به گزارش ایسنا، دکتر شهاب منظری در نشست علمی تخصصی "مدیریت سفیدبالک‌ها در فضای سبز و راهکارهای مقابله با آن" که صبح امروز در مرکز مطالعات برنامه ریزی شهری و روستایی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور برگزار شد، با بیان اینکه وجود دریاچه و آب به افزایش سفیدبالک‌ها مربوط نمی‌شود، اظهار کرد: این تصور غلط ناشی از این است که به اشتباه به آنها پشه و مگس می‌گویند در حالیکه اینها نوعی از حشرات هستند که به پشه مربوط نمی‌شوند و محل زندگی آنها بر روی برگ‌ها است.

وی ادامه داد: سفیدبالک‌ها (white flies) از واژه یونانی Aleuron به معنی آرد گرفته شده است. این سفیدبالک‌ها حشرات ریزی به طول یک تا سه میلیمتر بوده و در تمام مناطق جغرافیایی جانوری انتشار دارد هر چند تمایلشان به مناطق گرمسیری بیشتر است. در حقیقت تعداد زیادی از این سفیدبالک‌ها به گیاهان زراعی و درختان میوه حمله می‌کنند بنابراین جزء آفات کشاورزی هم هستند.

منظری اضافه کرد: شفیره تعدادی از گونه‌ها بسته به شرایط محیطی و برگ گیاه میزبان، تغییرات شکلی دارد، گیاهان میزبان این حشرات نهان دانگان دو لپه‌ای و برخی از گیاهان تک لپه‌ای نیز هستند. همچنین تعدادی از این گونه‌ها نیز بر روی سرخس‌ها حضور دارند.

وی با اشاره به اینکه چرخه زندگی سفیدبالک‌ها شامل شش مرحله تخم، پوره سن اول، پوره سن دوم، پوره سوم، شفیره و در نهایت حشره بالغ است گفت: سفیدبالک‌ها به دو روش جنسی و ندرتا بکرزایی تولید مثل می‌کنند و عمده فعالیت‌شان نیز پشت برگ درختان است. همچنین این حشرات رفتار تغذیه‌ای پیچیده‌ای دارند. در حال جستجوی محل‌های مناسب برگ و آزمون آنها هستند.

عضو هیات علمی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور مهمترین صفت سفید بالک‌ ها را تولید موم دانست و گفت: به غیر از مرحله تخم در باقی مراحل تولید موم دارند و این موم در جلوگیری از تبخیر آب بدن و ...  نقش موثری را ایفا می‌کند اما گونه‌ای از سفیدبالک‌ها که در حال حاضر در تهران وجود دارند ترشحات مومی کمی دارند.

وی همچنین به خسارات مستقیم و غیر مستقیمی که این سفیدبالک‌ها به گیاهان وارد می‌کنند اشاره کرد و گفت: خسارت مستقیم منجر به ضعف گیاه و در نهایت خشکی آن می‌شود و خسارت غیر مستقیم نیز باعث می‌شود تا با ترشح موم بر روی گیاهان سطح تیره بر روی آنها ایجاد شده و در فتوسنتز اختلال ایجاد می‌کند و در نهایت منجر به ضعف گیاه و گاهی منجر به گیاه سوزی می‌شود. همچنین امکان انتقال ویروس گیاهی نیز وجود دارد. اما این حشرات ناقل هیچ گونه بیماری به انسان نیستند و تنها ممکن است در صورت ورود به چشم و مجاری بینی حساسیت‌هایی را ایجاد کنند.

منظری تصریح کرد: تا کنون حدود 1600 نوع از این گونه حشرات در دنیا شناسایی شده است، همچنین چندین نوع از این سفیدبالک‌ها در تهران گزارش شده است. در حقیقت شهر تهران از حدود 40، 50 سال قبل میزبان این سفیدبالک‌ها بود اما آنها چون تراکمی نداشتند دیده نمی‌شدند و این امر موضوع تازه‌ای نیست.

علل طغیان سفیدبالک‌ توت

عضو هیات علمی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور افزود: مساعد بودن شرایط آب و هوایی، فراوانی میزبان گیاهی (مثل درخت توت) فعال نبودن و یا عدم استقرار دشمنان طبیعی از عوامل طغیان این سفیدبالک‌های توت هستند. همچنین به دلیل اینکه این حشرات پتانسیل تولید مثل بالایی دارند، شاهد این هستیم که تعداد آنها افزایش می‌یابد زیرا طول هر نسل آنها بسیار کم است. در حقیقت طول نسل سفیدبالک‌های توت بین 20 تا 30 روز و بسته به شرایط آب و هوایی متغیر است.

وی همچنین به طغیان مشابه سفیدبالک‌ها در آمریکا نیز اشاره کرد و گفت: آمریکا در اوت 1988 میزبان سفیدبالک‌های زبان گنجشک بود. در حقیقت در هر یک سانتیمتر مربع هشت تا 21 سفید بالک وجود داشت و این آلودگی در شهرهای دیگر نیز گسترش یافت.

منظری اظهار کرد: تدوین دستورالعمل زمستانه، تشکیل کارگروه و شبکه مراقبت سفیدبالک توت، پایش یا مانیتورینگ و تدوین دستورالعمل مدیریت سفیدبالک توت در فضای ثبت شهر تهران از جمله اقدامات انجام شده از دو سال پیش است.  

کفشدوزک‌ها و زنبورهای پارازیتوئید دشمنان طبیعی سفیدبالک‌های توت

عضو هیات علمی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور به دشمنان طبیعی این آفت‌ها که شامل شکارگران و پارازیتوئیدها هستند اشاره کرد و گفت: کفشدوزک‌ها به صورت مستقیم و با تغذیه از سفیدبالک‌ها آنها را از بین می‌برند و زنبورهای پارازیتوئید در شفیره سفیدبالک‌ها تخم گذاشته و از این شفیره‌ها زنبور خارج می‌شود.

اقدامات اجرایی برای مدیریت جمعیت سفیدبالک‌های توت

وی اظهار کرد: استفاده هدفمند از تله‌های زرد چسبنده، حذف پاجوش و تن‌جوش درختان توت به محض افزایش تراکم آنها، آبشویی درختان توت، کاربرد آفت کش‌های گیاهی و غیر شیمیایی، حذف شاخ و برگ‌های آلوده، استفاده محدود از آفت کش‌های کم خطر، روغن پاشی و جمع آوری برگ درختان، حرص و فرم دهی درختان به منظور هوادهی بیشتر از جمله اقدامات اجرایی برای مدیریت جمعیت سفیدبالک‌های توت است.

منظری افزود: در برنامه میان مدت نیز اجتناب از توزیع و کاشت نهال‌های توت و زیتون و سایر میزبان‌های احتمالی و افزایش تنوع پوشش گیاهی نیز راهکار مناسبی است. همچنین حمایت از دشمنان طبیعی فرهنگسازی و اطلاع رسانی درست نیز می‌تواند از اقدامات موثر در این راستا باشد.

وی در پایان با اشاره به اینکه می‌توان با پرورش انبوه زنبورهای پارازیتوئید و رهاسازی آنها در فصول مختلف جمعیت سفیدبالک‌ها را کنترل کرد گفت: در این راستا نیز می‌توان از شکارگران این سفیدبالک‌ها که کفشدوزک‌های هفت نقطه‌ای هستند نیز استفاده کرد.