مهر نوشت: این روزها اگر سری به فضای مجازی بزنید می بینید که یکی از چیزهایی که بین کاربران فارسی زبان بسیار مورد توجه و اقبال قرار گرفته است پادکست های فارسی زبان است که کم کم، بعد از نسلِ اولی که به تازگی با این فناوری جدید آشنا شده بودند و در بهترین حالت، به زبان دهه شصت، «سلکشنِ موزیک» بیرون می دادند، کسانی پیدا شده اند که به طور حرفه ای پادکست تولید می کنند و با فن بیان و راه و رسمِ آن هم آشنا هستند و به همین دلیل می توانند مخاطب خود را پیدا کنند. شهرتِ این پادکست ها تا آن جا پیش رفته است که شرکت ها و بانک های بزرگِ کشور هم به آن ها آگهی می دهند و به همین ترتیب کم کم، اقتصاد این رسانه جدید هم در حال شکل گیری است. در یادداشتی در آینده به جنبه های مثبت و منفیِ این رسانه جدید خواهیم پرداخت و به این نکته اشاره خواهیم کرد که چه ظرفیت های عظیمی در این رسانه هست که می توان و باید از آن استفاده کرد، اما در این یادداشت چند پادکست از بهترین های زبان فارسی را معرفی می کنیم که آشنایی با آن ها می تواند چیزهای بسیاری از شنوندگانش بیاموزد.

۱. فردوسی خوانی. چون بحث از زبان فارسی است، جایی بهتر از پادکست فردوسی خوانی برای آغاز نیست. در این پادکست، یک محققِ زبان و ادبیات فارسی، که البته صدا و فن بیان خوبی هم دارد، شاهنامه می خواند و واژگان و عبارات دشوار آن را توضیح می دهد. حسنِ بزرگِ این پادکست این است که اولاً از ابیاتی که در روند داستان ضروری نیستند می گذرد و به همین دلیل می توان شاهنامه در مدتی کوتاه خواند، و ثانیاً، همان طور که گفتم، یک محقق کارکشته ادبیات فارسی دشواری های زبان فردوسی را برایمان توضیح می دهد. ضرورتِ وجود چنین پادکستی هایی البته، در زمانه ای که بی سوادیِ کاربران فضای مجازی به شدت این زبان دوست داشتنی را تهدید می کند، بر کسی پوشیده نیست.

۲. پادکست کانال بی. این پادکست یکی از بهترین های زبان فارسی است که جای خود را به خوبی در بین مخاطبان فارسی زبان باز کرده است و حتی آن قدر مشهور شده است که چند بار در تهران اجرای زنده داشته است. در این پادکست، علی بندری که داستان گوی درخشانی است، هر بار یک ناداستان از یک نشریه معتبر انگلیسی زبان منتشر می کند. در توضیح باید بگویم که ژانری در نویسندگی خلاق در غرب وجود دارد به نام روزنامه نگاری محققانه (investigative journalism) که در آن، نویسنده یک داستان واقعی، مثلاً یک انقلاب، یک قتل، یک دزدیِ بزرگ، یا حتی یک شخصیت مشهور را به زبانی روایی بیان می کند. برجستگی این نوع از نویسندگی در نشریات انگلیسی زبان، که البته جای آن در زبان فارسی هنوز خالی است، این است که این افراد برای نوشتنِ این گزارش ها دست به تحقیقات مفصلی می زنند و گاه نگارش یک گزارش سال ها به طول می انجامد. علی بندری در این پادکست هر بار یکی از این گزارش ها را انتخاب می کند و آن را به بیانی بسیار جذاب به فارسی تعریف می کند. مثلاً موضوعاتِ برخی از قسمت های این پادکست آنگلا مرکل، ولادیمیر پوتین، سیلک رود که بزرگ ترین سایت فروش آنلاین مواد مخدر بود و موضوعات دیگری از این دست است. حسنِ بزرگِ این پادکست، جز سرگرمی در ساعاتی که در مترو یا تاکسی در ترافیک هستیم، این است که می توان با برخی از مهم ترین اتفاقاتِ روز آشنا شد و از آن چیزهای بسیاری آموخت.

۳. پادکست بی‌پلاس. این پادکست هم سری جدیدی است که تیم پادکست کانال بی آن را تهیه می کنند و ایده درخشانی دارد. وبسایتی انگلیسی زبان به نام بلینکیست (blinkist) وجود دارد که در آن خلاصه کتاب های ناداستان آمده است و علی بندری در این پادکست، هر بار خلاصه یک کتاب را بیان می کند. حسنِ بزرگ این پادکست هم، جز سرگرمی، این است که می توان خلاصه ای از کتاب های مهم و پر فروش جهان به دست آورد و اگر موضوع کتاب برایمان جالب یا مهم بود، آن را تهیه کنیم و به طور کامل مطالعه کنیم.

۴. پاپریکا. این پادکست برای کسانی که به سینما و مصاحبه با عوامل آن علاقمندند می تواند بسیار جالب باشد. در این پادکست، هر بار به سراغ یکی از هنرمندانِ عموماً مرتبط با سینما می روند و با او مصاحبه می کنند و درباره این شغل و مسائل آن و همین طور آثاری که آن هنرمند تولید کرده است با او صحبت می کنند. آخرین قسمتِ این پادکست مصاحبه با علی نصیریان بود که احتمالاً باعث می شود افراد بسیاری به آن جذب شوند و در آن، هم قطعات درخشانی از خاطراتِ خود می گوید و هم توصیه هایی بسیار ارزشمند به جوانانی که می خواهند وارد کار سینما شوند ارائه می کند.

۵. پادکست عامه پسند. همان طور که از نام این پادکست آشکار است، در این پادکست امیر حسین هاشمی به سراغِ موسیقیِ عامه پسند می رود، و البته طبق تعریفی که او و همکارش از عامه پسند ارائه می دهد، موسیقی هایی که در میان مخاطبانِ بسیار گسترده محبوب شده اند و درباره آن تحلیل هایی، گاه به شوخی و گاه به جدی ارائه می دهد. درباره اهمیت جامعه شناختی این موضوع به سختی می توان اغراق کرد. موسیقیِ ای که این پادکست به آن می پردازد احتمالاً از نظر هنری مطلقاً هیچ ارزشی ندارد، اما می تواند منبعی ناب برای جامعه شناسان باشد که بتوانند نبض جامعه ایران را بگیرند و ببینند در بین طبقاتی از جامعه که عموماً از دید نخبگان و تحصیل کردگان پنهان می ماند، چه می گذرد و چه اتفاق هایی در جریان است.