سیلابی که رها شده/ چرا دولت برای نقدینگی جامعه برنامه ریزی نمی‌کند؟

مرتضی مصطفوی،   3970524108 ۲۰ نظر، ۰ در صف انتشار و ۱۴ تکراری یا غیرقابل انتشار
سیلابی که رها شده/ چرا دولت برای نقدینگی جامعه برنامه ریزی نمی‌کند؟

نقدينگی يا به‌اصطلاح پول و شبه پول به مجموع اسكناس و مسكوک در دست مردم، سپرده‌های جاری و سپرده‌های پس‌انداز بخش خصوصی نزد بانک‌ها و...گفته می‌شود و یکی از چالش‌های اصلی اقتصاد ایران رشد نقدینگی است. نقدینگی ازجمله متغیرهای پولی اقتصاد است که کارکرد دوگانه دارد به‌طوری‌که اگر نقدینگی جذب بخش واقعی اقتصاد گردد، منجر به رشد اقتصادی و تقویت بخش مولد می‌شود، ولی اگر به سمت بازارهای غیرمولد سوق یابد، منجر به بی‌ثباتی در اقتصاد می‌شود و آثار مخربی به دنبال خواهد داشت.

تجربه سال‌ها و ماه‌های گذشته به‌خوبی نشان می‌دهد که مسئولان اقتصادی کشور نباید در مقابل پدیده رشد نقدینگی بی‌تفاوت باشند. آن‌هم در شرایطی که به علت رکود اقتصادی، جذابیت در بخش مولد کشور به‌شدت کاهش‌یافته است، زیرا کوچک‌ترین غفلت منجر به ایجاد تورم انتظاری می‌گردد.

افزایش سه برابری نرخ ارز و طلا در ماه‌های اخیر یکی از نمونه‌های این موضوع است. متأسفانه در اقتصاد ایران هم‌حجم نقدینگی و هم نرخ رشد آن بالاست. طبق آمار رسمی بانک مرکزی حجم نقدینگی در خرداد 1397، در حدود 15.827 هزار میلیارد ریال بوده که این میزان در مقایسه با مدت مشابه در سال 1396 در حدود 20.4 درصد رشد داشته است.

حجم بالای کنونی نقدینگی بیانگر آن است که اقتصاد ایران با مشکل سرمایه مواجه نیست، بلکه مدیریت صحیح سرمایه مسئله اصلی است. سرمایه در اقتصاد نیازمند مدیریت است. سود و بازدهی سرمایه، رفتار یک سرمایه‌دار را تنظیم می‌کند ازاین‌رو نمی‌توان اقتصاد را رها کرد؛ یکی از علل حضور دولت در اقتصاد نیز همین است.

به لحاظ راهبردی دولت موظف است با تعیین دورنمایی روشن به‌منظور تقویت بخش مولد اقتصاد، از سرمایه موجود در اقتصاد حفاظت و حراست کند. به‌بیان‌دیگر تعیین حدود و صغور جریان نقدینگی و سرمایه در اقتصاد بر عهده دولت است. چراکه هیچ تضمینی وجود ندارد که انگیزه شخصی افراد، منافع کل را تأمین کند؛ لذا مسئولان اقتصادی نمی‌توانند با شعار بازار آزاد و ... نسبت به رشد نقدینگی در اقتصاد بی‌تفاوت باشند. حال سؤال اصلی این است که دولت چگونه باید جریان نقدینگی و سرمایه در اقتصاد را مدیریت کند.

جریان نقدینگی در کشور شامل دو رکن اساسی است. یک رکن دارندگان سرمایه هستند که تصمیم می‌گیرند  نقدینگی خود را در کجا خرج کنند و دوم نوع بازاری است که حجم نقدینگی به سمت آن می‌رود.

مسلماً در مدیریت صحیح نقدینگی باید به‌طور هم‌زمان به هر دو رکن توجه شود. نمی‌توان صرفاً با ابزار نرخ سود بانکی انتظار داشت نقدینگی از بازار ارز به سمت بانک‌ها سرازیر شود درحالی‌که بسیاری از بانک‌ها بخشی از نقدینگی خود را صرف خریدوفروش ارز نموده‌اند. لذا توجه توأمان به دارندگان نقدینگی و همچنین نوع بازار شرط لازم برای مدیریت صحیح نقدینگی در کشور توسط دولت است. آن‌هم در شرایطی که بخش قابل‌توجهی از دارندگان نقدینگی از بدنه حاکمیت و دولت است.

