«دختر تبریز» (خاطرات صدیقه صارمی)؛ هدا مهدیزاد ؛ نشر راه یار، چاپ ۱۳۹۸ ۲۰۸ صفحه، چرا باید «دختر تبریز» را خواند؟

محمدرضا زائری،   3990418166 ۶ نظر، ۰ در صف انتشار و ۰ تکراری یا غیرقابل انتشار

واحد تاریخ شفاهی دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی (راه) مدت‌هاست كه انتشار کتاب‌هایی مهم و خواندنی را برای بازخوانی تجربه‌های فرهنگی دوران انقلاب آغاز كرده است. یكی از خواندنی‌ترین این کتاب‌ها، «دختر تبریز» است كه به خاطرات خانم صدیقه صارمی (جهادگر سازندگی، رزمنده جبهه، معلم نهضت سوادآموزی و مربی پرورشی دهه شصت) می‌پردازد.

«دختر تبریز»

(خاطرات صدیقه صارمی رزمنده، مربی نهضت سوادآموزی و مربی پرورشی دهه 60 تبریز)

نویسنده: هدا مهدیزاد

ناشر : راه یار، چاپ 1398

208 صفحه، 20000 تومان

 

****

 

در سال‌های اخیر تدوین و ثبت خاطرات دوران انقلاب و دفاع مقدس روندی رو به رشد داشته و آثار قابل‌توجهی در این زمینه چاپ شده، اما غالب این آثار دوران جنگ تحمیلی را پوشش می‌دهد و كمتر درباره دوره انقلاب بوده و نیز معمولاً به افراد غیرمشهور و مسائل پشت جبهه كمتر پرداخته شده است. حساسیت و ضرورت توجه به این‌گونه افراد كه به هر دلیل در صف اول فرماندهی نبوده و به شهادت نرسیده‌اند از آنجا ناشی می‌شود كه هم بخشی از واقعیت‌های دقیق و حساس حوادث تاریخی را باید در نزد آنان جستجو كرد و هم جزییاتی دقیق از سبك زندگی و ابعاد مهمی از روابط اجتماعی را در زندگی آنان می‌توان یافت.

واحد تاریخ شفاهی دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی (راه) مدت‌هاست كه انتشار کتاب‌هایی مهم و خواندنی را برای بازخوانی تجربه‌های فرهنگی دوران انقلاب آغاز كرده است. یكی از خواندنی‌ترین این کتاب‌ها، «دختر تبریز» است كه به خاطرات خانم صدیقه صارمی (جهادگر سازندگی، رزمنده جبهه، معلم نهضت سوادآموزی و مربی پرورشی دهه شصت) می‌پردازد.

تشریح فضای خانواده‌های مذهبی و سنتی در سال‌های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و تجربه‌های فرهنگی و دینی دختری نوجوان در آن محیط سرآغاز این كتاب است و بیان خاطراتی از چالش حجاب برای او در مدرسه‌ای كه حجاب ممنوع بوده. داستان مبارزه او برای حفظ حجاب بسیار خواندنی است.

در فصول دیگر كتاب به‌تدریج حضور سیاسی و اجتماعی او پررنگ‌تر و نقش‌آفرینی‌اش در موقعیت‌های مختلف، از نهضت سوادآموزی و جهاد سازندگی ت

ا جبهه جنگ و امور تربیتی، در قاب‌هایی از خاطرات روایت می‌شود. گاه از حضور اسرای زن عراقی و مصری و اردنی در میدان جنگ می‌گوید: «چهار نفر خانم نظامی، بلوز آستین‌کوتاه و شلوارك به تن داشتند و موهایشان را دم‌اسبی بسته بودند.»

و گاه محرومیت و محدودیت در روستایی را شرح می‌دهد:«کلاس‌ها را در طویله یا اتاق تنور تشكیل می‌دادند. وقت كلاس، روی تنور را با تشت آب می‌پوشاندند تا كسی نیفتد توی تنور. یك تكه چرم سیاه را با میخ به دیوار می‌زدند و همان می‌شد تخته‌سیاه. به‌جای صندلی هم حلبی‌های روغن نباتی را به‌ردیف كنار هم می‌چیدند.»

