معاون میراث فرهنگی و قائم مقام وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در پنجمین نشست شورای حکام مرکز مطالعات پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی که دوشنبه پنجم تیرماه در تهران برگزار شد، با اکثریت آرا به‌عنوان رییس شورای حکام مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی به مدت سه سال انتخاب شد.
همچنین آتوسا مومنی به‌عنوان رئیس مرکز میراث ناملموس تهران به مدت چهار سال منصوب شد. او پیش‌تر نیز این مسؤولیت را به عهده داشت. مومنی در این نشست گفت: امیدواریم در مسیر حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس کشورهای عضو، وفاق اجتماعی ملتها رقم بخورد.
شورای حکام مرکز مطالعات پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی در حال حاضر ۱۱ عضو دارد که شامل کشورهای سوریه، قرقیزستان، ارمنستان، تاجیکستان، اندونزی، هند، لبنان، ترکیه، افغانستان، قزاقستان و ایران است.
مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی تحت نظارت یونسکو (مرکز میراث ناملموس تهران)، در ۱۰ نوامبر ۲۰۱۲ به صورت رسمی افتتاح شده است.
قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت: جمهوری اسلامی ایران از سال ۲۰۰۶ میلادی به کنوانسیون پاسداری از میراث ناملموس پیوسته است و یکی از فعالترین کشورهای جهان در اجرای این کنوانسیون به شمار می‌رود.
بر اساس این گزارش دکتر علی دارابی در این نشست گفت:با سلام و احترامی به قامت فرهنگ، ژرفترین خوشامد خود را از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران محضر شما نمایندگان عالیقدر و متخصصین برجسته کشورهای عضو منطقه آسیای غربی و مرکزی تقدیم میدارم.
از حضور موثر و ارزشمند شما در پنجمین نشست تخصصی شورای حکام بعنوان یکی مهمترین نشستهای تخصصی در راستای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در منطقهی آسیای غربی و مرکزی به مرکزیت تهران پایتخت جمهوری اسلامی ایران، صمیمانه سپاسگزارم .
میراث فرهنگی ناملموس روح فرهنگ یک ملّت است، که اگر نباشد، آن‌گاه، دیگر، میراث فرهنگی ملموسی در جهان متجلّی نمی‌شود. به بیانی مصرح میراث ملموس مولود میراث ناملموس ملتهاست و از ارزشهای بی مانند هـر جامعه و بـه اعتبـاری، از ارکان حصول پیشرفت پایـدار درجوامـع صاحـب هویـت امروز بر شـمرده مـیشـود، که به پشـتوانهی خرد و اندیشه انسـان از دیـرباز در نمودهایی چون: دانشهای مرتبط با کیهان و طبیعت، هنر و مهارتهای صنعتگری سنتی و برپایی حیاتی مملو از کردارهای اجتماعی وفاق آور و صلح آفرین همچون آیینها و سنتها و جشنها و تجلی هنرهای اجرایی تبلور یافته و مبین رموز همزیستیهای انسانمدار در طول تاریخ گردیده است این تجلیات پرشمار بی بدیل در منطقه آسیای غربی و مرکزی به پشتوانه فرهنگ متعالی ملتهای هویتمند در طول تاریخ با انتقـال هوشمندانهی بیـن نسـلی، حیـات خـود را ادامـه داده و در دنیای امـروز با قدرتی نرم و نافذ به منزله گرانبهاترین داشتههای انسانی رخ نموده است.
بـدون شک پایـداری تمـدنهـای کهـن ایران و توران و دیگر کشورهای پر پیشینه منطقه، وابسـته بـه انتقال میـراث ناملموس آن بـوده کـه در ایـن میـان، انتقـال سـینه به سـینه و شـفاهی این وجه از میراث، نقشی چنان سرنوشـت سـاز داشته است.