موضوع دوم بازار است. آنچه مشخص است که بازارها در اقتصاد دارای شرایط منحصربه‌فرد خود هستند؛ یعنی در هر بازار متناسب با نوع عرضه و تقاضا، قیمت در شرایط خاص تعیین می‌شود. به‌طور مثال سازوکار هدایت نقدینگی به بازار ارز که عرضه ارز در آن به‌طور غالب منحصراً در اختیار دولت است، متفاوت با بازار مسکن است. بر این اساس قطعاً سازوکار مدیریت آن نیز متفاوت است. لذا توجه به نوع بازار، ساختار بازارهای جایگزین و نحوه هدایت نقدینگی به آن بازار مهم است که این سه مسئله در خصوص بازارهای مختلف ممکن است با یکدیگر متفاوت باشد.

همان‌طور که اشاره شد، شرط لازم برای مدیریت صحیح نقدینگی در کشور توجه هم‌زمان به دو رکن دارندگان سرمایه و نوع بازار است. این در حالی است که شرط کافی وجود اطلاعات شفاف و ابزارهای کارآمد در اختیار دولت است؛ به‌عبارت‌دیگر دولت زمانی می‌تواند جریان نقدینگی را به سمت بازارهای مولد سوق دهد که اولاً دارای اطلاعات کافی نسبت به اقتصاد و بازار و دوم مجهز به ابزارهای کارآمد برای اعمال سیاست باشد.

 تا زمانی که دولت نمی‌داند چه کسانی، به چه میزانی و در چه بازاری فعالیت دارند، قطعاً نمی‌تواند اعمال مدیریت کند. همچنین تا زمانی که دولت نمی‌تواند از ابزار مالیاتی به‌درستی استفاده کند، مسلماً قادر به کنترل نقدینگی در بازارهای غیرمولد نخواهد بود. لذا وجود اطلاعات کامل و ابزارهای کارآمد شرط کافی برای مدیریت صحیح نقدینگی در اقتصاد است که لازمه آن شفافیت است. رفتار بازیگران اقتصادی بایستی شفاف و قابل رصد باشد تا دولت بتواند مبتنی بر آمار واقعی تصمیم‌گیری کند.

لازم است دولت برای موضوع نقدینگی برنامه ریزی کند، زیرا این موضوع می‌تواند آثار مخربی داشته باشد همان طور که تاکنون در اقتصاد ایران مشاهده شده ولی با تصمیم گیری صحیح می‌توان آن را تبدیل به فرصت کرد؛ در اصل نقدینگی مانند سیلابی است که راه خود را پیدا می‌کند و فقط ممکن است از یک دره (بازار) به دره دیگر (بازار دیگر) برود و عامل هدایت هم جذابیت این دره‌ها است؛ دولت برای هدایت نقدینگی سرگردان باید مسیر بسازد که این سیلاب کم‌ترین خرابی را در قیمت‌های اسمی سایر دارایی‌ها (مثل ارز یا مسکن) به بار بیاورد.

بر اساس جدیدترین آمارهای بانک مرکزی در بهار امسال رشد پول از رشد «شبه پول» سبقت‌گرفته و تمایل مردم برای سپرده‌گذاری مدت‌دار در بانک‌ها کاهش‌یافته است؛ حال‌آنکه در سال‌های قبل همواره رشد شبه پول بیشتر از پول بود و این موضوع موجب تشدید نوسان در بازارها خواهد شد. آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که در پایان خردادماه سال جاری حجم پول با رشد 25درصدی به ۲۰۵ هزار میلیارد تومان رسیده است، درحالی‌که در مدت زمان سال قبل این عدد ۲۰٫۷ درصد بود و می‌تواند در هر بازار اثر گذار باشد.

