به گزارش ایسنا، رئیس‌جمهور آمریکا از سال گذشته با انتقاد از برجام از آن خارج شد و در پی آن تحریم‌ها علیه ایران را بازگرداند؛ موضوعی که از همان ابتدا با واکنش منفی کشورهای اروپایی همراه بود و از آمریکا خواستند تا به برجام بازگردد.
پس از تلاش‌های سیاسی و دیپلماتیک مقامات ایرانی برای رایزنی با اروپایی‌ها، سایر طرف‌های برجام به جز آمریکا اعلام کردند که به توافق هسته‌ای با ایران پایبند خواهند ماند و شرایطی برای استفاده ایران از منافع اقتصادی این قرارداد ایجاد خواهند کرد.
از تابستان سال گذشته که فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از راه‌اندازی سازوکار مالی (SPV) برای تسهیل تجارت با ایران خبر داد، امیدها برای بهبود وضعیت تجارت خارجی ایران زنده شد، اما گذشت زمان نشان داد که اروپایی‌ها بدقول‌تر از آن چیزی بودند که انتظار می‌رفت.
پس از مدتی SPV به اینستکس تغییر نام یافت و قرار شد که در فاز اولیه شرایط خرید کالاهای ضروری و دارو از طریق این سازوکار فراهم شود و به تدریج گسترش یابد. در همین راستا ایران نیز خواهان ایجاد خط اعتباری و فراهم شدن شرایط فروش نفت از این طریق شد. این در حالی است که شرکت اینستکس از سوی سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس تشکیل شده و شرکت متناظر آن در ایران نیز توسط بانک مرکزی ایجاد شده است.
اما با این وجود اروپایی‌ها هنوز نیز اقدام اجرایی موثری در رابطه با اینستکس انجام نداده‌اند؛ هرچند که علی اصغر نوری - مدیرعامل شرکت متناظر اینستکس در ایران - می‌گوید که قول‌های مثبتی دریافت کرده است.
وی گفته که میشائیل بوک - مدیرعامل اینستکس - هفته گذشته به تهران سفر و ابراز امیدواری کرده است که خط اعتباری ١٥ میلیارد یورویی که توسط فرانسه پیشنهاد شده، اجرایی شود.
نوری با اشاره به اینکه از طرف ایران بستر لازم برای راه‌اندازی اینستکس فراهم است، اظهار کرده که در حال حاضر بسیاری از صادرکنندگان اروپایی که با ایران مراوده تجاری دارند، به مقامات اینستکس فشار می‌آورند که این ساز و کار مالی هرچه سریع‌تر راه‌اندازی و عملیاتی شود؛ در نتیجه اروپا باید شرایط لازم در این رابطه را فراهم کند و از همین رو یک بانک اروپایی به اینستکس پیوسته و مقدمات الحاق یک بانک دیگر فراهم است.
هفت بانک ایرانی نیز جزو سهامداران شرکت متناظر اینستکس در ایران هستند و همه چیز برای ایجاد این ارتباط مالی آماده است، اما با وجود تنش‌های اخیر در خلیج فارس مشخص نیست که اروپایی‌ها می خواهند زیر همه چیز بزنند یا پای توافقات قانونی خود خواهند ایستاد.
این در حالی است که انگلیس، فرانسه و آلمان به تازگی با انتشار بیانیه‌ای عجیب، ایران را مسئول حمله به تاسیسات نفتی آرامکو در عربستان دانسته و گفته‌اند که ایران باید برای توافق جدیدی در رابطه با مساله هسته‌ای، منطقه‌ای و برنامه موشکی‌اش پای میز مذاکره بیاید. از سوی دیگر مقامات ایرانی نیز گفته‌اند که در صورت پابرجابودن تحریم‌ها هیچ مذاکره‌ای انجام نخواهند داد.
حال باید دید که اینستکس در نهایت به مرحله اجرایی خواهد رسید یا اروپایی‌ها نیز فقط از برجام حمایت سیاسی از آن را بلدند!
