به گزارش الف، به نظر می رسد در غیاب یک پروتکل شفاف و مشخص برای مدیریت سفرها در دوران کرونا، حالا این ستاد ملی به خواهش و درخواست از مردم پناه برده است تا سفرهای بین شهری را مدیریت کند. در بخشی از اطلاعیه ستاد ملی کرونا به صراحت آمده است: «بررسی میدانی متخصصان اپیدمی وزارت بهداشت طی شش ماه گذشته، موید این نکته مهم است که میزان ابتلا و فوت ناشی از کرونا، ارتباط مستقیم با رفتن به سفر در سطح کشور داشته است. بنابراین رفتن به سفر به معنی قبول ریسک مبتلا شدن و مبتلا کردن سایر هموطنان به ویرووس کوید ۱۹ است. ضمن تشکر مجدد از اکثریت مردم عزیز کشورمان که با همراهی و همکاری با کادر بهداشت و درمان در مقابله با کرونا، حداقل تردد در سطح شهرها و جاده ها را داشته اند، از اقلیت بی توجه انتظار دارد به جمع کثیر ایرانیان همراه برای مقابله با کرونا بپیوندند.»

حال سوال اینجاست که وقتی خود ستاد ملی مقابله با کرونا با صراحت اعلام می کند که طبق نظر متخصصان اپیدمی، میزان ابتلا و فوت ناشی از کرونا، ارتباط مستقیمی با سفر رفتن دارد، پس چرا در طول شش ماه گذشته، پروتکل مشخص و شفافی برای مدیریت سفرها در دوران کرونا تدوین نشده است؟

جای خالی پروتکل‌های سفر در دوران کرونا

به خاطر داریم که همزمان با افزایش شیوع کرونا در اسفند 98، سفرهای نوروزی ممنوع نشد. در آن زمان، اغلب کارشناسان تاکید داشتند که سفرهای نوروزی باید ممنوع شود و کشور ما باید از فرصت تعطیلات برای مهار بیماری کرونا بهره می برد، اما در مقام عمل دیدیم که فرصت سوزی شد و در اوج بحران کرونا، سفرهای غیرضروری در نوروز ممنوع نشد.

پس از پایان سفرهای نوروزی، ممنوعیت تردد بین شهری اعمال شد، اما بدون آنکه شواهد روشنی از کاهش آمار ابتلا به کرونا وجود داشته باشد، ممنوعیت سفرها لغو شد. حالا امروز در وضعیتی که خود وزارت بهداشت هم اعلام کرده است که وارد موج دوم کرونا شده ایم، هیچ خبری از ممنوعیت تردد و مدیریت سفرها وجود ندارد. 

مجموع این سیاست های متناقض موجب شده است که مردم هم دچار ابهام و سردرگمی شوند. خیلی ها از خود می پرسند که اگر سفر رفتن به افزایش آمار ابتلا به کرونا منجر می شود، پس چرا سفرهای غیرضروری بین شهری را ممنوع نمی کنند؟ 

دکتر هاشم دریانی، متخصص پزشکی اجتماعی در گفتگو با الف، تصریح می کند: «ممنوع نشدن سفرهای غیرضروری، این پیام غلط را به طور غیرمستقیم به مردم می رساند که می توان به مسافرت رفت و به کرونا مبتلا نشد. نمی شود عملکرد ما در تایید موضع بی خیالی نسبت به سفرها در دوران کرونا باشد، اما در تریبون ها و اطلاعیه ها از مردم بخواهیم که به سفر نروند. این دو سیاست با یکدیگر تناقض دارد.»

او تاکید می کند: «در بسیاری از کشورهایی که موفق به کنترل بیماری کرونا شده اند، پروتکل واضح و شفافی برای سفر در دوران کرونا دارند. رعایت نکردن این پروتکل ها نیز جریمه دارد، اما در کشور ما چنین پروتکل مشخصی وجود ندارد. همین اتفاق باعث شده است که با خواهش و درخواست از مردم بخواهند که به سفر نروند. واقعیت این است که اینگونه اطلاعیه ها برای مدیریت سفرها در دوران کرونا جواب نمی دهد. کسی که تصمیم به سفر گرفته است، سفرش را به دلیل انتشار یک اطلاعیه غیرالزام آور، لغو نمی کند.»

دریانی، خاطرنشان می کند: «وقتی پای جان مردم در میان است، در این شرایط باید با کمک ابزارهای قانونی از سلامت مردم محافظت کرد و با تدوین پروتکل ها، سفرهای دوران کرونا را مدیریت کرد. ما در شرایطی نیستیم که بخواهیم سلامت مردم را با خواهش و التماس، تامین کنیم، بلکه باید از تجربیات کشورهای موفق، درس بگیریم و ممنوعیت سفر بگذاریم. نظر اغلب کارشناسان حوزه سلامت این است که سفر رفتن موجب افزایش آمار ابتلا به کرونا می شود، آمار و شواهد نیز این موضوع را تایید می کند. رها کردن این عامل مهم و مدیریت نکردن سفرها، نتیجه ای جز افزایش آمار ابتلا به کرونا و فرسودگی کادر درمان ندارد.»

مدیریت سفرها در دوران کرونا، رها شده است

دوگانه «جان» و «نان» در دوران کرونا، مساله ای است که در همه کشورها وجود دارد. از یک طرف، اعمال محدودیت های سفت و سخت، احتمال دارد که به معیشت بسیاری از مردم آسیب بزند و از طرفی هم اهمال در اعمال محدودیت ها می تواند جان مردم را به خطر بیندازد. تدوین سیاست میانه ای که هم «جان» و هم «نان» را پوشش دهد و از هر دو حمایت کند، کار علمی و کارشناسی است که در عین سخت بودن، دسترسی به این راه حل میانه نیز چندان دور از دسترس نیست. 

نکته بسیار مهم این است که اعمال محدودیت های جدی موقت برای کنترل سفرهای غیرضروری، هیچ آسیبی به معیشت اغلب مردم نمی زند. سفر نرفتن مثل تعطیل کردن کسب و کارها نیست که با تبعات اقتصادی سنگین، همراه باشد. اینکه پروتکل قانونی وجود داشته باشد که مردم بدانند در چه شرایطی می توانند به سفر بروند و در چه شرایطی باید از سفر پرهیز کنند، یک نیاز بدیهی و حیاتی است که دریغ شده است. 

 با نزدیک شدن به پایان تابستان و فصل گرما و تعطیلات، احتمال افزایش آمار سفرها در دوران کرونا اصلا دور از انتظار نیست. با این وجود هنوز هیچ پروتکلی برای مدیریت این سفرها نداریم.  البته اهمیت این موضوع نیز فقط به تعطیلات پیش رو محدود نمی شود. اینکه نیمسال از بحران کرونا گذشته باشد، اما هنوز موضوع مهمی مثل سفر در دوران کرونا، مدیریت نشده باشد، یک خلا جدی است .