گروه تعاملی الف - سید محمد صادق میرمحمدی:
دموکراسی روشی برای سهیم کردن همه شهروندان در تصمیمگیریهای سیاسی بزرگ و ابتدا در یونان باستان پدید آمد و منظور از آن حکومت عامه مردم است، به تعبیری دیگر، حق همگان برای شرکت در تصمیمگیری در مورد امور همگانی جامعه میباشد. هواداران دموکراسی باور دارند که اینگونه حکومت بهترین راه برای مبارزه با تراکم قدرت است و باعث کنترل سیاسی بهتر برای پیشرفت و توسعه میشود.
از نظر منتقدین حکومت دموکراتیک؛ اکثر مردم شایستگی لازم برای تصمیمگیری در مسائل سیاسی را ندارند. از نظر ایشان، دموکراسی مانعی برای برنامهریزی متمرکز و تصمیمگیری قاطع است و مسیر پیشرفت را دشوار میسازد. ارسطو نیز با آن که فوایدی برای انواع حکومت قائل بود، مردم سالاری را حکومت تهیدستانی میدانست که مانند توانگران از فضیلت میانهروی و اعتدال برکنارند.
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا چند نکته قابل تامل است:
۱. باید بین صلاح با منفعت تفاوت قائل شد. کودکی که سرما خورده به صلاحش است که دارویی تلخ بخورد و به منفعتش است که لذت خوردن بستنی خوشمزه را از دست ندهد. منفعت همه مردم در راحتی رهاکردن زباله در محیط زیست است، اما آیا به صلاح آنان است. منفعت افراد در مصرف بی اندازه انرژی و سوخت است اما آیا به صلاح آنان نیز هست؟
۲. آیا میشود استعداد و دانایی یا شعور جمعی همه افراد را در یک سطح قرار داد و همه را از یک منظر نگاه کرد. دموکراسی تفاوتی قائل نمیشود. استاد دانشگاه و متخصص و کارشناس با دیگر افراد یک قدرت (وزن) و یک رای دارند.
۳. آیا با شعار و تطمیع و کارهای عوامفریب نمیشود برای یک برهه خاصی افکار عمومی را تحت تاثیر قرار داد و عنان را در دست گرفت؟
۴. بزرگترین مشکل دموکراسی پدیده تعارض منافع است. عموما منتخب رای دهندگان کسی است که بیشترین منفعت را برای رای دهندگان به ارمغان بیاورد. مثلاً در اصناف طبیعتاً کسی رییس میشود که منفعت بیشتری برای هم صنفان خود به ارمغان بیاورد، در حالی که مصرف کنندگان ذینفعان اصلی ماجرا هستند. نظام مهندسی، اتاق بازرگانی، هیئتهای ورزشی و کلیه ساختارهای دموکراتیک از این قاعده پیروی میکنند. بنابراین به هیچ وجه این نوع دموکراسی نمیتواند عدالت اجتماعی برقرار کند و نسخه کاملی برای اداره امور نیست.
مدل دموکراسی غیر مستقیم میتواند تا حدودی ضعفهای مطرح شده را پوشش دهد مدل مجلس خبرگان مدل موفقی است در کشور. انتخاب نخبگان توسط مردم و انتخاب افراد صالح توسط نخبگان.