به گزارش الف وی در تحلیلی که برای  پایگاه خبری پراجکت سیندیکیت نوشته است به چالش کشیدن این باور تزریق شده به جامعه آمریکا را بسیار سخت توصیف می‌کند اما می گوید هیچ چیز بالاتر از این حقیقت نیست که شاید ترامپ رئیس جمهورِ خوبی برای 1 درصد افرادِ ثروتمندِ جامعه آمریکا باشد با این حال، وی برای دیگر شهروندان آمریکایی(اغلبِ آمریکایی ها)، رئیس جمهور خوبی نبوده است. متن نوشته این اقتصاددان برجسته را در زیر بخوانید.

«  این گزاره که شکست دادنِ ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در نوامبر آتی، به این دلیل که وی عملکرد خوبی در اقتصاد آمریکا داشته، کار بسیار سختی است، در حالِ تبدیل شدن به خردِ متعارف در جامعه ایالات متحده آمریکا است. با این همه، این موضوع چندان مطابق با واقعیت نبوده و باید گفت هیچ چیز بالاتر از حقیقت نیست.

همزمان با سفرِ نخبگان اقتصادی و تجاری جهان به داووس برای شرکت در گردهمایی سالانه مجمع جهانی اقتصاد، آن ها باید به یک سوال ساده پاسخ دهند: آیا با بی خردی های دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا کنار آمده اند یا خیر؟

دو سال قبل، رهبران اندکی از شرکت های بزرگ، در مورد تغییرات آب و هوایی یا اقدامات متعصبانه دونالد ترامپ، نگران بودند. با این حال، اغلبِ آن ها اقدام رئیس جمهور آمریکا در حذف مالیاتِ میلیاردرها و شرکت های بزرگ را جشن می گرفتند و نسبت به تلاش های وی در مورد مقررات زدایی از اقتصاد، اشتیاق داشتند. این اقدامات ترامپ به آن ها اجازه می داد تا هوا را بیش از پیش آلوده کنند، آمریکایی های بیشتری را به دام مواد مخدر بکشانند، کودکان بیشتری را تحریک به خوردنِ غذاهایِ محرکِ دیابت کنند و به شیطنت های اقتصادی که منجر به وقوع بحران هایی نظیر بحران مالی 2008 شد، بیش از پیش مبادرت ورزند. 

در حال حاضر، بسیاری از رهبران و روسای شرکت ها، هنوز در مورد رشدِ ادامه دارِ تولید ناخالص داخلی آمریکا و قیمت های بی سابقه بازار سهام این کشور (رشد بی سابقه بازار سهام آمریکا) صحبت می کنند. با این حال، نه تولید ناخالص داخلی و نه رشد بازار سهام آمریکا، شاخص های مناسب و درستی برای سنجش عملکرد اقتصادی آمریکا نیستند. هیچکدام از این شاخص ها به ما اطلاعاتی در مورد اینکه چه اتفاقی برای استانداردهای زندگی شهروندان عادی می افتد نمی دهند. آن ها همچنین در مورد تاب آوری اقتصادی و سیاست های اقتصادی که منجر به بهبود فضای اقتصاد در آمریکا می شوند هم توضیحی به ما نمی دهند. در واقع، عملکرد اقتصادی آمریکا در چهار سال گذشته (دوران ریاست جمهوری ترامپ)، کیفرخواستی بر علیه تکیه به شاخص هایی از این نوع است.

برای اینکه درک درستی از سلامت اقتصادی یک کشور داشته باشیم، بایستی کار را از بهداشت و سلامت شهروندان آن آغاز کنیم. اگر آن ها شاد باشند و زندگی خوب و پررونقی از لحاظ اقتصادی داشته باشند، از لحاظ جسمی نیز سالم خواهند بود و مدت زمانِ بیشتری زندگی خواهند کرد. در میان کشورهای توسعه یافته، آمریکا از این منظر جزوِ کشورهای قعرنشین است. در حال حاضر، امید به زندگی(Life Expectancy) در آمریکا، نسبتا پائین است. شاخص امید به زندگی در آمریکا در دو سال ابتداییِ دولت ترامپ، حاکی از کاهش بوده است. در سال 2017، مرگ و میر در سن میانسالی در آمریکا، به بالاترین میزانِ خود پس از جنگ جهانی دوم رسید. این آمار شگفت انگیز نیست، زیرا هیچ رئیس جمهوری در آمریکا(مثلِ ترامپ) در مخالفت با اینکه اکثر آمریکایی ها از بیمه سلامت برخوردار باشند، سخت کار نکرده است. در نتیجه، شاهدیم که اکنون بیشترِ آمریکایی ها از بیمه سلامت بی بهره هستند. میلیون ها آمریکایی نیز، پوششِ بیمه سلامت خود را از دست داده اند و تعداد افرادی که از بیمه سلامت در آمریکا بی بهره اند، در جریانِ فقط دو سال، از 10.9 درصد به 13.7 درصد افزایش یافته است. 