* کارشناس اقتصادی

دیدگاه کاربران

علی۴۹۵۷۵۳۱۶:۱۵:۳۴ ۱۳۹۷/۵/۲۴
برنامه ریزی کرده خب. الان بنر سود روزشمار بانکها 18 درصد شده است. فقط مشکل اینه که مردم دیگه به بانک ها اعتماد ندارند.
ناشناس۴۹۶۳۰۷۰۰:۳۲:۳۳ ۱۳۹۷/۵/۲۵
خوب می خواهید همه چی رو بندازید گردن دولت!!!..مردم همه چی رو میدونن!!
ناشناس۴۹۵۷۵۵۱۶:۱۷:۳۹ ۱۳۹۷/۵/۲۴
من کل مطلب نخوندم. اما سرمایه جایی می‌ره سود داشته باشه.
مهدی۴۹۵۷۶۷۱۶:۲۷:۴۶ ۱۳۹۷/۵/۲۴
 تا زمانی که دولت نمی‌داند چه کسانی، به چه میزانی و در چه بازاری فعالیت دارند، قابل توجه اون کسی که می گفت حساب بانکی افراد حریم خصوصی است.
ناشناس۴۹۵۷۷۲۱۶:۳۱:۵۰ ۱۳۹۷/۵/۲۴
چون این تنها راهی است که میتوانند دستشان را در جیب مردم بکنند و سرمایه مردم را که با تلاش و زحمت پس انداز کردند یک شبه به یک سوم تقلیل بده بله هرچه میکشیم از این دولت هاست که از روز اول چنین بوده
ناشناس۴۹۵۷۸۰۱۶:۳۵:۰۲ ۱۳۹۷/۵/۲۴
حجم نقدینگی سال 84 در حدود 60 هزار میلیالرد بود سال 92 با احتساب نقدینگی موسسات تولید شده در سال های 86 تا 91 به حدود 700 هزار رسید یعنی بیش از 10 برالبر ولی الان 2 برابر شده و جای تعجب هست که دوستانی که الان نگران نقئینگی هستند وقتی 10 برابر شد نگرانش نشدن
ناشناس۴۹۶۳۵۶۰۲:۰۵:۱۶ ۱۳۹۷/۵/۲۵
سال ۹۲ نقدینگی ۳۵۰ هزار میلیارد بوده. عدد سازی نکنید!
ناشناس۴۹۷۱۱۸۱۴:۳۷:۰۱ ۱۳۹۷/۵/۲۵
امار بانک مرکزی نقدینگی را در سال 92 با در نظر گرفتن انواع موسسات مالی و...در حد 700 هزار میلیارد تومن میداند ضمنا خود 350 هزار که گفتید هم یعنی 6 برابر شده 6 برابر به نظر شما کم است؟ و عجیبه که الان براتون این چیزها مهم شده!
ناشناس۴۹۶۴۱۳۰۷:۲۵:۱۲ ۱۳۹۷/۵/۲۵
تنها حجم نقدینگی نیست که در اقتصاد ارزش این نقدینگی از همه چیز مهمتر است. یعنی قدرت خرید این نقدینگی یا پول کجاست. با بکار بردن حجم نقدینگی بالاست به این معنی نیست که مردم ثروتمند شدند. هنوز معنی این اصلاح حتی برای خیلیها روشن نیست.
الف ر۴۹۵۸۵۸۱۷:۱۴:۱۸ ۱۳۹۷/۵/۲۴
با کدام امکانات؟؟ بازار سرمایه ، بازار های مالی؟؟یا بودجه انقیاضی ؟ بورس ما که معلوم است دست کی هاست بانک ها آنقدر بلو بشو است هیچ مدیری نمیتونه آنرا مدیریت کند چون کسی به کسی نیست بودجه ماهم معلوم است یک پول بخور نمیر بابت حقوق و بودجه عمرانی هم قابلی نیست تازه همین مقدار وقتی هزینه های جاری کم میاد از عمرانی میزنند
ناشناس۴۹۵۸۸۶۱۷:۳۱:۰۸ ۱۳۹۷/۵/۲۴
دولت نمیخواد نقدینگی کم بشه خودش داره پول بدون پشتوانه چاپ میکنه
ناشناس۴۹۵۸۹۵۱۷:۳۸:۲۲ ۱۳۹۷/۵/۲۴
سوال اصلی اینه که چرا این همه نقدینگی ایجاد شد با تورم تکرقمی باید افزایش نقدینگی نیز تک رقمی رشد می کرد ولی ظرف 4 سال این رقم سه برابر شده
ناشناس۴۹۵۹۰۹۱۷:۴۶:۴۶ ۱۳۹۷/۵/۲۴
چون نمیتواند
ناشناس۴۹۵۹۲۵۱۸:۰۴:۴۰ ۱۳۹۷/۵/۲۴
دولت روحانی برای کارکردن نیامده دولت روحانی امیدش به برجام بود تا شرکت های خارجی وارد ایران شوند و پروزه ها را انجام بدن و تا صد سال دیگه هم منتظر بمانید دولت روحانی یک اجر روی اجر نمی گذاره
ناشناس۴۹۶۰۵۷۱۹:۵۷:۴۹ ۱۳۹۷/۵/۲۴
نقدینگی دست مردم نیست دست خود آقایان هست که با رانت اطلاعاتی خود برای منافع بیشتر بسوی طلا و دلار و خودرو می برند تا سود کلان داشته باشند
ناشناس۴۹۶۰۹۳۲۰:۲۸:۲۲ ۱۳۹۷/۵/۲۴
