ایران کشوری بزرگ، برخوردار از منابع عظیم انرژی و بازیگری قدرتمند به لحاظ سیاسی، امنیتی و اقتصادی در خاورمیانه است. درحالی که بی ثباتی در این منطقه عمق و گستره وسیعی دارد، ایران ضمن توجه به امنیت منطقه درصدد است با حفظ ثبات و امنیت داخلی، جذب سرمایه های خارجی و بهره گیری از فناوری های نوین بر موانع رشد و توسعه اقتصادی و صنعتی غلبه نماید. ایران در زمینه رهایی از وابستگی و اقتصاد تک محصولی، خود را ناگزیر می داند که تلاش جدّی و مؤثری در توسعۀ زیر ساخت های اقتصادی و صنعتی انجام دهد. از نگاه ایران، این تلاش ها باعث تقویت اقتصاد ملّی و خودباوری در حوزه های مختلف فرهنگی و سیاسی-امنیتی خواهد گردید. کشورمان با استفاده از نیروی انسانی متخصص خود در حوزه های مختلف کشاورزی، صنعتی، انرژی و با گسترش همکاری ها و روابط با کشورهای توسعه یافته صنعتی، می تواند زیرساخت های لازم را در راستای صنعتی شدن و رهایی از اقتصاد نفتی مهیا سازد.

برای تحقّق این امر مهم، برقراری تعاملات گستردۀ اقتصادی با آلمان می تواند به عنوان گامی موثر مورد توجه قرار گیرد، که البته شرط نخست آن، غلبه بر موانع سیاسی و چالش های سیاست خارجی است. در این صورت، با توجه به جایگاه برتر اقتصادی و صنعتی آلمان در اتحادیه اروپایی، سایر کشورهای اروپایی نیز به سرمایه گذاری در بخش های مختلف و توسعه روابط و همکاری های اقتصادی با این کشور ترغیب خواهند شد و در نتیجه روابط سیاسی و اقتصادی بین ایران و اتحادیۀ اروپا چشم اندازی رو به گسترش خواهد یافت. 

در نظام بین الملل کنونی بغیر از دولت ها، نقش آفرینان دیگری از جمله سازمان ها، نهادهای سیاسی و فرهنگی بر تصمیمات جهانی تاثیر گذار هستند. از جمله مهمترین این سازمان ها اتحادیۀ اروپاست. اتحادیه اروپا با عضویت ٢٧ کشور و داشتن جمعیتی بالغ بر ٥٠٠ میلیون نفر در ردیف چهارم ثروت و درآمد جهان میباشد از طرفی این اتحادیه بیش از ٢٠ درصد تجارت جهانی را در اختیار دارد و اینکه بیش از ٧٠ درصد از مبادلات جهانی بواسطه شرکتهای بین المللی که اعضای این اتحادیه در سرتاسر دنیا ایجاد نموده است صورت میگیرد.

اتحادیۀ اروپا در حوزه های مختلفی از جمله نظامی، اقتصادی و حقوق بشر به دنبال نقش آفرینی در نظام بین الملل است و چه بسا در مسائل مختلفی از جمله توافقنامۀ برجام تلاش نموده است که جایگاه خود را در تصمیم گیری نظام بین الملل به اثبات برساند. توافقنامۀ برجام را می توان یک نمونۀ بارز از همکاری میان ایران و اتحادیۀ اروپا دانست. 

در دولت اوباما، کشورهای غربی به این نتیجه رسیده بودند که حذف کامل ایران از برنامۀ هسته ای امکان پذیر نیست و سرانجام موضع اتحادیۀ اروپا در یک برنامۀ واقع بینانه تر نسبت به غنی سازی سطح پایین برای اهداف غیرنظامی در ایران مورد موافقت قرار گرفت.

توافقنامۀ برجام بین ایران و گروه ١+٥ نقطۀ عطفی در روابط سیاسی و اقتصادی ایران با نظام بین المللی بوده است. ایران توانست با ابرقدرت های دنیا در زمینۀ انرژی هسته ای به توافقی برسد که توافقنامه قرن نیز نام گرفت.

امّا همان طور که ترامپ در کارزار انتخاباتی ریاست جمهوری در سال ١٣٩٥ اعلام کرده بود، از موافقت نامۀ برجام خارج شد. این مسأله موجب خروج شرکت های بزرگ نفتی، هواپیمایی و ماشین سازی و نیز فسخ و یا تعلیق قراردادهای بین المللی با ایران شد. در ادامه آمریکا خواهان کاهش توان دفاعی و نظامی ایران از جمله در زمینه های موشکی شد و در این راستا، با فشار حداکثری بر اقتصاد ایران کوشید تا این کشور را در انزوا قرار دهد. 

اما بیان این نکته مهم میباشد که امروزه با توجه به نگرانی اتحادیۀ اروپا از عملکرد دولتمردان آمریکا در زمینۀ خروج از معاهدات زیست محیطی، ایجاد تعرفه های گمرکی جدید، اختلاف در مدیریت ناتو، ترجیح منافع آمریکا بر معاهدات بین المللی و ایجاد هژمونی جدید در جهان، باعث شده است که این اتحادیه تا حدودی رو در روی یک جانبه گرایی آمریکا قرار گیرد. 