"آنه کیس" و اقتصاددانِ برنده جایزه نوبل "آنگوس دیتون" بر این باورند که یکی از دلایلِ کاهش امید به زندگی در آمریکا، آن چیزی است که آن ها مرگ بر اثر ناامیدی می خوانند. این نوع از مرگ ناشی از (مصرفِ) الکل، مصرف بیش از حد مواد مخدر، و خودکشی است. سال 2017(نزدیک ترین سالی که آمارهای لازم در این رابطه در دسترس است)، مرگ هایی از این نوع، تقریبا چهار برابر بیش از سال 1999، موجب مرگ و میر آمریکایی ها شده است. 

تنها برهه زمانی که من تنزل هایی در این سطح را در آمارهای بهداشت و سلامتِ آمریکا دیده ام (در دوره های خارج از جنگ و اپیدمیِ بیماری های کشنده)، زمانی بود که من اقتصاددانِ ارشدِ بانک جهانی بودم و دریافتم داده ها و آمارِ مرگ و میر و بیماری در آمریکا، معادلِ آن چیزی هستند که شاخص های اقتصادی ما در مورد وضعیت اسفبار اقتصادی روسیه در عصر پساشوروی، به آن ها اشاره می کردند. 

شاید ترامپ رئیس جمهورِ خوبی برای 1 درصد افرادِ ثروتمندِ جامعه آمریکا باشد (به طور خاص 0.1 درصد از افراد غنی جامعه آمریکا که در صدرِ هرم اقتصادی این کشور قرار دارند)، با این حال، وی برای دیگر شهروندان آمریکایی(اغلبِ آمریکایی ها)، رئیس جمهور خوبی نبوده است. اگر اقدام ترامپ در کاهش مالیات ثروتمندان(که در سال 2017 انجام شده)، کاملا اجرایی شود، اغلبِ خانوارهای آمریکایی که به دهک هایِ دوم، سوم و چهارمِ درآمدی تعلق دارند، باید مالیاتِ بیشتری را بپردازند.

با درنظرگرفتنِ اینکه معافیت ها و کاهش های مالیاتی اجراشده توسط ترامپ، به فوقِ ثروتمندان و شرکت های تجاری، نفع می رسانند، نباید چندان شگفت انگیز باشد که هیچ تغییر قابل توجهی در میانگینِ درآمدِ خالصِ خانوارهای آمریکایی در فاصله سال های 2017 و 2018 ایجاد نشده است(آخرین آمارهای موجود، مربوط به این سال ها هستند). افزایش میزان تولید ناخالص داخلی آمریکا(GDP)، نیز به جیبِ ثروتمندانی می رود که در راس هرم ثروتِ آمریکا قرار دارند. در شرایط کنونی، میانگینِ واقعی درآمدِ خانوارهای آمریکایی، فقط 2.6 درصد بالاتر از آن سطحی است که ترامپ در هنگامِ کسب کرسیِ ریاست جمهوری وارث آن بود. این افزایش نیز به نوبه خود نتوانسته دوره های طولانیِ رکود در دستمزدها و درآمد را جبران کند و اثر آن ها را خنثی سازد. برای مثال، درآمدِ متوسط یک کارگرِ مرد که به صورت تمام وقت کار می کند(تازه آن هایی که کار تمام وقت دارند، افراد بسیار خوشبختی هستند)، هنوز بیش از 3 درصد، پایین تر از میزانی است که 40 سال گذشته برقرار بود. اضافه بر این، پیشرفت چشمگیری در زمینه برطرف کردنِ نابرابری های نژادی نیز حاصل نشده است. در ربعِ سوم سال 2019، میانگین درآمدِ هفتگی برای کارگران سیاه پوستی که به صورتِ تمام وقت کار می کردند، کمتر از سه چهارمِ میزانی بوده که همتایان سفیدپوست آن ها به دست می آورده اند. 