اگر دولت به تولید و افزایش آن توجه کند سرمایه ها جذب بازار تولید خواهد شد و کسانی هم که توانایی کار ندارند می توانند با قرار دادن پولهایشان در تعاونی ها و بانکها نایب انتخاب کنند تا آنها به کارهای تولیدی بپردازند و به آنها حق مشارکت بصورت متغیر و عادلانه بدهند اما متاسفانه در ایران افراد بیشتر به دلالی علاقه دارند و کمتر به فکر کار مفید هستند و پس از کاهش نرخ سود بانکی و اتفاقاتی که در صندوق های قرض الحسنه افتاد همه ترجیح می دهند پولهای خود که به ریال است را به کالا و یا ارز و طلا تبدیل کنند و لذا بعلت نبود عرضه کافی قیمتها توسط دلالان افزایش پیدا کرده و چون سود تولید کم است تولیدی ها به جمع دلالان اضافه شده اند و خودشان هم بازار را آشفته کرده اند . بنظرم راهکار مناسب ایجاد بستر مناسب برای تولید و تدوین بسته های تشویقی برای تولید کنندگان و اعمال مالیاتهای سنگین برای مشاغل غیر تولیدی و جلوگیری از احتکار ، گران‌فروشی و دلال بازی است.
ناشناس۴۹۶۳۷۶۰۳:۱۵:۲۶ ۱۳۹۷/۵/۲۵
یعنی اینایی که شما می گید دولت خودش نمی دونه؟ اگه سال بعد از سال نقدینگی زیاد میشه و دولت هیچ کاری نمی کنه پس منفعتش در اینه. هر هشت سال قدرت خرید ریال یک سوم میشه که طبعاً به نفع دولته. یعنی تعهدات دولت در برابر ملت هر هشت سال دو سوم سوخت میشه. مثل اینکه بدهکار بدهی خودشو پرداخت نکنه و هر چند سال بدهی اش یک سوم بشه. چی بهتر از این. اگه دولت می تونست یا می خواست این سرمایه رو به بخش تولید هدایت کنه می کرد. ولی ساده ترین راه رو انتخاب کرده و با خیال راحت نشسته به کارای دیگه مشغوله.
ناشناس۴۹۶۴۰۶۰۷:۰۵:۴۸ ۱۳۹۷/۵/۲۵
همش حرفهای کلی این کار رو باید کرد ان کار رو باید کرد ولی دریغ از یه مطلب درست و جامع در مورد اینکه چگونه باید این کار را انجام داد. ببینید اینکه بگوییم نقدینگی باید به سمت تولید هدایت شود چیز مشخص و بدیهی است اما در حال حاضر با چه راهکاری باید ان را انجام داد؟ توجه کنید که در حال حاضر مردم نا امید از وضعیت اقتصادی در اینده هستند و جامعه به درست یا غلط انتظار خرابتر شدن اوضاع را دارد. شبه تحریم هم بالای سر کشور هست. مردم اعتمادشان را به سیستم از دست داده اند. خرج دولت از دخلش پیشی گرفته. دولت ابزار های کارامد را ندارد. اطلاعات شفاف را ندارد. در این شرایط با چه راهکاری می توان مردم را توجیه کرد که در تولید سرمایه گذاری کنند تا سود کنند؟ چه راهکاری دیده اید که این موارد و موارد دیگر در ان دیده شده باشد و برنامه عملی داده باشد؟ همش شده وصف مشکل و شعارهای کلی بدرد نخور به عنوان راه حل.
ناشناس۴۹۶۵۴۰۰۹:۳۶:۵۴ ۱۳۹۷/۵/۲۵
من که پولامو بکنم تو بالش روش بخوابم به شما نمی دهم الانم فقط به خاطر استفاده از کارت بانک هست که یه مقداری از پولام توی بانکه وگرنه همونم در می اوردم ...
دانشجوی اقتصاد۴۹۷۹۹۳۰۵:۱۵:۱۵ ۱۳۹۷/۵/۲۶
حالا ماشالله همه مهندسان و حسابداران و .....شدن اقتصاددان و تئوری پرداز .!!! عزیزان من یک تئوری پیشرفته داریم تحت عنوان " انتظارات عقلائی" : مسئله بیش از آنکه به حجم نقدینگی مربوط باشه. به روحیات سرمایه گذاران و کارآفرینان و پیش بینی ها و انتظارات آنان در مورد آینده اقتصاد مربوط میشه. اگر انتظارات مثبت باشه نقدینگی کلان در فعالیت های تولیدی و تجاری سودآور جذب میشه و ایجاد رونق و اشتغال میکنه .... اما اگر بدبینی و نا امیدی رایج باشه نقدینگی کم نیز دردی دوا نمیکنه و فقط رکود و بیکاری را تشدید میکنه. این مطالب با خواندن جزوه های دروس مقدماتی اقتصاد درک نمیشه و با روش های مکانیکی و غیر علمی دوستانیکه از رشته های مدیریت و مهندسی آمده و در امور اقتصادی صاحب منصب شده اند جور در نمیاد. وکار ها را سخت تر میکند.
yektanetتریبونخرید ارز دیجیتال از والکس