تماشای قطعه‌های پراكنده این خاطرات برای كسانی كه در آن دوران زندگی کرده‌اند مانند ورق زدن یك آلبوم عكس دل‌نشین است، اما كسانی كه بعد از آن دوران به دنیا آمده‌اند با مطالعه این كتاب قدری از حال و هوای استثنایی و تكرار نشدنی آن روزگار را تنفس می‌کنند و تا اندازه‌ای می‌توانند بفهمند چگونه یك دختر شانزده‌ساله در جایی میانه مرگ و زندگی قبل از هر چیز نگران حرمت و حریم پاك دخترانه خویش استگاهی تجربه‌هایی شیرین را از موفقیت‌ها نقل می‌کند كه مثلاً چگونه در روز دوازدهم فروردین بر پشت‌بام مسجدی كه اهل آن از طرفداران آقای شریعتمداری بوده و رأی نمی‌داده‌اند رفته و آنان را به حضور در انتخابات دعوت كرده و گاهی هم از دردها و تلخی‌ها یاد می‌کند:«صدای ناله یك مجروح توجه‌ام را جلب كرد. ملافه را كشیده بود روی صورتش. گفت: خانم پرستار، من یك دختر دوساله دارم. هر وقت از مأموریت برمی‌گشتم می‌دوید جلو، دستم را باز می‌کردم تا بیاید بغلم. این‌ها را گفت و هق‌هق گریه كرد. لحظه‌ای بعد دست‌هایش را از زیر ملافه بیرون آورد. هر دو دستش از مچ قطع شده بود.»

همچنین در لابه‌لای صفحات كتاب، خاطراتی پراكنده و خواندنی از آیت‌الله شهید قاضی طباطبایی، شهید مهدی باكری، شهید سید مرتضى آوینی و برخی دیگر از چهره‌های مشهور نقل شده است. او از شهید آیت‌الله مدنی نقل می‌کند كه:«اسلام، دین محبت است. اگر می‌خواهید كسی را به رعایت حجاب دعوت كنید باید با مهربانی و تشویق باشد نه با جنگ و دعوا.»

به نظر می‌رسد نقطه عطف كتاب و اوج اثرگذاری آن خاطره‌ای است كه از موشک‌باران اهواز نقل شده؛ دختری شانزده‌ساله كه همه اعضای خانواده را از دست داده و امدادگران در آخرین لحظات جان او را نجات می‌دهند و او را از زیر تیرآهن و آجر بیرون می‌کشند. وقتی بعد از دو روز به هوش می‌آید و هنوز معلوم نیست بر سر نخاعش چه آمده، سراغ كسی را می‌گیرد كه او را نجات داده. خانم صارمی شرح می‌دهد كه چگونه خود را به‌سختی برای روبرو شدن با او آماده كرده و نگران بوده كه چه طور خبر شهادت همه اعضای خانواده‌اش را به او بدهد، اما با پرسش او به‌شدت غافلگیر می‌شود:«فقط می‌خواهم بدانم وقتی داشتید من را از زیر آوار درمی‌آوردید، دست نامحرم كه به من نخورد؟»

تماشای قطعه‌های پراكنده این خاطرات برای كسانی كه در آن دوران زندگی کرده‌اند مانند ورق زدن یك آلبوم عكس دل‌نشین است، اما كسانی كه بعد از آن دوران به دنیا آمده‌اند با مطالعه این كتاب قدری از حال و هوای استثنایی و تكرار نشدنی آن روزگار را تنفس می‌کنند و تا اندازه‌ای می‌توانند بفهمند چگونه یك دختر شانزده‌ساله در جایی میانه مرگ و زندگی قبل از هر چیز نگران حرمت و حریم پاك دخترانه خویش است.

سیمای آن تحول عظیم فرهنگی و اجتماعی كه با انقلاب اسلامی رخ داد و با غلتیدن به دامن منفعت‌های مادی و درافتادن به دام مصلحت‌های سیاسی رنگ باخت، تنها در صفحات چنین آثاری هنوز قابل‌مشاهده است و اگر چنین کتاب‌هایی نباشد شاید نسل آینده بسیاری از نقل‌ها را باور نكند و آن‌ها را به‌حساب خواب و خیال بگذارد.