آلمان به عنوان یک کشور مدرن صنعتی و برخوردار از زیرساخت های اقتصادی مطمئن، نقش بسیار تاثیرگذاری در سیاست کلّی اتحادیۀ اروپا دارد. تأثیرگذاری اقتصاد و صنعت آلمان بر اقتصاد اروپا و جهان، موجب به قدرت رسیدن آلمان به عنوان یک کشور تاثیر گذار در تصمیم گیری های جهانی گردیده است. چه بسا ١+ در اصطلاح ١+٥ کشورهای صنعتی دنیا متعلق به آلمان باشد. به موجب پیمان ماستریخت، آلمان از کشورهای مؤسس اتحادیۀ اروپایی و امروزه گردانندۀ اصلی امور این اتحادیّه است، و همین امر موجب قدرت عملیاتی گسترده ای در سطح جهانی برای این کشور شده است. آلمان بعنوان یک کشور صنعتی باعث همگرایی اقتصادی در اتحادیه اروپا تلقی میگردد که چه بسا ارزش پول واحد اروپا، یورو، بر اساس پول ملی آلمان، مارک سنجیده میگردد و مقرّ بانک مرکزی اروپا، مجری به جریان افتادن یورو، در شهر فرانکفورت است.

آلمان از نظر سیاسی و اقتصادی از توانمندی های بالایی در سطح جهانی برخوردار میباشد. در این راستا آلمان سعی میکند در روابط خارجی با دیگر کشورها که از سیاست واقعگرایی و کاهش تنش استفاده نماید .کشور آلمان در تمام دوره ها نشان داده که خواهان گسترش همکاری سیاسی و اقتصادی با ایران است.

پس از برجام ‪، ایران و آلمان به دنبال تقویت و توسعه مناسبات خود تلاش بسیاری انجام داده اند که حضور مقامات و هیات های مختلف سیاسی، اقتصادی و تجاری آلمان در تهران بیانگر رویکرد آنها برای توسعه روابط میباشد.  دولت های عضو اتحادیۀ اروپـا در رابطه با ایران تـرجیح مـی دهنـد کـه آلمان گام اول را بردارد تا آنها بدان استناد کنند؛ زیرا آنها به شناخت آلمان از ایران اعتماد دارند. گسترش و توسعۀ مستمر روابط ایران با آلمان در زمینه های سیاسی، اقتصادی، علمی و فرهنگی باعث گسترش روابط ایران و اتحادیۀ اروپا در تمامی حوزه ها خواهد گردید که این می تواند باعث بالا رفتن حیطۀ عملیاتی ایران در منطقه و افزایش جایگاه سیاسی ایران در نظام بین الملل گردد.

سابقۀ همکاری های سیاسی میان ایران و آلمان و همچنین پتانسیل ها و منابع طبیعی موجود در ایران، موجب گردیده است که ایران از نظر اقتصادی از جایگاه ویژه ی نزد آلمان برخوردار گردد. آلمان به عنوان مهم ترین کشور انتقال دهندۀ تکنولوژی به ایران در میان اعضای اتحادیۀ اروپا، می تواند روابط گسترده تری در عرصۀ اقتصادی با ایران داشته باشد.

کشورهای منطقۀ آلمان از جمله کشورهای سوییس و اتریش، اشتراکات زبانی و فرهنگی و نژادی بسیار زیادی با آلمان دارند که موجب نزدیکی سیاسی و اقتصادی این کشورها با یکدیگر شده است و بدین جهت این منطقه را DACH-Region می نامند که حروف اختصاری آن عبارتند از D=Deutschland, A=Austria و  CH=Confoederatio Helvetica  نام لاتین سوئیس است.

آلمان، اتریش و سوییس در مرکز اروپا قرار دارند. این کشورها هم به عنوان شریک مهم اقتصادی و هم به عنوان پلی بین شمال و جنوب اروپا عمل می کنند و بیشتر از سایر کشور های عضو اتحادیۀ اروپا در هم آمیخته اند. با توجه به برخورداری این سه کشور از پیشرفت های اقتصادی، علمی، فرهنگی و اجتماعی، دیگر کشورهای اروپایی به دنبال گسترش روابط با این کشورها در جهت ارتقای کیفیت اقتصادی و آموزشی خود هستند. حال با توجه به جایگاه آلمان، اتریش و سوییس در اروپا از یک سو و رویکرد بی طرفی و یا عدم دخالت این کشورها در سیاست های کلان با ایران از سوی دیگر، به نظر می رسد، ایران باید در جهت افزایش حجم معاملات تجاری و اقتصادی و روابط علمی و فرهنگی با کشورهای آلمان، اتریش و سوییس گام موثری بردارد . در ادامه با توجه به مطالب بیان شده، مدل آلمان و منطقۀ آلمان را در راستای سیاست خارجی ایران ارائه مینماییم ، با این توضیح که؛ منطقۀ آلمان بیانگر کشورهای اتریش و سوییس است.

 با توجه به اشتراکات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بین کشورهای آلمان، سویس و اتریش، گسترش همکاری فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی ایران با منطقۀ آلمان تاثیر بسیار زیادی بر افزایش همکاری های سیاسی و اقتصادی ایران و آلمان خواهد شد و با توجّه به جایگاه تأثیر گذار آلمان بر اتحادیۀ اروپا، گسترش روابط سیاسی و اقتصادی ایران و اتحادیۀ اروپا را در پی خواهد داشت و در ادامه، این روابط با توجّه به تأثیر گذاری اتحادیۀ اروپا در نظام بین الملل، باعث افزایش قدرت سیاسی و اقتصادی ایران در منطقه و جهان خواهد گردید.