پربحث‌های هفته

  1. نارضایتی عباس موزون از زمان پخش برنامه زندگی پس از زندگی

  2. نظرات برگزیده مخاطبان الف: باید نگران دوقطبی حجاب در جامعه باشیم/ امربه معروف و نهی از منکر شرایط و مراتب دارد/ در ایران با یک جامعه یکدست و یکرنگ مواجه نیستیم

  3. فایل صوتی لو رفته از «عبدالله مهتدی» درباره آرزوی تجزیه ایران

  4. سکوت عقل و فریاد هشتگ ها!

  5. تنها راه پیش پای اقتصاد ایران

  6. بیانیه حوزه علمیه امام خمینی (ره) درباره حواشی انتقال مالکیت یک باغ به آیت‌الله صدیقی

  7. فقر، بزرگی ما را می‌بلعد!

  8. پیشنهاد عجیب افزایش ۲۲درصدی دستمزد کارگران برای ۱۴۰۳ از سوی وزیر کار

  9. پاسخ روابط عمومی مجلس به علم‌الهدی درباره لایحه حجاب/ آیا نیکزاد با قالیباف رقابت می‌کند؟/ روایت کیهان از فایل صوتی جدید ظریف

  10. درخواست صدیقی از دادستانی درباره زمین‌خواری در ازگل/ واکنش دولت به شایعه برکناری مخبر

  11. دیر اما قابل‌توجه ...

  12. هدف قراردادن کشتی اسرائیلی و ناوشکن آمریکایی توسط ارتش یمن

  13. به زودی در این زمین مسکن ملی احداث می شود !

  14. تمجید «عبدالحمید» از حکومت طالبان!

  15. دستگیری عاملان انتشار فیلم درمانگاه قم | نخستین اعترافات متهمان

  16. انتقاد روزنامه دولت از زیباکلام/ پیش‌بینی علی مطهری از فراکسیون‌های مجلس آینده

  17. آزمونی بزرگ برای دولت رئیسی

  18. قبور لاکچری

  19. المیرای ۷ ساله کجاست؟!

  20. تورم نقطه به نقطه نسبت به اول سال ۲۲ درصد کم شد/ رشد اقتصادی به ۴.۵ درصد رسید

  21. پشت پرده ادعای جدید گروه «هفت» علیه ایران چیست؟

  22. حکایت چرخی که هزاران بار اختراع می شود!..

  23. آخرین وضعیت مذاکره نمایندگان کارگری و کارفرمایی

  24. افشاگری، تایید و واکنش‌ها

  25. یمنی ها فراتر از تصور !

آخرین عناوین