به گزارش الف، درحالی که بعد از نقض مکرر آتش‌بس شکننده در جنگ یمن توسط عربستان، سناریوهایی درباره احتمال از سرگیری عملیات‌های نظامی از جانب دو طرف مطرح شده بود، اما طی یک ماه گذشته تحولاتی در پرونده این جنگ رخ داده که موجب شده برخی درباره احتمال پایان درگیری‌ها صحبت کنند.

چند روز قبل رسانه‌های غربی و آمریکایی از جمله خبرگزاری آسوشتیدپرس از انجام مذاکرات محرمانه میان عربستان و دولت نجات ملی یمن با هدف تعیین نقشه راهی جهت توقف جنگ خبر دادند. سازمان ملل معتقد است که این مذاکرات می‌تواند فرصتی برای پایان دادن به جنگ ویرانگری باشد که در آستانه ورود به نهمین سالگرد خود است.

یک مسئول سعودی آگاه از روند مذاکرات مذکور اعلام کرد که طرف یمنی شروطی برای عربستان تعیین کرده که مربوط به پرونده بشردوستانه است. از جمله اینکه ائتلاف سعودی باید حقوق همه کارمندان دولتی یمن از جمله نظامیان این کشور را از درآمدهای نفتی و گازی پرداخت کرده و همه فرودگاه‌ها و بنادر تحت کنترل دولت صنعا نیز بازگشایی شوند.

در مقابل عربستان خواستار تضمین امنیتی شامل ایجاد یک منطقه جداکننده با مناطق تحت سیطره انصارالله در مرزهای یمن و عربستان شده و از این جنبش خواسته تا کنترل خود بر شهر تعز که یکی از شهرهای بزرگ و راهبردی یمن است را به پایان برساند. اما مسئولان انصارالله اعلام کردند که شروط ریاض در زمینه تضمین‌های امنیتی را نمی‌پذیرند.

«علی ظافر» مسئول رسانه‌ای دولت نجات ملی یمن با اعلام اینکه طی روزهای گذشته یک هیئت سعودی همراه با هیئت عمان برای سومین بار وارد صنعا شد تاکید کرد، عربستان به شروط یمن در پرونده بشردوستانه و بازگشایی بنادر و فرودگاه‌های یمن پاسخ مثبت داده است.

با وجود اینکه همه این فعالیت‌ها در راستای تقویت و ازسرگیری آتش‌بسی است که در ماه آوریل 2022 آغاز و به دلیل نقض آن توسط عربستان، در ماه اکتبر متوقف شد، اما بسیاری معتقدند که می‌تواند مقدمه‌ای برای پایان جنگ باشد.

بنابراین اگر جنگ یمن در این مرحله و با اجرای شروط انصارالله به پایان برسد عملا به معنای شکست عربستان است. البته باید توجه داشته باشیم مردم یمن بزرگترین قربانی این تجاوز ویرانگر ائتلاف سعودی بودند که بدترین فاجعه بشری قرن را رقم زد و حتی بعد از پایان جنگ مسیر طولانی برای بازسازی کشور خود و غلبه بر پیامدهای فاجعه‌بار آن دارند.

اما زمانی که از شکست عربستان در یمن صحبت می‌کنیم منظور آن است که سعودی‌ها علی‌رغم هزینه‌های هنگفت اقتصادی و نظامی و سیاسی که در این جنگ پرداختند نتوانستند هیچ یک از اهداف خود را محقق سازند.

سیاه‌تر شدن کارنامه حقوق بشری عربستان و معرفی این کشور به عنوان یک جنایتکار جنگی در سراسر جهان، هدر رفت صدها میلیارد دلار هزینه برای خرید تجهیزات نظامی از آمریکا و غرب، کشیده شدن جنگ به عمق مواضع عربستان و تاسیسات حیاتی این کشور، آشکار شدن نقاط ضعف و آسیب‌پذیری سعودی‌ها، فروپاشی دولت «عبد ربه منصور هادی» رئیس جمهور فراری یمن، بروز اختلاف میان عربستان با هم‌پیمانان سنتی خود از جمله امارات و ... تا اینجا بارزترین نتایج جنگ یمن برای عربستان بوده است.

کارشناسان سعودی معتقدند بدترین کاری که دولت این کشور با حمله به یمن انجام داد علاوه بر سیاه کردن چهره خود با کشتار غیرنظامیان یمنی و ایجاد بحران‌های انسانی متعدد در این کشور، از بین بردن اقتدار و مشروعیت عربستان به عنوان رهبر کشورهای عربی-اسلامی بود. به طوری که اکنون دیگر کشورهای عربی کوچک مانند قطر یا حتی عمان با ایفای نقش میانجیگری در منطقه، جایگاه ریاض را زیر سوال می‌برند.

از سوی دیگر امارات که مهمترین متحد عربستان در جنگ یمن بود و سعودی‌ها با تکیه بر ابوظبی وارد این جنگ شدند، در میانه راه تصمیم گرفت راه خود را از ریاض جدا کند و در سال 2019 اعلام به عقب‌نشینی از جنگ کرد. در شرایطی که عربستان همچنان ناچار به ادامه حضور فرسایشی خود در جنگ بود امارات نفوذ و سیطره خود بر جنوب یمن را گسترش داده و در این زمینه از ریاض پیشی گرفت.

شکل‌گیری یک ارتش بزرگ متشکل از مردم یمن و ظهور جنبشی با نام انصارالله دیگر نتیجه مهم جنگ یمن بود که برای عربستان و متحدانش بسیار نگران کننده است.

علی‌رغم وجود شاخص‌های متعدد درباره تمایل عربستان برای پایان جنگ یمن و عمل به شروط صنعا اما با قطعیت نمی‌توان گفت امسال آخرین سال جنگ یمن است و همه‌چیز بستگی به این دارد که سعودی‌ها تا چه اندازه برای خروج از باتلاق یمن تحت فشار قرار بگیرند.

مهمترین عاملی که سعودی‌ها را برای خروج از جنگ یمن تحت فشار قرار می‌دهد، ناتوانی آمریکا در مدیریت این جنگ و حمایت از عربستان است؛ چرا که آمریکا و اروپا در سایه بحران اوکراین و پیامدهایی که بر بازار انرژی جهانی داشته قدرت مدیریت هم‌زمان پرونده‌های منطقه از جمله جنگ یمن را ندارند.

از سوی دیگر تیم مذاکره‌کننده یمنی در عمان چندی قبل به آمریکا درباره افزایش مداخلات آن در یمن هشدار داده و تاکید کرد که در مرحله بعد دایره پاسخ یمن به طرف‌های متجاوز گسترده‌تر خواهد شد و می‌تواند شامل منافع واشنگتن در منطقه نیز بشود.

در پایان می‌توان گفت چه سناریو عربستان برای پایان جنگ یمن واقعی باشد و چه نباشد، سعودی‌ها ناچارند بهای آن را بپردازند؛ به این صورت که با پایان جنگ در سایه شرایطی که گفته شد، عربستان یک چهره شکست‌خورده و تسلیم شده از خود به نمایش می‌گذارد. اما اگر ریاض همانند دوره‌های قبلی قصد خریدن زمان از خلال بازی‌های سیاسی و دیپلماتیک برای تداوم تجاوزات خود ضد یمن را داشته باشد، یمنی‌ها برای رفتن به سمت گزینه نظامی آمادگی کامل دارند.