نوینتری استفاده میکنند. شیوههایی که در آنها دانشآموزان نیز در اداره، نگهداری و پیشبرد اهداف مدرسه سهیم هستند.
تفاوت فرهنگی مدارس دولتی و غیرانتفاعی
جو و فرهنگ غالب بر مدارس غیرانتفاعی غالبا مثبتتر و سازندهتر است. در این مدارس، آرامش بیشتری برقرار است و تخلفات بهمراتب کمتری رخ میدهد. به همین دلیل، خانوادهها با اطمینان بیشتری میتوانند فرزند خود را برای بیشتر اوقات روز، روانهی مدرسه کنند. این موضوع ناشی از چند عامل زیر است:
-
رابطهی مستقیم سطح توان مالی و فرهنگ (این اصل البته بهطور نسبی و نه برای همهی افراد صادق است).
-
گزینشهایی که مدارس غیرانتفاعی برای ثبت نام دانشآموزان در نظر میگیرند.
-
تعداد دانشآموزان کمتر که سبب سهولت مدیریت میشود.
-
این واقعیت که خانوادهها و دانشآموزان مدارس غیرانتفاعی، بهطور نسبی، اهمیت بیشتری به تحصیل خود یا فرزندشان میدهند.
سخن آخر درباره مدارس غیرانتفاعی و دولتی
مواردی که در این مقاله بررسی کردیم، نسبی بوده و ممکن است شامل استثنا هم بشوند. بااینحال بهطورکلی، کیفیت آموزش در مدارس غیرانتفاعی نسبت به دولتی قطعا بالاتر است. به همین دلیل هم دانشآموزان این مدارس، عموما از نظر تحصیلی موفقتر عمل میکنند. اما قطعا نمیتوان تنها مدرسه، امکانات و سطح کیفی مدرسان آن را دلیل موفقیت یک دانشآموز دانست. وضعیت خانوادگی و فرهنگی، میزان علاقه، تعهد، استعدادها و پشتکار نیز در این موثر هستند.
به شما پیشنهاد میکنیم اگر به دنبال بهترین مدارس تهران هستید حتما به سایت مجتمع فرهنگی آموزشی علامه طباطبایی سر بزنید و از امکانات این مدارس مطلع شوید.