نیک مستحضرید جمهوری اسلامی ایران از سال 2006 میلادی به کنوانسیون پاسداری از میراث ناملموس پیوسته است و یکی از فعالترین کشورهای جهان در اجرای این کنوانسیون به‌شمار می‌رود. شمار قریب به سه هزار ثبت ملی میراث ناملموس و آمار بیست و یک گانه ثبتهای جهانی میراث‌فرهنگی ناملموس مصادیق توفیق کشور در جامعه جهانی در حفظ هویت فرهنگی و مشارکت در تدوین پروندههای چند ملیتی در راستای ایجاد وفاق اجتماعی ملتهاست که در چارچوب کنوانسیون مذکور تحقق یافته است، تأسیس مراکز مقوله‌ی دو تحت نظارت یونسکو اقدامی است مورد توجه کشورهای مختلف جهان، زیرا این کشورها از طریق این مراکز با ایفای نقشی کانونی، سیاست‌های فرهنگی خود و مناطق پیرامون را برنامه‌ریزی و هدایت می‌نمایند، و در عین حال، از میراث‌فرهنگی ناملموس ویژه‌ی خود، و آن‌چه با کشورهای دیگر به‌شکل مشترک دارند، پاسداری می‌کنند. جمهوری اسلامی ایران با کسب تجارب ارزشمندش به عنوان مرجعیتی در فعالیتهای آموزشی، آگاهی افزایی، پاسداری و ظرفیتسازی ممتاز شناخته شده است.
جغرافیای تعیین‌شده برای مرکز میراث ناملموس تهران 24 کشور از کشورهای منطقه را در بر می‌گیرد. این بدان معناست که بسیاری از برنامههای فرهنگی کشورهای همسایه، در آسیای مرکزی و غربی با برنامه‌ریزی اصولی مرکز میراث ناملموس تهران، می‌توانند در راستای هم‌افزایی منطقه‌ای، و احترام متقابل میان ملتهای عضو هدایت شوند و در گسترش صلح و توسعه پایدار نقشی کلیدی در منطقه را ایفا نمایند.
اگرچه میراث‌فرهنگی ناملموس، طی دو دهه گذشته در ادبیات بین‌المللی رواج یافته، اما در مشرق زمین و به تبع آن در ایران اسلامی، این مفهوم قرن‌هاست که مورد توجه است و تجلیات بی‌شمار آن در مناسک، آداب ورسوم، دانشهای سنتی، زبان‌ها، و هنرهای سنتی بومی و صنایع دستی، با تنوعی کم‌نظیر متجلی هستند. از اینرو ایران افتخار دارد به‌عنوان نقطه‌ای کانونی در منطقهی آسیای غربی و مرکزی و دارای توانایی ترویج نمادها و نمودهای غنی میراث فرهنگی ناملموس در پاسداری از این مقوله میراثی در کنار کشورهای عضور و بهره گیری از تجارب ارزشمند آنها با تدوین و اجرای برنامههای تخصصی برای پاسداری از هویت فرهنگی ملتها، تکریم میان صاحبان فرهنگهای گوناگون و صلح حاصل از آن را زمینهسازی نماید و با ایجاد فرصت اشتراک گذاری میان آنها، الگوهای موفق تعامل میان انسان ، طبیعت و منابع سرزمینی را شناسایی نماید و برای تضمین پایداری آنها از طریق شبکه سازی درست تبادل تجارب را میسر سازد.
در این نشست با حضور نمایندگان ارجمند کشورهای عضو و متخصصین برجسته میراث ناملموس از جامعه بین الملل برآنیم تا ضمن برگزاری نخستین جلسه شورای حکام در توافقنامه جدید، نسبت به تشکیل شورای جدید حکام، انتخاب اعضاء متخصص جدید و شورای اجرایی اقدام و همچنین با تصویب برنامههای پیشنهادی بمنظور پاسخ به نیاز کشورهای منطقه در نحوهی صیانت از میراث ناملموس، راهکارهای موثر و کارآمدی را در مسیر رونق اقتصاد معیشتی، پیشرفت و صلح پایدار زمینه سازی نماییم .
در پایان برخود تکلیف میدانم مراتب سپاس خود محضر جناب آقای مهندس ضرغامی وزیر ارزشمند وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای حمایتهای بی بدیل و التفات وافرشان به مقوله میراث ناملموس و اولویت بخشی به موضوع پاسداری از آن صمیمانه تقدیم نمایم. همچنین از همکاران و مدیران وزارت میراث و اعضاء محترم شورای حکام، اعضاء متخصص شورای حکام و نمایندگان کشورهای عضو برای حضور پررنگ و فعالشان تشکر می کنم.
