دکتر افشین استوار؛ رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با تسنیم به مناسبت روز جهانی پوکی استخوان که همه ساله در 20 اکتبر (28 مهرماه) برگزار می‌شود، اظهار کرد: پوکی استخوان یک بیماری خاموش است که در آن تراکم معدنی استخوان با افزایش سن به تدریج کاهش می‌یابد به شکلی که استخوان ترد و شکننده می‌شود؛ پوکی استخوان باعث می‌شود ضربه‌ای که به طور معمول باعث بروز شکستگی در افراد سالم نمی‌شود؛ باعث شکستگی استخوان‌های فرد شود.

افزایش تراکم استخوانی تا 30 سالگی

وی افزود: در دوران کودکی و نوجوانی و جوانی، تراکم استخوان تا حدود 30 سالگی افزایش پیدا می‌کند. پس از آن با افزایش سن، توده و تراکم استخوانی کاهش پیدا می‌کند.

زنان بیش از مردان در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان

استوار با اشاره به شیوع بالاتر پوکی استخوان در زنان نسبت به مردان تصریح کرد: در زنان بعد از سنین یائسگی به دلیل کاهش ترشح هورمون‌های استروژن و پروژسترون (هورمون‌های جنسی زنانه) که روی سلامت استخوان اثر حفاظتی دارند؛ کاهش توده استخوانی تسریع می‌شود و بنابراین احتمال پوکی استخوان و شکستگی آن پس از سن یائسگی در زنان افزایش می‌یابد.

ابتلای 80 درصد زنان بالای 75 سال ایرانی به بیماری

رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره میزان ابتلای زنان به پوکی استخوان گفت: یک پیمایش پوکی استخوان اخیراً در کشور انجام شده که نشان می‌دهد در سنین بالای 50 سال در ایران، حدود 37 درصد زنان دچار پوکی استخوان هستند و 80 درصد زنان بالای 75 سال مبتلا به این بیماری هستند به عبارت دیگر از هر 5 زن بالای 75 سال، 4 نفر مبتلا به پوکی استخوان هستند.

پوکی استخوان بیماری زنانه نیست

وی خاطرنشان کرد: البته پوکی استخوان یک بیماری صرفاً زنانه نیست و مردان نیز به پوکی استخوان مبتلا می‌شوند اما به دلیل وجود دوره یائسگی، زنان در معرض خطر بالاتری نسبت به ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند.

یک چهارم مردان بالای 50 سال پوکی استخوان دارند

وی اعلام کرد: از هر 4 مرد بالای 50 سال نیز یک نفر پوکی استخوان دارد بنابراین این باور که برخی تصور می‌کنند پوکی استخوان یک بیماری مختص زنان است؛ صحیح نیست.

علائم پوکی استخوان چیست؟

این پزشک درباره علائم پوکی استخوان بیان کرد: پوکی استخوان یک بیماری خاموش است به عبارت دیگر علائم اختصاصی که با استفاده از آن‌ها بتوان پوکی استخوان را تشخیص داد وجود ندارد بنابراین فرد از روی علائم بالینی متوجه بیماری خود نمی‌شود و در بسیاری از موارد بروز شکستگی و مراجعه به پزشک باعث پی بردن فرد به ابتلای خود به پوکی استخوان می‌شود.

بهترین روش برای تشخیص بیماری

وی درباره روش‌های تشخیص پوکی استخوان گفت: بیماری با معاینه بالینی و روش‌های رادیولوژی قابل تشخیص نیست و باید سنجش تراکم استخوان صورت بگیرد؛ البته ممکن است در آزمایشات و رادیولوژی نیز شواهدی مبنی بر بروز پوکی استخوان وجود داشته باشد اما تشخیص قطعی بیماری صرفاً با سنجش تراکم استخوان انجام‌پذیر است.

پوکی استخوان درمان می‌شود؟

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره درمان بیماری تصریح کرد: خوشبختانه درمان‌های مؤثری برای پوکی استخوان وجود دارد و برای درمان فرد حتماً باید به پزشک مراجعه کند و پزشک باتوجه به دلیل بروز این بیماری، سن و جنس و وضعیت بیمار اقدام به تجویز دارو می‌کند. در افرادی که پوکی استخوان دارند کلسیم و ویتامین دی نیز تجویز می‌شود. کلسیم و ویتامین دی درمان پوکی استخوان نیستند اما به درمان کمک می‌کنند.

توصیه‌هایی برای پیشگیری از پوکی استخوان

وی ادامه داد: برخی روش‌ها نیز به بیماران پوکی استخوان توصیه می‌شود که از جمله مهم‌ترین آن‌ها، اصلاح سبک زندگی است. ورزش کردن و داشتن فعالیت بدنی منظم و روزانه هم باعث پیشگیری از بیماری و هم باعث کمک به درمان می‌شود. ترک مصرف سیگار و الکل که از عوامل خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند نیز بسیار به بهبود وضعیت فرد کمک می‌کند.

رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران خاطرنشان کرد: افراد باید به میزان کافی در رژیم غذایی خود از کلسیم استفاده کنند بنابراین توصیه می‌شود فرد از غذاهایی مانند لبنیات استفاده کند که سرشار از کلسیم هستند. همچنین در افراد دچار کمبود ویتامین دی، مصرف مکمل ویتامین دی توصیه می‌شود.

چه کسانی نیاز به مصرف مکمل ویتامین دی دارند؟

به گفته وی، ویتامین دی با تابش آفتاب به پوست ساخته می‌شود اما به دلایل مختلف بسیاری از مردم مواجهه کافی با نور آفتاب ندارند و بنابراین نیاز است که در افراد دچار کمبود این ویتامین، تجویز مکمل ویتامین دی صورت بگیرد.

استوار با اشاره به این‌که افرادی که دچار کمبود ویتامین دی نیستند نیازی به مصرف مکمل ندارند؛ تاکید کرد: برای تشخیص کمبود ویتامین دی با انجام آزمایش خون می‌توان سطح ویتامین دی موجود در خون را بررسی کرد.

توصیه مهم به زنان و مردان بالای 50 سال

وی به زنان و مردان بالای 50 سال توصیه کرد که برای سنجش تراکم استخوان حتماً به پزشک مراجعه کنند زیرا تشخیص این بیماری فقط با این روش، قطعی است.