دیدگاه کاربران

علی مولایی۱۵۱۴۸۸۱۲۱:۰۸:۰۵ ۱۳۹۹/۴/۱۸
سلام. ممنون بابت تبلیغ چنین فرهنگهای ناب و خدایی. متاسفانه در این جامعه جای همه چیز عوض شده و چنین کتاب‌ها و مطالبی شاید روح تازه ای بدمد بر آدمیت.
ناشناس۱۵۱۵۱۲۹۰۱:۳۴:۴۵ ۱۳۹۹/۴/۱۹
بعله با دلار بیست و سه تومنی، و احتمالا تابش آفتاب، دلیل پیشنهاد شما در این ایام است...
شهرزاد.۱۵۱۵۳۸۹۱۰:۲۰:۵۹ ۱۳۹۹/۴/۱۹
سلام. رمان دو جلدی کتیبه ژنرال اکبر صحرایی که اخیرا نامزد جایره جشنواره قلم زرین شده جنگ و صلح انقلاب اسلامی است. لطفا بخوانید و معرفی کنید.
ناشناس۱۵۱۵۴۲۵۱۰:۵۵:۴۲ ۱۳۹۹/۴/۱۹
لباس این عکس مربوط به دهه هفتاد است
ناشناس۱۵۱۵۹۱۱۱۸:۳۲:۵۸ ۱۳۹۹/۴/۱۹
مثل داستان «دا» نباشه. خیلی وقت است که دیگر این گزارشات و داستان های دولتی را کسی باور نمی کند.
ناشناس۱۵۱۶۸۴۴۲۱:۱۹:۳۰ ۱۳۹۹/۴/۲۰
نیاید خوند ! چون قوم اقلیت تمامیت خواه توصیه اش می کنند !!! هر چه اینها بگویند ! عکسش راه سعادت است !
yektanetتریبونخرید ارز دیجیتال از والکس

پربحث‌های هفته

  1. نظرات برگزیده مخاطبان الف: باید نگران دوقطبی حجاب در جامعه باشیم/ امربه معروف و نهی از منکر شرایط و مراتب دارد/ در ایران با یک جامعه یکدست و یکرنگ مواجه نیستیم

  2. فایل صوتی لو رفته از «عبدالله مهتدی» درباره آرزوی تجزیه ایران

  3. سکوت عقل و فریاد هشتگ ها!

  4. تنها راه پیش پای اقتصاد ایران

  5. بیانیه حوزه علمیه امام خمینی (ره) درباره حواشی انتقال مالکیت یک باغ به آیت‌الله صدیقی

  6. فقر، بزرگی ما را می‌بلعد!

  7. پیشنهاد عجیب افزایش ۲۲درصدی دستمزد کارگران برای ۱۴۰۳ از سوی وزیر کار

  8. پاسخ روابط عمومی مجلس به علم‌الهدی درباره لایحه حجاب/ آیا نیکزاد با قالیباف رقابت می‌کند؟/ روایت کیهان از فایل صوتی جدید ظریف

  9. درخواست صدیقی از دادستانی درباره زمین‌خواری در ازگل/ واکنش دولت به شایعه برکناری مخبر

  10. دیر اما قابل‌توجه ...

  11. هدف قراردادن کشتی اسرائیلی و ناوشکن آمریکایی توسط ارتش یمن

  12. به زودی در این زمین مسکن ملی احداث می شود !

  13. تمجید «عبدالحمید» از حکومت طالبان!

  14. دستگیری عاملان انتشار فیلم درمانگاه قم | نخستین اعترافات متهمان

  15. انتقاد روزنامه دولت از زیباکلام/ پیش‌بینی علی مطهری از فراکسیون‌های مجلس آینده

  16. آزمونی بزرگ برای دولت رئیسی

  17. قبور لاکچری

  18. المیرای ۷ ساله کجاست؟!

  19. تورم نقطه به نقطه نسبت به اول سال ۲۲ درصد کم شد/ رشد اقتصادی به ۴.۵ درصد رسید

  20. پشت پرده ادعای جدید گروه «هفت» علیه ایران چیست؟

  21. حکایت چرخی که هزاران بار اختراع می شود!..

  22. آخرین وضعیت مذاکره نمایندگان کارگری و کارفرمایی

  23. افشاگری، تایید و واکنش‌ها

  24. یمنی ها فراتر از تصور !

  25. واکنش صدیقی به موضوع زمین‌خواری در حوزه‌علمیه ازگل: امضا‌یم جعل شده؛ دادستان ورود کند

آخرین عناوین