اهمیت ثبت جهانی میراث‌فرهنگی ایران
فنگ‌جینگ رئیس بخش فرهنگ دفتر یونسکو در بانکوک و نماینده یونسکو در شورای حکام مرکز میراث ناملموس تهران که به صورت برخط در این نشست حضور داشت بیان کرد: یونسکو اختیارات ویژه‌ای برای اینکه از میراث‌فرهنگی حفاظت کند، دارد و در این زمینه ۶ کمیسیون تشکیل شده و ابزارهایی را نیز برای حفاظت از میراث‌فرهنگی به کار گرفته است.
وی با بیان اینکه انگیزه‌ها، استانداردها و ابزارهای مهمی برای حفاظت از میراث‌فرهنگی ناملموس در کنوانسیون ۲۰۰۳ وجود دارد، ابراز امیدواری کرد که این مسیر در راستای حفاظت از میراث‌فرهنگی ناملموس ادامه داشته باشد.
فنگ‌جینگ با اشاره به عضویت ۱۸۰ کشور از آسیا و اقیانوسیه در این کنوانسیون ادامه داد: نهادها و موسسات ذی‌نفع در سراسر دنیا با سازمان یونسکو برای ترویج میراث‌فرهنگی و ایجاد گفت‌وگو بین کشورهای عضو و همکاری‌های فی مابین و چند جانبه همکاری دارند.
رئیس بخش فرهنگ دفتر یونسکو در بانکوک و نماینده یونسکو در شورای حکام مرکز میراث ناملموس تهران با ابراز امیدواری از اینکه در این دو روز برگزاری نشست در تهران پیشنهادهایی به‌منظور اقدامات اجرایی و رفع نیازهای کشورهای عضو ارائه شود، تصریح کرد: یونسکو امیدوار است همکاری نزدیکی را با شرکای خود و اعضا داشته باشد و این همکاری‌ها منجر به حفاظت بیشتر میراث‌فرهنگی ناملموس شود و با پرنگ کردن بازیگران اصلی این هدف محقق شود.
وی ادامه داد: در تهران با راه‌اندازی مرکز میراث‌فرهنگی ناملموس سمپوزیوم‌های مختلفی برای ارتقای آگاهی و اتخاذ معیارهای حفاظت از میراث‌فرهنگی ناملموس برای نسل‌های آینده برگزار شده است.
فنگ‌جینگ خاطرنشان کرد: میراث‌فرهنگی ایران که به ثبت یونسکو رسیده برای ما و جهانیان بسیار اهمیت دارد و امیدواریم همکاری جمهوری اسلامی ایران با یونسکو ادامه داشته باشد.
رئیس بخش فرهنگ دفتر یونسکو در بانکوک و نماینده یونسکو در شورای حکام مرکز میراث ناملموس تهران متذکر شد: در این دو روز برنامههای دراز مدت و میان مدتی را در چارچوب مقررات و استانداردهای یونسکو و راه‌اندازی شبکه‌ای برای ایجاد تبادلات تجربه و همکاری بین اعضا خواهیم داشت.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد بعد از جلسه دو روزه تهران با ارتباط بین ذی‌نفعان و اتخاذ گام‌های چشم‌گیرتر نقش سازنده وحیاتی برای حفظ میراث‌فرهنگی ناملموس ایفا کنیم.
ایران رئیس شورای حکام شد
در این جلسه با اجماع آرا ایران به‌عنوان رئیس شورای حکام مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی برای مدت سه سال انتخاب شد.
همچنین آتوسا مومنی به‌عنوان رئیس مرکز میراث‌ناملموس تهران به مدت چهار سال منصوب شد.
شورای حکام مرکز مطالعات پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی در حال حاضر یازده عضو دارد که شامل کشورهای سوریه، قرقیزستان، ارمنستان، تاجیکستان، اندونزی، هند، لبنان، ترکیه، افغانستان، قزاقستان و ایران است.
مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی تحت نظارت یونسکو (مرکز میراث ناملموس تهران)، در ۱۰ نوامبر ۲۰۱۲ به صورت رسمی افتتاح شده است.