آنچه که اوضاع را بدتر می کند این است که رشدی که اتفاق افتاده است، از لحاظ زیست محیطی پایدار نیست(با مولفه های زیست محیطی هماهنگ نیست). این امر به دلیل به اعتنایی دولت دونالد ترامپ به قواعد و مقررات سخت گیرانه ای اتفاق افتاده که قویا ملاحظات زیست محیطی را نیز در نظر می گیرند. از این منظر، هوا کمتر از قبل قابل تنفس و پاک خواهد بود، آب کمتر قابل نوشیدن خواهد بود، و کره زمین بیش از پیش در معرض تغییرات آب و هوایی(Climate Change) خواهد بود. در واقع، حتی همین حالا نیز خسارات ناشی از تغییرات آب و هوایی، رکوردهای جدیدی را در آمریکا به ثبت رسانده اند. امری که موجب شده آمریکا در سال 2017، با رقمی معادل با 1.5 درصد از تولید ناخالص داخلی خود به عنوان خسارتِ ناشی از تغییرات آب و هوایی مواجه باشد. این میزان بیش از هر کشور دیگری در کره زمین است.

معافیت های مالیاتیِ تعریف شده از سوی دولت ترامپ به دنبال آن بودند تا موج جدیدی از سرمایه گذاری را در آمریکا ایجاد کنند. در حالی که آن ها رکوردی تاریخی از بازخریدِ سهام توسط سودآورترین شرکت های آمریکایی را موجب شدند(حدودا 800 میلیارد دلار در سال 2018) و منجر به رکوردی تاریخی از کسری بودجه در زمان صلح در کشوری شدند که ظاهرا به اشتغال کامل نزدیک است(حدودا 1 تریلیون دلار در سال مالی 2019). با توجه به تضعیف سرمایه گذاری در آمریکا، این کشور مجبور شده بیش از پیش از کشورهای خارجی استقراض کند: جدیدترین آمار و اطلاعات نشان می دهند آمریکا سالانه 500 میلیارد دلار استقراض می کند. این کشور فقط در یک سال، افزایشِ بیش از 10 درصدیِ بدهیِ خالصِ خارجی را تجربه کرده است. 

به همین منوال، جنگ های تجاری ترامپ با همه خشم و هیاهوی خود، نتوانسته اند کسری تجاری آمریکا را کاهش دهند. کسری تجاری که در سال 2018، یک چهارم بیش از کسری بودجه آمریکا در سال 2016 بوده است. کسری تجاری آمریکا در سال 2018، رکوردی تاریخی در اقتصاد این کشور محسوب می شود. حتی کسری تجاری آمریکا با چین حدودا یک چهارم بیش از میزانی بود که در سال 2016 به ثبت رسیده بود. ایالات متحده آمریکا، یک توافق تجاری جدیدِ آمریکای شمالی را به امضا رسانده که در آن نکاتی را لحاظ نکرده است. این توافق، چشم اندازهای سرمایه گذاری که موسسه Business Roundtable (یک موسسه مطرح اقتصادی در آمریکا که روسای آن ها، رهبران شرکت های بزرگ اقتصادی آمریکا هستند) آن را طلب کرد، در برنمی گرفت. این توافق، چشم اندازهای افزایش قیمت دارو را که شرکت های داروئی آمریکا آن ها را از دولت این کشور طلب می کردند، در برنمی گرفت. این توافق همچنین چشم اندازهای زیست محیطی و شرایط کاری بهتری را نیز شامل نمی شود. ترامپ، فردی که خود را استادِ انعقاد قراردادها و توافق نامه ها معرفی کرده، تقریبا در هر جبهه ای که با دموکرات های کنگره وارد مذاکره شده، شکست خورده است. امری که موجب شده تا اندکی ترتیبات مندرج در توافق تجاری آمریکا در آمریکا شمالی، بهبود یابد و شرایط بهتری حاکم شود.

علی رغمِ لاف زنی های ترامپ مبنی بر بازگرداندن مشاغل بخش تولید به اقتصاد آمریکا، افزایشِ اشتغال در بخش تولیدی هنوز پائین تر از میزانی است که سلفِ ترامپ یعنی باراک اوباما، بویژه در دوره بعد از بحران اقتصادی سال 2008 به آن دست یافته بود. از سویی، این میزان هنوز هم به نحو قابل توجهی پائین تر از دوره پیش از بحران است. حتی نرخ کنونی بیکاری در آمریکا(که در 50 سال گذشته در سطح بسیار پائینی قرار دارد)، حاکی از شکنندگی اقتصاد آمریکا است. نرخ اشتغال برای مردان و زنان آمریکایی که در سن فعال اقتصادی قرار دارند، اگر چه حاکی از افزایش است با این حال، در مقایسه با دوره ریکاوری اقتصادی که پس از بحران مالی سال 2008 توسط دولت اوباما در پیش گرفته شد، کمتر است. این میزان هنوز هم به نحو قابل توجهی پائین تر از دیگر کشورهای توسعه یافته است. سرعتِ ایجاد شغل در آمریکا نیز همچنان به نحو قابل توجهی آرام تر و کندتر از آماری است که دولت اوباما در این زمینه از خود برجا گذاشت.

نرخ پائین اشتغال در آمریکا، چندان هم شگفت انگیز نیست. بویژه با توجه به اینکه مردمِ ناسالم(از نظر بهداشت و سلامت)، قادر به کار کردن نیستند. اضافه بر این، افراد معلول و یا زندانی(نرخ زندانیان در آمریکا از سال 1970، بیش از شش برابر افزایش یافته است. در حال حاضر حدودا 2 میلیون نفر در آمریکا در زندان به سر می برند)، و یا آن هایی که به قدری ناامید هستند که دنبال شغل نمی گردند، در زمره افراد بیکار در آمریکا محسوب نمی شوند. با این حال، باید پذیرفت که آن ها در استخدام نبوده و نمی شوند. از طرفی، چندان نیز شگفت انگیز نیست که شاهدیم یک کشور(آمریکا) نظام بهداشت و سلامتِ مقرون به صرفه ای را برای کودکان فراهم نمی کند و نرخ اشتغالِ پائین تری را برای زنان در مقایسه با دیگر کشورهای توسعه یافته ارائه می کند.

حتی اگر معیار قضاوت خودمان را تولید ناخالص داخلی آمریکا نیز قرار دهیم، اقتصادِ دولتِ ترامپ، عملکرد چندان مطلوبی ندارد. رشد تولید ناخالص داخلی آمریکا در ربع چهارم سال گذشته میلادی، فقط 2.1 درصد بود. این میزان کمتر از 4 درصد، 5 درصد، یا حتی 6 درصدی است که دولت ترامپ وعده داده بود آن را محقق کند. این میزان حتی از میانگینِ 2.4 درصدی که دولت اوباما در دوره دوم ریاست جمهوری خود آن را محقق کرده بود نیز کمتر است. این آمارها حاکی از عملکردِ ضعیفِ دولت ترامپ هستند که با کسری بودجه 1 تریلیون دلاری و نرخ های بهره فوق العاده پائین، تحریک می شوند. این آمار و ارقام، تصادفی و اتفاقی رنگ واقعیت به خود نگرفته اند. آن ها را همچنین نمی توان نتیجه بدشانسی ترامپ نیز دانست: برندِ ترامپ، مولفه هایی نظیرِ عدم قطعیت، نوسان، و دروغگویی را با خود به همراه دارد. حال آنکه، بنا بر آنچه صندوق بین المللی اعلام کرده: اعتماد، ثبات، و اطمینانِ خاطر، برای محقق کردن رشد اقتصادی و عدالت و برابری، کاملا ضروری و اساسی هستند. 

به طور کلی، ترامپ شایستگی این را دارد تا به عملکردش نه فقط در مورد وظایف اصلی وی نظیرِ پشتیبانی و تقویتِ دموکراسی و محافظت از کره زمین، بلکه در زمینه اقتصاد هم، نمره مردودی و ناکامی بدهیم. »

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

*نویسنده: جوزف استگلیتز، وی برنده جایزه نوبل اقتصاد و استاد دانشگاه کلمبیا است.

*لینک: https://www.project-syndicate.org/commentary/grim-truth-about-trump-economy-by-joseph-e-stiglitz-2020-01